แม้ว่าคุณจะมีกิจกรรมทางเพศกับคู่รักอีกสักกี่ครั้ง ก็ยังไม่มีโอกาสที่จะเห็นสัญญาณถึงอาการตั้งครรภ์ของอีกฝ่ายเสียที นั่นอาจหมายความคุณกำลังประสบอยู่กับ ภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย อยู่ก็เป็นได้ แต่ภาวะดังกล่าวนี้จะมาจากสาเหตุใดบ้างนั้น ลองติดตามได้ในบทความของ Hello คุณหมอ วันนี้ ที่นำมาฝากทุกคู่รักที่อยากมีบุตรในคืนเร็ววันให้ได้ลองอ่านกันค่ะ

ภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย คืออะไร

ภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย (Infertility in men) คือ ภาวะที่ไม่สามารถนำไปสู่ในการทำให้ฝ่ายหญิงเกิดการตั้งครรภ์ได้ แม้จะมีเซ็กส์เป็นประจำโดยไม่ได้คุมกำเนิดก็ตาม ซึ่งภาวะมีบุตรยากเป็นภาวะที่อาจอยู่กับคุณได้ตั้งแต่ 6 เดือนถึง 1 ปี ตามแต่ปัจจัยสำคัญ เช่น ช่วงอายุของแต่ละบุคคล เป็นต้น ซึ่งอาการที่เห็นได้ชัดที่สุดของภาวะมีบุตรยากนั้นคงไม่พ้นการที่สังเกตจากฝ่ายหญิง เพราะไม่ว่าจะพยายามกี่รอบนั้นก็ทำให้คู่รักของคุณไม่ตั้งครรภ์เสียที

นอกจากนี้ยังอาจมีอาการอื่น ๆ ประกอบร่วม แต่ยากที่จะสังเกตเห็นได้ เพราะแต่ละคนมักมีอาการจากภาวะมีบุตรยากที่แตกต่างกันไป รวมถึงการมีปัญหาทางสุขภาพอย่างโรคประจำตัวบางชนิด ที่จะทำให้คุณสามารถลดโอกาสที่จะเกิดการตั้งครรภ์ได้เช่นเดียวกัน และอาจเกิดมาจากควมบกพร่องจากทางฝ่ายหญิง หรือฝ่ายชาย หรือทั้งสองฝ่ายเลยก็ย่อมได้

สาเหตุของ ภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย

คุณผู้ชายที่ประสบปัญหามีบุตรยาก พยายามแค่ไหนก็ยังไม่มีลูกสมใจอยากสักที โดยส่วนใหญ่แล้วอาจเกิดจากสาเหตุที่คุณไม่ทันรู้ตัวอยู่ ดังต่อไปนี้

• ปัญหาเกี่ยวกับอสุจิ

เรียกได้ว่าเป็นอีกหนึ่งปัญหาที่พบได้มากที่สุด เพราะอาจมาจากการกระบวนการผลิตอสุจิ หรือการเจริญเติบโตของอสุจิที่เป็นมาตั้งแต่กำเนิด เช่น อสุจิเจริญเติบโตไม่เต็มที่ อสุจิมีรูปร่างผิดปกติ ภาวะจำนวนตัวอสุจิน้อย (oligospermia) ภาวะไม่มีการสร้างตัวอสุจิ (azoospermia) รวมทั้งอาจเป็นผลกระทบจากไลฟ์สไตล์บางอย่างร่วมด้วย เช่น สูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การใช้ยาบางชนิด หรือแม้แต่อาการเจ็บป่วยเรื้อรังประจำตัวคุณ เช่น ไตวาย การติดเชื้อในวัยเด็ก ปัญหาเกี่ยวกับโครโมโซม ฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนต่ำ ก็สามารถนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่ผิดปกติของอสุจิได้ด้วยเช่นกัน

• ภาวะหลอดเลือดอัณฑะขอด

ภาวะหลอดเลือดอัณฑะขอด (Varicocele) เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้ชายที่มีปัญหามีบุตรยาก ภาวะนี้จะทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก จึงส่งผลต่อการเจริญเติบโตของอสุจิ หรืออาจทำให้เลือดไหลเวียนจากช่องท้องกลับเข้าไปที่ถุงอัณฑะ จนลูกอัณฑะอุ่นเกินไปจึงไม่สามารถผลิตอสุจิได้ ส่งผลให้มีจำนวนอสุจิน้อย

• ภาวะหลั่งน้ำอสุจิย้อนทาง

ภาวะหลั่งน้ำอสุจิย้อนทาง (Retrograde Ejaculation) คือภาวะที่น้ำอสุจิไหลย้อนกลับเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะ ไม่หลั่งออกมาข้างนอกอวัยวะเพศ ภาวะนี้อาจเป็นผลจากการผ่าตัด การใช้ยาบางชนิด หรือปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาท ซึ่งอาจสังเกตได้จากน้ำปัสสาวะหลังถึงจุดสุดยอดมีสีขุ่น เนื่องจากมีน้ำอสุจิเข้าไปปนนั่นเอง

• ร่างกายมีการสร้างภูมิต้านทานต่อตัวอสุจิ

ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผลมาจากการบาดเจ็บ การผ่าตัด หรือการติดเชื้อ แม้ในปัจจุบันจะยังไม่ทราบแน่ชัดว่าภาวะนี้ทำให้ตัวอสุจิน้อยลงได้อย่างไร ก็สิ่งที่ยืนยันได้ก็คือ ภาวะนี้ทำให้ตัวอสุจิเดินทางเข้าไปในท่อนำไข่เพื่อผสมกับไข่ได้ยากขึ้น

• สิ่งกีดขวาง

ผู้ชายมีลูกยาก อาจเป็นเพราะการสร้างอสุจิและการเดินทางของอสุจิผิดปกติ โดยปัจจัยบางอย่าง เช่น การติดเชื้อซ้ำ การผ่าตัด (เช่น การทำหมัน) อาการบวม

• ฮอร์โมน

ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองหลายชนิดเกี่ยวข้องกับการสร้างอสุจิ หากฮอร์โมนต่ำ จึงสามารถส่งผลต่อการเจริญเติบโตของอสุจิได้

• โครโมโซม

ในน้ำอสุจิมีดีเอ็นเอที่จะไปผสมกับไข่ หากจำนวนและโครงสร้างของโครโมโซมเปลี่ยนแปลง ก็สามารถส่งผลกระทบต่อภาวะการเจริญพันธ์ุได้

• การใช้ยาบางชนิด

ยาบางชนิดอาจส่งผลให้การผลิต การทำงาน และการเดินทางของอสุจิเปลี่ยนแปลงได้ ซึ่งยาที่ส่งผลต่ออสุจิ มักเป็นยาที่ใช้เพื่อรักษาสภาวะดังต่อไปนี้

• โรคข้ออักเสบ
• โรคซึมเศร้า
• ปัญหาในระบบย่อยอาหาร
• การติดเชื้อ
• โรคความดันโลหิตสูง
• โรคมะเร็ง

นอกจากนี้ยังอาจมีสาเหตุอื่น ๆ อีกที่สามารถทำให้คุณประสบกับภาวะมีบุตรยากได้ ดังนั้น เมื่อคุณรู้สึกว่าคนรักไม่เกิดการตั้งครรภ์เสียที คุณอาจจำเป็นต้องเข้าขอรับคำแนะนำจากแพทย์เพื่อทำการตรวจร่างกายอย่างละเอียดทั้งตัวคุณ และคู่รัก พร้อมรับวิธีแก้ไขปัญหาอย่างตรงจุด และเหมาะสมสำหรับคู่รักของคุณ

อาการของ ภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย

อาการของภาวะมีบุตรยาก อาจสังเกตเห็นได้ยาก โดยส่วนใหญ่แล้ว คุณผู้ชายเพิ่งจะมารู้ตัวว่าตนเองมีภาวะมีบุตรยาก ก็ต่อเมื่อพยายามมีลูกมาหลายปี แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ ตามข้อมูลที่ได้กล่าวถึงข้างต้นนี้ อาการของภาวะมีบุตรยากในกลุ่มคุณผู้ชาย อาจขึ้นอยู่กับโรคประจำตัว ซึ่งอาการที่สามารถพบได้ทั่วไป มักจะประกอบด้วย

• ผมร่วง ผมบาง หนวดบาง หรือสัญญาณของฮอร์โมนหรือโครโมโซมผิดปกติ
• ความต้องการทางเพศลดน้อยลง
• มีอาการปวดลูกอัณฑะ ลูกอัณฑะบวม หรือมีก้อนอยู่ด้านใน
• มีปัญหาในการแข็งตัวและการหลั่ง
• ลูกอัณฑะหดตัวเล็กลง
• หน้าอกโตผิดปกติ หรือภาวะผู้ชายมีนม (gynecomastia)
• มีจำนวนอสุจิน้อยกว่าปกติ คือ น้อยกว่า 15 ล้านตัว/มิลลิลิตร หรือมีอสุจิน้อยกว่า 39 ล้านตัว/การหลั่งหนึ่งครั้ง

วินิจฉัย ภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย โดยแพทย์

คุณควรเข้าพบคุณหมอ ถ้ามีอายุต่ำกว่า 35 ปี และพยายามมีลูกมาแล้ว 1 ปีแต่ไม่สำเร็จ สำหรับคุณผู้หญิง ช่วงเวลาอาจแตกต่างกันเล็กน้อย ถ้าภรรยาของคุณมีอายุเกินกว่า 35 ปี คุณทั้งสองคนควรเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ หลังพยายามมีลูกมา 6 เดือนแล้ว แต่ก็ยังไม่สำเร็จได้

คุณหมออาจวินิจฉัยปัญหาของคุณได้ด้วยการตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ และสแกนร่างกาย เพื่อตรวจดูความสมบูรณ์และจำนวนของอสุจิ นอกจากนี้ แพทย์อาจแนะนำให้ทำการตรวจวิเคราะห์อสุจิของคุณด้วยเช่นกันว่ามีความแข็งแรงมากน้อยแค่ไหน ซึ่งอาจต้องมีการร่วมมือของแพทย์ด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญการรักษาด้านภาวะมีบุตรยากร่วม ตามเกณฑ์สุขภาพที่ได้รับการวินิจฉัย ดังนั้นคุณจึงควรเตรียมข้อมูลของตนเอง หรือมีการตอบข้อซักถามของคุณหมอโดยไม่ปิดบังข้อมูลใด ๆ ดังนี้

1. ถ้าคุณกำลังรับประทานยาชนิดต่างๆ อยู่ ให้นำยาติดตัวไปด้วย ไม่ว่าจะเป็นยารักษาโรคประจำตัว วิตามิน แร่ธาตุ อาหารเสริม รวมถึงยาที่ซื้อหามารับประทานด้วยตนเอง
2. จดรายละเอียดว่าคุณมีเพศสัมพันธ์กับภรรยาแบบไม่คุมกำเนิดบ่อยแค่ไหน ใช้เวลาในการพยายามมีลูกมานานเท่าไหร่ รวมถึงระบุวันเวลาครั้งสุดท้ายที่คุณมีเพศสัมพันธ์กับคู่รักเพื่อพยายามมีลูก
3. ตรวจดูร่างกายของตนเอง ว่าเกิดความเปลี่ยนแปลง หรือมีอาการอื่นใดที่อาจเกี่ยวข้องกับภาวะมีบุตรยากบ้างหรือไม่
4. ถ้าคุณเคยเข้ารับการผ่าตัดหรือรับการรักษา ที่อาจส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์ อย่าลืมแจ้งให้คุณหมอทราบ และนำเอกสารที่เกี่ยวข้องติดตัวไปด้วย
5. แจ้งให้คุณหมอทราบ ถ้าคุณเคยเข้ารับการฉายรังสีหรือทำคีโมบำบัด
6. แจ้งรายละเอียดเกี่ยวกับไลฟ์สไตล์ของคุณให้คุณหมอทราบ เช่น คุณมีพฤติกรรมสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ หรือใช้ยาเสพติดบ้างหรือไม่

สิ่งสำคัญคือ ต้องไม่ลืมแจ้งให้คุณหมอทราบ ถ้าคุณเคยมีประวัติติดโรคจากการมีเพศสัมพันธ์ หรือมีสมาชิกในครอบครัวป่วยเป็นโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม หรือเป็นโรคเรื้อรังบางชนิด เช่น เบาหวาน หรือโรคของต่อมไทรอยด์ เป็นต้น

เมื่อแพทย์ได้คำตอบอย่างละเอียดจากคุณครบถ้วน จะทำให้แพทย์นั้นดำเนินการหาวิธีรักษาได้อย่างเหมาะสมกับอาการนั้น ๆ ที่เกิดขึ้นแก่คุณได้ และอาจทำให้คุณกลับเข้าสู่การมีบุตรได้อย่างง่ายดายขึ้นได้อีกครั้ง