แผ่นแปะยาคุม คืออะไร มีวิธีใช้อย่างไร

แผ่นแปะยาคุม เป็นอีกหนึ่งตัวเลือกของการคุมกำเนิด โดยการแปะแผ่นฟิล์มพลาสติกที่มีฮอร์โมนในกลุ่มเอสโตรเจน และ ฮอร์โมนในกลุ่มโปรเจสติน เพื่อให้ฮอร์โมนซึมจากผิวหนัง เข้าสู่กระแสเลือด โดยออกฤทธิ์ป้องกันการตั้งครรภ์ด้วยการยับยั้งการตกไข่(ovulation) แผ่นแปะยาคุมสามารถใช้แปะบนผิวหนังได้ทุกส่วนของร่างกาย ส่วนใหญ่มักแปะบริเวณต้นแขน หน้าท้อง ยกเว้นบริเวณเต้านม เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สะดวกรับประทานยาคุมกำเนิดแบบเม็ด แต่อาจจำเป็นต้องเปลี่ยนแผ่นใหม่บ่อยครั้งตามช่วงเวลาที่คุณหมอกำหนด เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์อย่างมีประสิทธิภาพ

แผ่นแปะยาคุม คืออะไร

แผ่นแปะยาคุม คือ ยาคุมกำเนิดชนิดแผ่นแปะผิวหนัง ที่ทำจากฟิล์มพลาสติก และผ้าใยสังเคราะห์ที่มีความยืดหยุ่น มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมหรือวงกลม สีน้ำตาลอ่อน ประกอบไปด้วยฮอร์โมนรวมกลุ่มเอสโตรเจน (Estrogens) เช่น เอทินิลเอสตราไดออล (Ethinyl estradiol) และฮอร์โมนในกลุ่มโปรเจสติน (Progestins) เช่น เลโวนอร์เจสเตรล (Levonorgestrel) นอร์เอลเจสโทรมิน (Norelgestromin) ซึ่งจะทำการปล่อยฮอร์โมนเหล่านี้ผ่านผิวหนังเข้าสู่กระแสเลือด และไปออกฤทธิ์ยับยั้งการตกไข่ ทำให้ไม่เกิดการตั้งครรภ์ 

วิธีการใช้แผ่นแปะยาคุม คือ ใช้สัปดาห์ละ 1 แผ่น ต่อเนื่องเป็นเวลา 3 สัปดาห์ แล้วเว้น 1 สัปดาห์เพื่อให้ประจำเดือนมา การแปะแผ่นยาคุมใน 1 รอบ อาจคุมกำเนิด 4 สัปดาห์หรือ 28 วัน สำหรับประเทศไทยมีแผ่นแปะคุมกำเนิดที่นิยมใช้ 2 ชนิด ได้แก่

• แผ่นแปะคุมกำเนิดที่มีเอทินิลเอสตราไดออลผสมกับนอร์เอลเจสโทรมิน มีลักษณะเป็นแผ่นสี่เหลี่ยมขนาด 20 ตารางเซนติเมตร มีเอทินิลเอสตราไดออล 600 ไมโครกรัม และนอร์เอลเจสโทรมิน 6 มิลลิกรัม ซึ่งอาจปล่อยเอทินิลเอสตราไดออลโดยเฉลี่ย 33.9 ไมโครกรัม/วัน และนอร์เอลเจสโทรมินโดยเฉลี่ย 203 ไมโครกรัม/วัน
• แผ่นแปะคุมกำเนิดชนิดที่มีเอทินิลเอสตราไดออลผสมกับเลโวนอร์เจสเตรล มีลักษณะเป็นแผ่นกลมขนาด 28 ตารางเซนติเมตร บริเวณตรงกลางมีขนาด 15 ตารางเซนติเมตร โดยมีเอทินิลเอสตราไดออล 2.3 มิลลิกรัม และเลโวนอร์เจสเตรล 2.6 มิลลิกรัม ซึ่งอาจปล่อยเอทินิลเอสตราไดออล 30 ไมโครกรัม/วัน และเลโวนอร์เจสเตรล 120 ไมโครกรัม/วัน

ประโยชน์ของแผ่นแปะยาคุม

ประโยชน์ของแผ่นแปะยาคุม มีดังนี้

• ใช้งานง่าย สะดวก เหมาะสำหรับผู้ที่ลืมรับประทานยาคุมแบบเม็ดหรือมีปัญหาในการกลืนยา
• สามารถถอดออกได้ตลอดเวลา
• ลดอาการปวดท้องประจำเดือนและอาจทำให้ประจำเดือนมาปกติ
• อาจช่วยลดโอกาสการเกิดถุงน้ำรังไข่และโรคมะเร็งบางชน
• ฮอร์โมนจากแผ่นแปะยาคุมจะไม่ถูกดูดซึมโดยกระเพาะอาหาร จึงสามารถใช้ได้หากมีอาการป่วย อาเจียน หรือท้องเสีย
• เมื่อหยุดใช้สามารถกลับมาตั้งครรภ์ได้เลย

แผ่นแปะยาคุม ไม่เหมาะกับใคร

การใช้แผ่นแปะยาคุม อาจไม่เหมาะสำหรับทุกคน โดยเฉพาะผู้ที่มีภาวะสุขภาพ ดังนี้

• อายุ 35 ปีขึ้นไป และสูบบุหรี่
• ผู้ที่มีน้ำหนักมากกว่า 90 กิโลกรัม
• มีประวัติเป็นลิ่มเลือด หัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง และความดันโลหิตสูงขั้นรุนแรง
• เป็นโรคตับ ไมเกรน หรือภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน
• มีเลือดออกทางช่องคลอดโดยไม่ทราบสาเหตุ
• เป็นดีซ่าน
• กำลังจะเข้ารับการผ่าตัดใหญ่
• เป็นมะเร็งตับหรือโรคเนื้องอกในตับ

นอกจากนี้ อาจจำเป็นต้องแจ้งให้คุณหมอทราบในกรณีที่ประจำเดือนมาไม่ปกติ มีคอเลสเตอรอลสูง ภาวะซึมเศร้า โรคกลาก สะเก็ดเงิน อยู่ในช่วงให้นมบุตร และกำลังรับประทานยา อาหารเสริม หรือสมุนไพรอื่น ๆ เช่น ยารักษาลมชัก เนื่องจากคุณหมออาจแนะนำวิธีการคุมกำเนิดรูปแบบอื่น ๆ ที่เหมาะสมกับสุขภาพ

วิธีใช้แผ่นแปะยาคุม

วิธีใช้แผ่นแปะยาคุม มีดังนี้

1. เข้ารับการตรวจสุขภาพเพื่อให้คุณหมอประเมินว่าสามารถคุมกำเนิดด้วยวิธีนี้ได้หรือไม่
2. ควรแปะแผ่นยาคุมภายในวันแรกที่ประจำเดือนมา หากไม่ได้เริ่มแปะแผ่นยาในวันแรกที่มีประจำเดือน จำเป็นต้องใช้การคุมกำเนิดวิธีอื่นร่วมด้วยเป็นเวลา 7 วัน เช่น ใช้ถุงยางอนามัย หรือให้งดการมีเพศสัมพันธ์ หลังแปะแผ่นยาคุมหรืออาจแปะแผ่นคุมกำเนิดในช่วงที่ไม่เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์
3. ก่อนแปะแผ่นคุมกำเนิด ควรทำความสะอาดผิวหนังบริเวณที่ต้องการและเช็ดให้แห้ง โดยควรเลือกบริเวณที่ไม่มีขน และไม่โดนเสื้อผ้ารัดจนแน่น ส่วนใหญ่มักแปะที่ต้นแขนด้านนอก หน้าท้อง ก้น แผ่นหลัง หลีกเลี่ยงการแปะแผ่นยาคุมในบริเวณที่มีแผลเปิด หน้าอก และเต้านม
4. ดึงแผ่นพลาสติกใสที่ปิดบนแผ่นยาออกเพียงซีกเดียว และแปะลงบนผิวหนัง ก่อนจะดึงแผ่นพลาสติกใสอีกซีกหนึ่งออก ระวังอย่าให้มือสัมผัสกับแผ่นยาด้านที่จะติดลงบนผิวหนัง
5. ลูบแผ่นยาให้เนียนแนบสนิทกับผิวหนัง

คำแนะนำในการใช้แผ่นแปะยาคุม

คำแนะนำการใช้แผ่นแปะยาคุม มีดังนี้