เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด สัญญาณเตือน ปัจจัยเสี่ยง และวิธีป้องกัน

เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด เป็นภาวะที่หญิงตั้งครรภ์รู้สึกเจ็บท้องคลอดก่อนอายุครรภ์สัปดาห์ที่ 37 ซึ่งภาวะนี้อาจทำให้คุณแม่ตั้งครรภ์และครอบครัวตกใจ หรือกระวนกระวายใจ จึงควรทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด ทั้งสัญญาณเตือน ปัจจัยเสี่ยง และวิธีรับมือที่ถูกต้องหากเกิดภาวะนี้ขึ้นก่อนคลอด

เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด เกิดจากอะไร

การเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (Premature Labor) เกิดจากมดลูกหดรัวตัวก่อนถึงกำหนดคลอด จนทำให้ปากมดลูกเปิด ซึ่งภาวะนี้มักเกิดขึ้นในช่วงสัปดาห์ที่ 37 ของการตั้งครรภ์  

ปัจจัยที่ทำให้เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด

สาเหตุที่ทำให้เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดอาจมีดังนี้

• มีประวัติเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดมาก่อน
• ท้องลูกแฝด ตั้งแต่แฝดสองขึ้นไป
• ปากมดลูกสั้น
• คุณแม่ท้องมีน้ำหนักตัวมากหรือน้อยเกินไปตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์
• มีปัญหาเกี่ยวกับมดลูกหรือรก
• มีการติดเชื้อในน้ำคร่ำ หรืออวัยวะส่วนล่าง
• สูบบุหรี่
• ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• มีปัญหาสุขภาพเรื้อรัง เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ซึมเศร้า
• แม่ตั้งครรภ์ตอนอายุมากหรืออายุน้อยเกินไป
• มีความผิดปกติของทารกในครรภ์

สัญญาณ เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด เป็นอย่างไร

อาการที่อาจเป็นสัญญาณของการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด อาจมีดังนี้

• ปวดท้องรุนแรง โดยไม่มีอาการท้องร่วง
• เจ็บหรือแน่นที่บริเวณหน้าท้องบ่อย ๆ
• มีตกขาวเพิ่มขึ้น
• ตกขาวมีเลือด มูก หรือของเหลวปนมา
• ปวดหลัง โดยเฉพาะหลังส่วนล่าง
• มดลูกหดตัว หรือรู้สึกแน่นที่มดลูกทุก ๆ 10 นาที
• มีเลือดออกทางช่องคลอด
• ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด ทำให้มีของเหลวไหลออกมา
• รู้สึกได้ถึงแรงดันที่บริเวณกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน

วิธีบรรเทาอาการ เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด 

หากคุณแม่ตั้งครรภ์เกิดอาการเจ็บท้องคลอดแล้ว คุณหมอจะไม่สามารถยับยั้งอาการดังกล่าวได้ และอาจจำเป็นต้องให้ยาดังตัวอย่างต่อไปนี้ เพื่อให้ทารกมีโอกาสรอดชีวิตเป็นปกติ

• ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroid) เพื่อช่วยให้ปอดของทารกสามารถทำงานได้เป็นปกติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้ามีอาการเจ็บท้องคลอดในช่วงสัปดาห์ที่ 23-34 ของการตั้งครรภ์
• ยาแมกนีเซียมซัลเฟต (Magnesium sulfate) หากเจ็บท้องคลอดในช่วงสัปดาห์ที่ 24-32 ของการตั้งครรภ์ คุณหมอจะให้ยาตัวนี้เพื่อช่วยลดความเสียหายต่อสมองของทารก
• ยาระงับการหดรัดตัวของมดลูก (Tocolytics) คุณหมออาจสั่งจ่ายยาตัวนี้เพื่อชะลอการหดตัวของมดลูก และชะลอไม่ให้เกิดการคลอดก่อนกำหนด

อย่างไรก็ตาม เมื่อคุณแม่ถึงมือคุณหมอและได้รับการดูแลในเบื้องต้นแล้ว แต่ยังคงมีอาการเจ็บท้องคลอดอยู่ คุณหมอจะเตรียมทำคลอดเป็นลำดับต่อไป แต่หากอาการเจ็บท้องคลอดทุเลาหรือไม่เสี่ยงคลอดก่อนกำหนดแล้ว คุณหมออาจอนุญาตให้กลับไปพักผ่อนที่บ้านได้

วิธีป้องกันภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด

ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดไม่สามารถป้องกันได้ แต่การปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตตั้งแต่ก่อนและระหว่างตั้งครรภ์ อาจช่วยให้การตั้งครรภ์เป็นไปอย่างสมบูรณ์และลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ได้ โดยหญิงตั้งครรภ์อาจลองปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตได้ง่าย ๆ ดังนี้

• ฝากครรภ์ และไปพบคุณหมอตามนัดหมายทุกครั้ง เพื่อให้สามารถติดตามความคืบหน้า ความเสี่ยง และรับคำแนะนำในการดูแลตนเองขณะตั้งครรภ์ได้อย่างต่อเนื่องและเหมาะสมกับอายุครรภ์และภาวะสุขภาพขณะนั้น
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ทั้งต่อแม่และทารกในครรภ์ โดยเฉพาะอาหารที่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน เนื่องจากมีผลการวิจัยระบุว่ามีส่วนช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะคลอดก่อนกำหนด
• ลด ละ เลิก การสูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และการใช้ยาเสพติด เพราะทำให้เสี่ยงเกิดภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์
• ดูแลน้ำหนัก น้ำหนักของผู้หญิงตั้งครรภ์ควรอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม เพราะการมีน้ำหนักตัวน้อยหรือมากเกินไป อาจนำมาสู่ภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ได้
• จัดการกับปัญหาสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือโรคเรื้อรังใด ๆ ก็ตามที่เกิดขึ้นขณะตั้งครรภ์ คุณแม่ตั้งครรภ์ควรดูแลสุขภาพตนเองอยู่เสมอ เพื่อป้องกันไม่ให้โรคเรื้อรังนั้นกำเริบจนส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์

ควรไปพบคุณหมอเมื่อไร

หากพบว่ามีสัญญาณหรืออาการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดเกิดขึ้น ควรไปพบคุณหมอทันที เพื่อเข้ารับการประเมินเบื้องต้น และรับการดูแลจากคุณหมออย่างใกล้ชิด