คอเลสเตอรอลสูง (High cholesterol)

คำจำกัดความ

คอเลสเตอรอลสูงคืออะไร

คอเลสเตอรอลสูง (High cholesterol) เป็นภาวะหนึ่งที่เกิดขึ้นเมื่อระดับคอเลสเตอรอลในร่างกายสูงกว่าปกติ คอเลสเตอรอลเป็นสารคล้ายขึ้ผึ้งชนิดหนึ่งที่พบในไขมันในเลือด คอเลสเตอรอลมีบทบาทในการสร้างเซลล์ที่แข็งแรงแต่การมีคอเลสเตอรอลสูงสามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจ (heart disease) ได้ 

เมื่อคุณมีคอเลสเตอรอลสูง คุณอาจมีไขมันสะสมตัวในหลอดเลือด ท้ายที่สุดแล้ว ไขมันที่สะสมตัวเหล่านี้ทำให้เลือดไหลผ่านหลอดเลือดอย่างเพียงพอได้ยาก หัวใจอาจไม่ได้รับเลือดที่มีออกซิเจนได้มากเท่าที่จำเป็น ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดหัวใจวาย (heart attack) กระแสเลือดที่ไปหล่อเลี้ยงสมองที่ลดลง สามารถทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมอง (stroke)

คอเลสเตอรอลสูงสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรม แต่มักเป็นผลจากไลฟ์สไตล์ที่ไม่ดีต่อสุขภาพ จึงสามารถป้องกันและรักษาได้ อาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการใช้ยาในบางครั้งสามารถช่วยลดคอเลสเตอรอลได้ในระยะยาว

พบได้บ่อยเพียงใด 

มีการประมาณการณ์ว่า คอเลสเตอรอลสูงทำให้มีจำนวนผู้เสียชีวิต 2.6 ล้านราย (ร้อยละ 4.5 ของทั้งหมด) ดัชนีวัดความสูญเสียทางสุขภาพ (DALYS) 29.7 ล้าน หรือร้อยละ 2.0 ของ DALYS ทั้งหมด 

อย่างไรก็ดี สามารถจัดการได้โดยลดความเสี่ยง โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม 

อาการ

อาการของคอเลสเตอรอลสูง

เป็นที่สังเกตว่าคอเลสเตอรอลสูงไม่มีสัญญาณเตือนหรืออาการ ดังนั้น การตรวจเลือดจึงเป็นวิธีการเดียวในการตรวจคอเลสเตอรอลสูงได้ 

ควรไปพบหมอเมื่อใด 

ให้ปรึกษาแพทย์ว่าคุณควรเข้ารับการตรวจคอเลสเตอรอลหรือไม่ ข้อแนะนำเกี่ยวกับอายุในการตรวจครั้งแรกมีความหลากหลาย มักมีการตรวจซ้ำทุกๆ 5 ปี

หากผลการตรวจไม่อยู่ในช่วงค่าที่เหมาะสม แพทย์อาจแนะนำการตรวจที่บ่อยขึ้น แพทย์ยังอาจแนะนำให้คุณเข้ารับการตรวจบ่อยขึ้นหากคุณมีประวัติครอบครัวที่มีคอเลสเตอรอลสูง โรคหัวใจ หรือความเสี่ยงอื่นๆ เช่น การสูบบุหรี่ เบาหวาน หรือความดันโลหิตสูง

สาเหตุ

สาเหตุของคอเลสเตอรอลสูง

ในร่างกายของคุณ หากคอเลสเตอรอลจะมีการลำเลียงผ่านทางเลือด คอเลสเตอรอลต้องรวมตัวกับโปรตีน การรวมตัวกันของโปรตีนและคอเลสเตอรอลเรียกว่าไลโพโปรตีน (lipoprotein) จากประเภทของคอเลสเตอรอลในไลโพโปรตีน คอเลสเตอรอลมีหลายประเภท ได้แก่ 

ไลโพโปรตีนความหนาแน่นต่ำ (Low-density lipoprotein (LDL)) 

LDL หรือคอเลสเตอรอล “ไม่ดี” ลำเลียงอนุภาคคอเลสเตอรอลไปทั่วร่างกาย คอเลสเตอรอล LDL ก่อตัวขึ้นในผนังหลอดเลือด ซึ่งทำให้ผนังหลอดเลือดแข็งและตีบ

ไลโพโปรตีนความหนาแน่นสูง (High-density lipoprotein (HDL))

HDL หรือคอเลสเตอรอล “ดี” เก็บคอเลสเตอรอลส่วนเกินและส่งกลับไปยังตับ 

ปัจจัยต่างๆ ควบคุมได้ เช่น การไม่ออกกำลังกาย โรคอ้วน (obesity) และอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพจะทำให้มีคอเลสเตอรอล LDL สูงและคอเลสเตอรอล HDL ต่ำ นอกจากนั้น ปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้อาจมีบทบาทอีกด้วย ตัวอย่างเช่น ลักษณะทางพันธุกรรมอาจทำให้ไม่สามารถกำจัดคอเลสเตอรอล LDL ออกจากเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือทำให้ตับสร้างคอเลสเตอรอลมากเกินไป  

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของคอเลสเตอรอลสูง

คุณอาจมีความเสี่ยงมากขึ้นสำหรับภาวะนี้หากมีภาวะดังต่อไปนี้

• อาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ: การรับประทานไขมันอิ่มตัวที่พบในผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และไขมันทรานส์ที่พบในคุกกี้และแครกเกอร์ที่อบขายบางประเภท สามารถเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลได้ อาหารที่มีคอเลสเตอรอลสูง เช่น เนื้อแดงและผลิตภัณฑ์จากนมที่อุดมไปด้วยไขมัน จะเพิ่มคอเลสเตอรอลโดยรวมได้อีกด้วย
• โรคอ้วน: การมีดัชนีมวลกาย (body mass index (BMI)) 30 หรือสูงกว่าทำให้มีความเสี่ยงสำหรับคอเลสเตอรอลสูง 
• มีรอบเอวขนาดใหญ่: ความเสี่ยงเพิ่มสูงขึ้นหากคุณเป็นผู้ชายที่มีรอบเอวอย่างน้อย 40 นิ้ว (102 เซนติเมตร) หรือผู้หญิงที่มีรอบเอวอย่างน้อย 35 นิ้ว (89 เซนติเมตร) 
• ขาดการออกกำลังกาย: การออกกำลังกายช่วยกระตุ้น HDL ของร่างกายหรือคอเลสเตอรอล “ดี” ในขณะที่เพิ่มขนาดของอนุภาคที่ก่อตัวเป็น LDL หรือคอเลสเตอรอล “ไม่ดี” ซึ่งทำให้เป็นอันตรายน้อยลง 
• การสูบบุหรี่: การสูบบุหรี่ทำให้ผนังหลอดเลือดเสียหาย ซึ่งอาจทำให้มีไขมันสะสมตัว การสูบบุหรี่ยังลดระดับ HDL หรือคอเลสเตอรอล “ดี” 
• เบาหวาน: น้ำตาลในเลือดสูงทำให้เกิดคอเลสเตอรอล LDL ที่สูงขึ้นและลดคอเลสเตอรอล HDL น้ำตาลในเลือดสูงยังทำให้ผนังหลอดเลือดเสียหายอีกด้วย 

การวินิจฉัยและการรักษา

ข้อมูลที่นำเสนอในที่นี่ ไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ ให้ปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม 

การวินิจฉัยคอเลสเตอรอลสูง

หากคุณสงสัยว่ามีคอเลสเตอรอลสูงหรือไม่ แพทย์จะให้มีการตรวจเลือดเพื่อตรวจหาภาวะนี้

การตรวจเลือดเพื่อตรวจระดับคอเลสเตอรอล ซึ่งเรียกว่า lipid panel หรือ lipid profile มักแสดงให้เห็นถึง

• คอเลสเตอรอลทั้งหมด 
• คอเลสเตอรอล LDL 
• คอเลสเตอรอล HDL 
• ไตรกลีเซอไรด์ ซึ่งเป็นไขมันในเลือดชนิดหนึ่ง 

สำหรับการตรวจที่ถูกต้องมากที่สุด ให้งดรับประทานหรือดื่มสิ่งใดๆ (ยกเว้นน้ำ) เป็นเวลา 9 ถึง 12 ชั่วโมงก่อนมีการเจาะตัวอย่างเลือด

ค่ามาตรฐานปกติของระดับคอเลสเตอรอลอาจแตกต่างกันออกไปในห้องปฏิบัติการแต่ละแห่ง โปรดขอข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลการตรวจจากแพทย์

การรักษาคอเลสเตอรอลสูง 

การเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์ เช่น การออกกำลังกายและการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์เป็นการป้องกันด่านแรกสำหรับคอเลสเตอรอลสูง แต่หากคุณได้มีการเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์ที่สำคัญเหล่านี้แล้วและระดับคอเลสเตอรอลยังคงมีค่าสูง แพท์อาจแนะนำให้ใช้ยา 

จากปัจจัยต่างๆ ซึ่งได้แก่ ปัจจัยเสี่ยงส่วนบุคคล อายุ สุขภาพในปัจจุบันและอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น มีทางเลือกเฉพาะในการใช้ยาหรือการใช้ยาร่วมกัน ทางเลือกโดยทั่วไป ได้แก่

• ยาสแตติน (Statins): สามารถต้านสารที่ตับใช้สร้างคอเลสเตอรอล ทำให้ตับกำจัดคลอเรสเตอรอลจากเลือดได้ ยาสแตตินยังอาจช่วยให้ร่างกายดูดซึมคอเลสเตอรอลกลับจากที่สะสมตัวที่ผนังหลอดเลือดได้ ซึ่งช่วยป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจ (coronary artery disease) ได้
• ยา Bile-acid-binding resins: ตับใช้คอเลสเตอรอลเพื่อสังเคราะห์กรดน้ำดี ซึ่งเป็นสารชนิดหนึ่งที่จำเป็นสำหรับการย่อยอาหาร ยาดังกล่าวลดคอเลสเตอรอลในทางอ้อมโดยการยึดตัวตับกรดน้ำดี ทำให้ตับใช้คอเลสเตอรอลส่วนเกินเพื่อสังเคราะห์กรดน้ำดีให้มากขึ้น ซึ่งลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด 
• ยา Cholesterol absorption inhibitors: ลำไส้เล็กดูดซึมคอเลสเตอรอลจากอาหารและปลดปล่อยเข้าสู่กระแสเลือด ยาอีเซทิไมบ์ (ezetimibe) (Zetia) ช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือดโดยการจำกัดการดูดซึมคอเลสเตอรอลในอาหาร ยาอีเซทิไมบ์สามารถใช้ร่วมกับยาสแตติน

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการปฏิบัติตนขั้นพื้นฐาน

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองที่ช่วยจัดการคอเลสเตอรอลสูง 

การปฏิบัติตามข้อควรปฏิบัติเหล่านี้อาจช่วยป้องกันภาวะนี้ได้ 

• รับประทานอาหารที่มีเกลือต่ำ ซึ่งได้แก่ ผลไม้ ผัก และธัญพืชเต็มเมล็ดจำนวนมาก 
• จำกัดปริมาณไขมันจากสัตว์และใช้ไขมันที่ดีพอประมาณ
• ลดน้ำหนักส่วนเกินและรักษาน้ำหนักที่เหมาะสม 
• เลิกสูบบุหรี่
• ออกกำลังกายในวันส่วนใหญ่ของสัปดาห์เป็นเวลาอย่างน้อย 30 นาที  
• ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์พอประมาณ

หากคุณมีข้อสงสัย โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจได้ดีขึ้นถึงวิธีการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับคุณ 

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค และการรักษาโรคแต่อย่างใด