ไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ (Nonalcoholic fatty liver)

คำจำกัดความ

ไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ คืออะไร

ภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ (Nonalcoholic fatty liver หรือ nonalcoholic steatohepatitis) เป็นคำเรียกชื่อโรคสำหรับผู้ได้รับผลจากภาวะผิดปกติของตับ จากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณน้อย หรือไม่ได้ดื่มเลย ลักษณะเฉพาะของภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ คือ มีไขมันสะสมที่เซลล์ตับมากเกินไป

ภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ขั้นรุนแรง สังเกตได้จากอาการตับอักเสบขั้นรุนแรง ซึ่งอาจนำไปสู่การเกิดแผลเป็น และสร้างความเสียหายแก่ตับที่ไม่สามารถรักษาได้ ความเสียหายดังกล่าวคล้ายคลึงกับความเสียหายที่เกิดจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก

ความรุนแรงสูงขั้นสูงสุดของภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ คือ โรคตับแข็ง และภาวะตับวาย หากไม่ได้รับการรักษา โรคตับแข็งสามารถก่อให้เกิดอาการดังต่อไปนี้

อาการของโรคตับแข็ง

• มีน้ำในช่องท้อง
• อาการบวมที่หลอดเลือดในหลอดอาหาร ซึ่งอาจแตกและมีเลือดออกได้
• มึนงง ง่วงซึม และพูดไม่ชัด
• มะเร็งตับ
• ตับวายระยะสุดท้าย ซึ่งหมายความว่า ตับหยุดทำงาน

สำหรับผู้ป่วยบางราย อาจมีอาการอื่นนอกเหนือจากที่กล่าวมาข้างต้น หากมีข้อสงสัยใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์

ไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ พบได้บ่อยแค่ไหน

ภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์พบได้บ่อยมาก และสามารถส่งผลต่อผู้ป่วยได้ในทุกช่วงอายุ โดยเฉพาะในช่วงอายุ 40 และ 50 ปี ซึ่งมีความเสี่ยงสูงในการเกิดโรคหัวใจเนื่องจากความเสี่ยงต่างๆ เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวานชนิดที่ 2

อย่างไรก็ดี ไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์สามารถจัดการได้ด้วยการลดปัจจัยเสี่ยง โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

อาการ

อาการของ ไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์

อาการที่พบได้ทั่วไปของภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ ได้แก่

• ตับโต
• อ่อนเพลีย
• ปวดท้องด้านขวาบน

สัญญาณบ่งชี้และอาการที่เป็นไปได้ของภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ และโรคตับแข็งที่เกิดจากแผลเป็นขั้นรุนแรง ได้แก่

สำหรับผู้ป่วยบางราย อาจมีอาการอื่นนอกเหนือจากที่กล่าวมาข้างต้น หากมีข้อสงสัยใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์

ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด

หากคุณมีสัญญาณหรืออาการที่ระบุข้างต้น หรือมีข้อสงสัยใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์

ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดควรปรึกษาแพทย์ เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ

สาเหตุ

สาเหตุของไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์

ภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ระดับไขมันสูงในตับ เบาหวานหรือภาวะก่อนเป็นเบาหวาน (ภาวะดื้อต่ออินซูลิน) ภาวะน้ำหนักเกิน ไขมันในเลือดสูง (เช่น คอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์สูง) ความดันโลหิตสูง

นักวิจัยให้ความสำคัญกับปัจจัยหลายประการที่อาจสัมพันธ์กับการลุกลามของภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ ได้แก่

• ภาวะความไม่สมดุลของการเกิดอนุมูลอิสระ ความไม่สมดุลระหว่างสารที่ส่งเสริมการเกิดออกซิเดชันและสารต้านอนุมูลอิสระที่ทำให้เซลล์ตับเสียหาย
• การสร้างและการปลดปล่อยโปรตีนที่เป็นพิษ (cytokines) จากเซลล์ที่เกิดการอักเสบ เซลล์ตับ หรือเซลล์ไขมันของผู้ป่วยเอง
• เซลล์ตับตายหรือเซลล์ตาย
• การอักเสบของเนื้อเยื่อไขมัน และเกิดการแทรกซึมของเซลล์เม็ดเลือดขาว
• จุลินทรีย์ในลำไส้ (Gut microbiota) ซึ่งจัดว่าเป็นสาเหตุของโรคตับอักเสบ

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์

ภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ มีปัจจัยเสี่ยงหลายประการ เช่น

• ระดับคอเลสเตอรอลสูง
• ระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง
• โรคที่เกิดจากความผิดปกติของกระบวนการเผาผลาญอาหาร
• โรคอ้วน โดยเฉพาะเมื่อมีไขมันสะสมปริมาณมากในช่องท้อง
• ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ
• โรคหยุดหายใจขณะหลับ
• โรคเบาหวานชนิดที่ 2
• ภาวะไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป
• ภาวะฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองน้อยกว่าปกติ
• เป็นผู้สูงอายุ

การวินิจฉัยและการรักษาโรค

ข้อมูลที่นำเสนอไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์

ไม่มีการทดสอบใดที่สามารถวินิจฉัยภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ได้ แพทย์จะซักถามเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพอื่นๆ ในเบื้องต้น ร่วมกับการตรวจวินิจฉัยด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

การตรวจเลือด

• การตรวจนับเม็ดเลือดอย่างสมบูรณ์
• การทดสอบเอนไซม์ในตับและการทำงานของตับ
• การทดสอบหาโรคตับอักเสบเรื้อรังจากไวรัส (ตับอักเสบเอ ตับอักเสบซี และอื่นๆ)
• การตรวจคัดกรองโรคแพ้กลูเตน
• การเจาะหาน้ำตาลหลังอดอาหาร
• การตรวจหาฮีโมโกลบิน A1C ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความคงที่ของน้ำตาลในเลือด
• การตรวจระดับไขมันในเลือด เช่น คอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์

การตรวจโดยใช้ภาพถ่าย

• การอัลตราซาวด์ ซึ่งเป็นการตรวจในระยะแรกเมื่อสงสัยว่าเป็นโรคตับ
• การตรวจด้วยซีทีสแกนหรือเอ็มอาร์ไอบริเวณช่องท้อง แต่เทคนิคดังกล่าวไม่สามารถแยกความแตกต่างระหว่างโรคตับอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากแอลกออฮอล์และภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ได้
• การตรวจแบบ Transient elastography ซึ่งเป็นการตรวจประเมินพังผืดตับ ด้วยการอัลตราซาวด์ เพื่อวัดความแข็งของตับ โดยความแข็งของตับบ่งชี้ถึงระดับพังผืด (fibrosis) และแผลเป็น (scarring)
• การตรวจแบบ Magnetic resonance elastography เป็นการตรวจประเมินพังผืดตับ ด้วยการรวมการถ่ายภาพด้วยเรโซแนนซ์แม่เหล็ก กับภาพที่เกิดจากคลื่นเสียงที่กระทบออกจากตับ เพื่อสร้างภาพถ่ายที่แสดงความแข็งของตับซึ่งแสดงให้เห็นถึงพังผืดได้

การทดสอบเนื้อเยื่อตับ

หากการทดสอบอื่นไม่สามารถหาข้อสรุปได้ อาจแนะนำให้มีการทดสอบเนื้อเยื่อตับ ในการทดสอบนี้ แพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญจะเก็บตัวอย่างเนื้อเยื่อจากตับ โดยใช้เข็มสอดเข้าไปในตับผ่านทางผนังช่องท้อง

ตัวอย่างเนื้อเยื่อจะได้รับการตรวจสอบในห้องปฏิบัติการเพื่อหาสัญญาณบ่งชี้ของการติดเชื้อและพังผืด การตรวจเนื้อเยื่อตับอาจทำให้เกิดอาการเจ็บปวดได้ในผู้ป่วยบางราย และอาจมีความเสี่ยงเล็กน้อย โดยแพทย์จะเป็นผู้ชี้แจงรายละเอียดของตรวจ

การรักษาไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์

การรักษาภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ ได้แก่ การจัดการปัจจัยเสี่ยงและการควบคุมอาการ โดยสามารถปฏิบัติดังต่อไปนี้

• ลดระดับคอเลสเตอรอลโดยรวม
• รักษาระดับน้ำหนักร่างกายให้เหมาะสม โดยควรลดน้ำหนักร้อยละ 3 ถึงร้อยละ 10 ของน้ำหนักร่างกายโดยรวม
• ควบคุมโรคเบาหวาน
• หยุดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองที่ช่วยจัดการภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองดังต่อไปนี้จะช่วยให้คุณรับมือกับภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ได้

• ควบคุมน้ำหนัก
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
• จำกัดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• ใช้ยาเท่าที่จำเป็น และปฏิบัติตามข้อแนะนำเกี่ยวกับขนาดยาอย่างเคร่งครัด

หากมีข้อสงสัยใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจวิธีการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับคุณ

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด