ผื่นแพ้ยา เป็นอย่างไร มีอาการและวิธีการรักษาอย่างไร

ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลโดย พลอย วงษ์วิไล

เขียนโดย ปัญญพัฒน์ เอี่ยมสิน · แก้ไขล่าสุด 29/03/2022

ผื่นแพ้ยา เป็นอย่างไร มีอาการและวิธีการรักษาอย่างไร

ผื่นแพ้ยา คือ ภาวะที่มีผื่นขึ้นบนผิวหนังเนื่องจากร่างกายมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อยาที่กำลังใช้อยู่ ซึ่งอาจมีตั้งแต่อาการผื่นแดงบนผิวหนังคล้ายลมพิษ ผดผื่นเล็ก ๆ หรือผิวหนังลอกเป็นสะเก็ด เพื่อความปลอดภัย หากพบว่ามีอาการผื่นขึ้นหลังจากการใช้ยา ควรแจ้งให้คุณหมอทราบเกี่ยวกับอาการและรายชื่อของยาทั้งหมดที่กำลังใช้อยู่ เพื่อปรับเปลี่ยนเป็นยาชนิดใหม่มาทดแทน

ผื่นแพ้ยาเกิดจากอะไร

ผื่นแพ้ยา เกิดจากปฏิกิริยาของระบบภูมิคุ้มกันที่ตอบสนองต่อยาที่ใช้ ไม่ว่าจะเป็นยารักษาโรค วิตามิน สมุนไพร หรือยารูปแบบทาภายนอก โดยเมื่อระบบภูมิคุ้มกันตรวจจับว่ายานั้นเป็นสิ่งแปลกปลอมในร่างกายก็จะผลิตแอนติบอดีที่เรียกว่าอิมมูโนโกลบูลิน อี (Immunoglobulin E) และเข้าโจมตีสารเคมีในยานั้น ซึ่งกระบวนการนี้อาจทำให้มีการหลั่งสารเคมีที่กระตุ้นให้เกิดการแพ้ ซึ่งอาจปรากฏเป็นอาการผื่นขึ้นทันทีหลังใช้ยาหรือหลังจากใช้ยา 2-3 สัปดาห์

อาการผื่นแพ้ยา

อาการผื่นแพ้ยา อาจเกิดขึ้นร่วมกับอาการต่าง ๆ เช่น อาการคันผิวหนัง น้ำมูกไหล คันตา น้ำตาไหล หายใจถี่ มีไข้ คลื่นไส้ ท้องร่วง ซึ่งลักษณะของผื่นอาจแตกต่างกันออกไปตามชนิดของยาที่รับประทาน ดังนี้

ผิวหนังเป็นสะเก็ดและผิวลอกแดงทั่วทั้งร่างกาย อาจเกิดจากยาชนิดต่าง ๆ ได้แก่ ยาในกลุ่มซัลฟา (Sulfa) ที่ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น โรคหลอดลมอักเสบ การติดเชื้อที่ระบบทางเดินในทางเดินปัสสาวะ ยาบาร์บิทูเรต (Barbiturate) ใช้สำหรับระงับระบบประสาท ช่วยให้นอนหลับ และคลายความกังวล ยาไอโซไนอาซิด (Isoniazid) เป็นยาปฏิชีวนะที่ใช้ยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย เพนิซิลลิน (Penicillin) เป็นยาปฏิชีวนะที่ใช้สำหรับต้านเชื้อแบคทีเรีย และยาเฟนิโทอิน (Phenytoin) ที่ใช้สำหรับควบคุมอาการชัก

ผื่นแดงสีม่วงเข้ม อาจเกิดจากการแพ้ยาปฏิชีวนะที่มีส่วนประกอบของฟีนอล์ฟทาลีน (Phenolphthalein) ซึ่งอาจปะปนอยู่ในยาระบายบางชนิด แต่หากพบอาการในบริเวณขามากกว่าลำตัว อาจเกิดจากการแพ้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดหรือยาขับปัสสาวะ

ผื่นแดงมีลักษณะเป็นตุ่มหรือลมพิษ อาจเกิดจากแพ้สารเคมีและยาบางชนิด เช่น แอสไพริน เพนิซิลลิน

ผื่นผดแดงเล็ก ๆ อาจเกิดจากการแพ้ยาปฏิชีวนะ หรือยาลดความดันโลหิต

ตุ่มพองลักษณะคล้ายผิวถูกไฟไหม้ เรียกอีกอย่างได้ว่า กลุ่มอาการสตีเวนส์จอห์นสัน (Stevens Johnson Syndrome) อาจเกิดจากการแพ้ยาในกลุ่มซัลฟา บาร์บิทูเรต เพนิซิลลิน รวมถึงยารักษาโรคเบาหวาน

นอกจากนี้ ยังมียาชนิดอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นยาชารูปแบบทาเฉพาะที่ เคมีบำบัดที่ใช้รักษาโรคมะเร็ง ที่อาจก่อให้เกิดอาการแพ้ยาได้ หากสังเกตว่ามีอาการแพ้ยาเฉียบพลัน หรือมีอาการแย่ลงควรพบคุณหมอทันที

อาการแพ้ยาแบบไหนควรพบคุณหมอ

หากมีอาการแพ้ยาร่วมกับอาการดังต่อไปนี้ ควรพบคุณหมอเพื่อทำการรักษาในทันที

หายใจลำบาก
ผื่นขึ้น ผิวหนังบวมทั่วร่างกาย
อ่อนเพลีย ปวดข้อต่อ
มีไข้
ปวดท้อง ท้องเสีย
คลื่นไส้ อาเจียน
วิงเวียนศีรษะ
หน้ามืด หมดสติ
หัวใจเต้นเร็ว
ชัก
ความดันโลหิตลดลง
ปัสสาวะเป็นเลือด

วิธีรักษาผื่นแพ้ยา

วิธีรักษาผื่นแพ้ยา มีดังต่อไปนี้

หากมีอาการผื่นแพ้ยา ควรหยุดใช้ยาในทันที แต่หากจำเป็นต้องใช้ยาเพื่อรักษาโรค ควรแจ้งให้คุณหมอทราบเมื่อมีอาการแพ้ยา เพื่อให้คุณหมอปรับเปลี่ยนเป็นยาตัวอื่นแทน นอกจากนี้ คุณหมออาจสั่งยาเพื่อช่วยบรรเทาอาการผื่นแพ้ยา ดังนี้

ยาไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine) เป็นยาต้านฮีสตามีน ที่ช่วยลดการปล่อยสารฮีสตามีนที่กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ จึงสามารถช่วยบรรเทาอาการแพ้ได้
คอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) ใช้เพื่อรักษาอาการอักเสบ
ยาอัลบูเทอรอล (Albuterol) เป็นยาขยายหลอดลมที่ใช้สำหรับผู้ที่มีอาการหอบหืดและไอระดับปานกลางจากอาการแพ้ยา

การป้องกันผื่นแพ้ยา

การป้องกันผื่นแพ้ยาอาจทำได้โดยการสังเกตว่าตัวเองแพ้ยาชนิดใด และจดรายละเอียดยา เพื่อแจ้งให้คุณหมอทราบทุกครั้งเมื่อรับยาหรือเข้ารับการรักษา หรือสวมข้อมือที่มีสัญลักษณ์บ่งบอกว่าเป็นผู้ป่วยที่มีอาการแพ้ยาและระบุยาที่แพ้ร่วมด้วย เหมาะสำหรับในกรณีเข้ารับการรักษาแบบฉุกเฉินที่อาจไม่สามารถสื่อสารกับคุณหมอได้

หมายเหตุ

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำแนะนำด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด

แหล่งที่มา

ประวัติ

บทความที่เกี่ยวข้อง

ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลโดย

พลอย วงษ์วิไล

เขียนโดย ปัญญพัฒน์ เอี่ยมสิน · แก้ไขล่าสุด 29/03/2022

ความคิดเห็นทั้งหมด

แบ่งปันความคิดเห็นของคุณ