การคลอดล่าช้า (Prolonged Labor) เป็นหนึ่งในภาวะแทรกซ้อนของการคลอด หมายถึงการคลอดที่ใช้ระยะเวลานานเกินกว่า 20 ชั่วโมงขึ้นไปนับตั้งแต่มีอาการเจ็บท้องคลอดและเข้าสู่ระยะเร่งของการคลอด (Active Phase) จากปกติที่ควรใช้เวลาแค่ประมาณ 12-18 ชั่วโมง การคลอดล่าช้าอาจเป็นอันตรายต่อทารก เนื่องจากอาจทำให้ทารกขาดออกซิเจน หัวใจเต้นผิดปกติ มีความผิดปกติในน้ำคร่ำ หรือมีการติดเชื้อได้ รวมทั้งอาจส่งผลทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในคุณแม่ด้วย เช่น ภาวะตกเลือดหลังคลอดจากการที่มดลูกหดรัดตัวไม่ดี หากคุณแม่มีภาวะคลอดล่าช้า คุณหมออาจแนะนำให้ทำการผ่าคลอดเพื่อความปลอดภัยของทั้งแม่และเด็ก
[embed-health-tool-due-date]
วิธีคำนวณวันที่ครบกำหนดวันคลอด
อายุครรภ์จะวัดโดยการใช้วันแรกของรอบเดือนครั้งสุดท้าย 280 วันหรือ 40 สัปดาห์ นับจากระยะเวลาเฉลี่ยของการตั้งครรภ์ หากไม่รู้ว่าประจำเดือนมาครั้งสุดท้ายเมื่อไหร่ก่อนการตั้งครรภ์ หรือเป็นบุคคลที่มีรอบเดือนที่ไม่สม่ำเสมอ คุณหมออาจจะขอให้มีการอัลตราซาวด์ เพื่อกำหนดอายุครรภ์ของทารก ในช่วงไตรมาสแรก ด้วยการวัด CRL (Crown-rump Length) ซึ่งการวัด CRL นั้นสามารถประมาณอายุของทารกได้อย่างแม่นยำ เนื่องจากในช่วงเวลานี้ ทารกทุกคนเติบโตด้วยความเร็วเท่ากันโดยประมาณ แต่หากอัลตราซาวน์ในอายุครรภ์ที่มากขึ้น ความแม่นยำจะน้อยลง
สาเหตุของ การคลอดล่าช้า หรือคลอดที่อายุครรภ์เกินกำหนด
ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดว่า อะไรคือสาเหตุหลักให้คุณแม่มีการเจ็บครรภ์หรือตั้งครรภ์ที่นานกว่าปกติ แต่อาจมีปัจจัยเสี่ยงอีกหลายประการ เช่น
- ครอบครัวมีประวัติ การคลอดทารกล่าช้า
- เคยมีประวัติตั้งครรภ์เกินกำหนดมาก่อน
- กระดูกเชิงกรานของคุณแม่ที่เล็กเกินไป หรือมีรูปร่างที่ผิดปกติ
- น้ำหนักตัวของคุณแม่เกินเกณฑ์ หรือโรคอ้วน
- การตั้งครรภ์ครั้งแรก
- ทารกตัวใหญ่มาก และไม่สามารถเคลื่อนผ่านทางช่องคลอดได้
- ภาวะคอติดไหล่
- การใช้ยาระหว่างตั้งครรภ์ของคุณแม่
- ปากมดลูกไม่พร้อม หรือไม่ขยาย รวมไปถึงการหดรัดตัวของมดลูก
- ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
- การตั้งครรภ์เกินกำหนด คือ ตั้งครรภ์เกิน 42 สัปดาห์ โดยทารกที่เกิดก่อน 37 สัปดาห์จะถือว่า “คลอดก่อนกำหนด“ และทารกที่เกิดหลังจาก 42 สัปดาห์จะเรียกว่า “คลอดเกินกำหนด”
- โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STDs) โรคตับ และความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ
- อายุของคุณแม่ตั้งครรภ์เกิน 35 ปีขึ้นไป ซึ่งอาจเป็น 1 ในปัจจัยทำให้การตั้งครรภ์เกินกำหนด
สัญญาณและอาการของ การคลอดล่าช้า
สำหรับสัญญาณและอาการของการคลอดทารกล่าช้า ได้แก่
- ใช้เวลาการคลอดนานกว่า 18 ชั่วโมง
- คุณแม่เริ่มมีอาการอ่อนล้าและเหนื่อย
- อาการปวดหลัง
- อัตราชีพจรเต้นสูง
- โรคคีโตซิส (Ketosis) เป็นภาวะแทรกซ้อนของภาวะขาดน้ำ การขาดคาร์โบไฮเดรตหรือกลูโคส สำหรับใช้เป็นพลังงานในร่างกาย
ความเสี่ยงจาก การคลอดทารกล่าช้า
หากคุณแม่ต้องประสบกับ การคลอดทารกล่าช้า ก็อาจจะทำให้เกิดความเสี่ยงต่าง ๆ เพิ่มขึ่้นด้วย โดยความเสี่ยงที่เกิดจาก การคลอดทารกล่าช้า มีดังนี้
- การใช้เวลานานกว่าปกติในการคลอดแบบธรรมชาติ เพิ่มโอกาสต่อทั้งคุณแม่และทารกในครรภ์
ทางด้านคุณแม่
- เพิ่มโอกาสใช้วิธีการผ่าคลอดหรือหัตภารช่วยคลอดทางช่องคลอดแทน
- เพิ่มโอกาสตกเลือดหลังคลอดจากภาวะมดลูกหดรัดตัวไม่ดี
- เสี่ยงการติดเชื้อในโพรงมดลูกเพิ่มขึ้น
ทางด้านทารก
- ระดับออกซิเจนต่ำสำหรับทารก
- จังหวะการเต้นของหัวใจผิดปกติในทารก
- ทารกมีการถ่ายขี้เทาในน้ำคร่ำ จากการที่ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจน และอาจส่งผลให้มีการสำลักลงปอดได้
- ลูกน้อยอาจมีพัฒนาการที่ล่าช้า
- ทารกอาจอยู่ในภาวะหัวใจล้มเหลว หรือทางเดินหายใจผิดปกติ
ลักษณะทารกที่เกิดจากการตั้งครรภ์เกินกำหนด
- ผิวหนังแห้งแตก เหี่ยวย่น และหลุดลอก เนื่องจากสูญเสียไขมันใต้ผิวหนัง
- มีขี้เทาเคลือบติดตามตัว
- รูปร่างผอม มีลักษณะขาดสารอาหาร แต่ตื่นตัว (Alert)
- หน้าตาดูแก่กว่าเด็กทั่วไป และเล็บยาว
หากคุณแม่คิดว่าถึงกำหนดคลอดแล้ว แต่ยังไม่มีปฏิกิริยาใด ๆ ควรรีบทำการปรึกษาคุณหมอทันที โดยแนะนำให้ไปรับการตรวจฝากครรภ์ตามนัดทุกครั้ง เพื่อรับการประเมินช่วงเวลาและช่องทางการคลอดที่เหมาะสมต่อไป
