วิธีรักษาอาการแสบช่องคลอด ทำได้อย่างไรบ้าง

อาการแสบร้อนช่องคลอด อาจเป็นสัญญาณของภาวะสุขภาพบางประการที่ควรได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม โดยทั่วไป วิธีรักษาอาการแสบช่องคลอด จะแตกต่างกันไปตามสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ หากสังเกตว่าตัวเองมีอาการดังกล่าว ควรปรึกษาเภสัชกรหรือพบคุณหมอเพื่อรับการรักษาอย่างถูกวิธี

อาการแสบช่องคลอด เกิดจากสาเหตุใดบ้าง

อาการแสบช่องคลอด อาจเกิดจากหลายสาเหตุต่อไปนี้

• ภาวะวัลโวดีเนีย (Vulvodynia)

เป็นภาวะปวดบริเวณช่องคลอดเรื้อรังที่ไม่สามารถระบุสาเหตุได้อย่างแน่ชัด แต่อาจเกิดจากปัจจัยกระตุ้นที่เกี่ยวกับการสัมผัส เช่น การมีเพศสัมพันธ์ การใส่ผ้าอนามัยแบบสอด ทำให้มีอาการปวดแสบปวดร้อน หรือรู้สึกเจ็บบริเวณช่องคลอด บางครั้งอาจปวดลามไปทั่วอวัยวะเพศและทวารหนัก

• อาการระคายเคืองช่องคลอด

อาการระคายเคืองช่องคลอดจากการใช้สิ่งของที่ทำให้ช่องคลอดระคายเคืองเช่น ถุงยางอนามัย ผ้าอนามัยแบบแผ่น ผ้าอนามัยแบบสอด น้ำยาซักผ้า สเปรย์กำจัดขน ครีม สบู่ กระดาษชำระที่มีน้ำหอม ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดช่องคลอด รวมถึงการสวนล้างช่องคลอด อาจทำให้ช่องคลอดและบริเวณโดยรอบระคายเคือง และมีอาการแสบช่องคลอดได้

เกิดจากภายในช่องคลอดมีแบคทีเรียชนิดไม่ดีอย่างแบคทีเรียแอนแอโรบส์ (Anaerobes) มากเกินไป ส่งผลให้แบคทีเรียในช่องคลอดเสียสมดุล และทำให้มีอาการแสบ คัน ระคายเคืองช่องคลอด ร่วมกับมีตกขาวเป็นสีเทา สีเขียว หรือสีขาวจขุ่น ที่อาจส่งกลิ่นเหม็นคาว

• โรคเชื้อราในช่องคลอด (Vaginal Candidiasis)

มักเกิดจากเชื้อแคนดิดา แอลบิแคนส์ (Candida albicans) อาจทำให้เกิดอาการช่องคลอดและปากช่องคลอดแสบร้อนหรือบวมแดง มีตกขาวเป็นก้อนแป้งที่ไม่มีกลิ่น แต่จะรู้สึกคัน ระคายเคือง และอาจรู้สึกแสบหรือปวดขณะมีเพศสัมพันธ์หรือถ่ายปัสสาวะ

• โรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (Sexually Transmitted Disease หรือ STD)

โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ต่อไปนี้ อาจทำให้เกิดอาการแสบช่องคลอด

• โรคหนองในเทียม (Chlamydia) เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียคลาไมเดีย (Chlamydia trachomatis) อาจทำให้เจ็บหรือแสบร้อนขณะถ่ายปัสสาวะ
• โรคหนองใน (Gonorrhea) เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียไนซีเรีย โกโนเรีย (Neisseria gonorrhoeae) อาจทำให้คันปากช่องคลอด เจ็บหรือแสบขณะถ่ายปัสสาวะ
• โรคพยาธิในช่องคลอด (Trichomoniasis) เกิดจากการติดเชื้อโปรโตซัว และอาจทำให้มีอาการแสบร้อนช่องคลอด
• โรคเริมที่อวัยวะเพศ (Genital Herpes) เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเฮอร์พีส์ ซิมเพล็กซ์ (Herpes Simplex Virus หรือ HSV) ทำให้มีอาการคัน ระคายเคือง แสบร้อนช่องคลอด

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (Urinary Tract Infection หรือ UTI)

เป็นการติดเชื้อแบคทีเรียที่ส่งผลต่ออวัยวะหลายส่วนในระบบทางเดินปัสสาวะ แต่ชนิดที่พบบ่อยที่สุดคือการติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ ส่งผลให้มีอาการปวดหรือแสบร้อนเวลาปัสสาวะ ถ่ายปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะมีเลือดปน

• วัยหมดประจำเดือน (Menopause)

เมื่อผู้หญิงเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ลดลงจะทำให้ผนังช่องคลอดบางและแห้งลง และอาจทำให้มีช่องคลอดระคายเคือง คัน และอาการแสบช่องคลอดเนื่องจากมีของเหลวหล่อเลี้ยงน้อยลง โดยเฉพาะหลังมีเพศสัมพันธ์ นอกจากนี้ ยังอาจทำให้มีอาการอื่น ๆ เช่น ร้อนวูบวาบ เหงื่อออกตอนกลางคืน มีความต้องการทางเพศลดลง อารมณ์แปรปรวน ปวดศีรษะ

วิธีรักษาอาการแสบช่องคลอด

วิธีรักษาอาการแสบช่องคลอด สามารถทำได้ตามสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ ดังนี้

• อาการแสบช่องคลอดจากภาวะวัลโวดีเนีย อาจรักษาด้วยการทาเจลหล่อลื่นก่อนการมีเพศสัมพันธ์ รับประทานยาตามที่คุณหมอสั่งให้ กายภาพบำบัด การบำบัดทางจิตวิทยาและการรับคำปรึกษา การผ่าตัด เป็นต้น
• อาการแสบช่องคลอดจากการระคายเคือง อาจรักษาและป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำด้วยการหยุดใช้ผลิตภัณฑ์ที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง และงดการสวนล้างช่องคลอด สำหรับผู้ที่มีอาการจากการใช้ถุงยางอนามัยแนะนำให้ปรึกษาเภสัชกรหรือผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับการเลือกชนิดถุงยางอนามัยที่เหมาะสำหรับผู้ที่แพ้ง่าย
• อาการแสบช่องคลอดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย บางครั้งโรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียอาจหายไปได้เอง แต่ผู้ที่เป็นโรคนี้ควรไปพบคุณหมอและรับการรักษาด้วยการรับประทานยาปฏิชีวนะติดต่อกันจนหมดตามปริมาณและระยะเวลาที่คุณหมอสั่ง เพื่อควบคุมปริมาณแบคทีเรียและป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ
• อาการแสบช่องคลอดจากการติดเชื้อรา อาจรักษาได้ด้วยการใช้ยาต้านเชื้อราในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ครีม ขี้ผึ้ง ยาเหน็บ ซึ่งสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป
• อาการแสบช่องคลอดจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ อาจรักษาได้ด้วยการใช้ยาปฏิชีวนะ ยาต้านปรสิต (Antiparasitic drugs) หรือยาอื่น ๆ ตามโรคที่เป็นสาเหตุ ทั้งนี้ ควรรักษาให้หายโดยเร็ว เพราะหากปล่อยไว้นานอาจเพิ่มความเสี่ยงในการติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่น ๆ และอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนระยะยาว เช่น ภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบ (Pelvic inflammatory disease หรือ PID) ภาวะมีบุตรยาก
• อาการแสบช่องคลอดการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ อาจรักษาได้ด้วยการใช้ยาปฏิชีวนะ โดยผู้ป่วยควรใช้ยาติดต่อกันให้หมดตามที่คุณหมอสั่งแม้ว่าอาการจะหายไปแล้วก็ตาม เพื่อกำจัดเชื้อให้หมดไป ป้องกันเชื้อดื้อยาและการกลับมาเป็นอีกในภายหลัง
• อาการแสบช่องคลอดในวัยหมดประจำเดือน อาจรักษาได้ด้วยการใช้เอสโตรเจนชนิดเม็ดหรือครีมเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดบริเวณช่องคลอด และการทามอยส์เจอร์ไรเซอร์บริเวณอวัยวะเพศภายนอก เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้น ลดการระคายเคือง และอาจช่วยลดอาการแสบช่องคลอดได้

วิธีป้องกันอาการแสบช่องคลอด

การดูแลช่องคลอดและอวัยวะเพศด้วยวิธีเหล่านี้ อาจช่วยป้องกันอาการแสบช่องคลอดได้

• หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีน้ำหอม เช่น ผ้าอนามัย กระดาษชำระ สเปรย์ระงับกลิ่นช่องคลอด
• งดสวนล้างช่องคลอด เพราะอาจทำให้ช่องคลอดระคายเคืองและแบคทีเรียในช่องคลอดเสียสมดุล จนติดเชื้อได้ง่าย
• ทำความสะอาดอวัยวะเพศด้วยน้ำเปล่า และทำความสะอาดบริเวณภายนอกด้วยสบู่ที่ไม่มีน้ำหอม
• สวมกางเกงชั้นในที่ระบายอากาศได้ดี และควรเปลี่ยนกางเกงในใหม่ทุกวัน
• ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์
• หากอวัยวะเพศแห้ง ควรทาเจลหล่อลื่นก่อนมีเพศสัมพันธ์เพื่อลดการเสียดสีและการระคายเคือง
• หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์จนกว่าอาการแสบช่องคลอดจะดีขึ้น
• หลีกเลี่ยงการแกะเกาบริเวณที่มีอาการคัน ระคายเคือง หรือแสบ