ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด อาการ สาเหตุ และการรักษา

ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด คือ ภาวะที่รกแยกตัวออกก่อนกำหนดการคลอด เป็นภาวะแทรกซ้อนรุนแรงของการตั้งครรภ์ โดยรกนั้นจะมีพัฒนาการในระหว่างตั้งครรภ์ เพื่อเลี้ยงดูทารกที่กำลังเติบโตระหว่างลอกตัว ภาวะรกลอกออกจากผนังด้านในมดลูกก่อนถึงกำหนดคลอด สามารถแบ่งได้ 3 ระดับ เรียงจากไม่ร้ายแรงไปจนถึงร้ายแรงมาก

คำจำกัดความ

ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด คืออะไร

ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด (Placental Abruption) คือ ภาวะที่รกแยกตัวออกก่อนกำหนดการคลอด เป็นภาวะแทรกซ้อนรุนแรงของการตั้งครรภ์ โดยรกนั้นจะมีพัฒนาการในระหว่างตั้งครรภ์ เพื่อเลี้ยงดูทารกที่กำลังเติบโตระหว่างลอกตัว ภาวะรกลอกออกจากผนังด้านในมดลูกก่อนถึงกำหนดคลอด สามารถแบ่งได้ 3 ระดับ เรียงจากไม่ร้ายแรงไปจนถึงร้ายแรงมาก

รกที่แยกตัวออกจากผนังมดลูกไม่สามารถกลับไปเกาะติดใหม่ได้ จึงเป็นการจำกัดปริมาณออกซิเจนและสารอาหารให้กับทารก และมักทำให้ผู้หญิงตั้งครรภ์มีเลือดออกมาก โดยภาวะแทรกซ้อนรุนแรงเหล่านี้อาจนำไปสู่การผ่าท้องทำคลอดก่อนกำหนด ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดนี้มักเกิดขึ้นแบบกะทันหัน และต้องเข้ารับการรักษาทันที

อาการ

อาการภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด

ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด มีอันตรายร้ายแรงมาก หญิงตั้งครรภ์มีความเสี่ยงมากในช่วงไตรมาสที่ 3 แต่สามารถเกิดได้หลังสัปดาห์ที่ 20 มีผู้ตั้งครรภ์เพียงแค่ 1% เท่านั้นที่จะเกิดภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด โดยภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดอาจมีอาการต่าง ๆ ดังนี้

• ปวดหลัง
• อาจรู้สึกอ่อนเพลีย มีเหงื่อออก หัวใจเต้นเร็ว หรือเป็นลม
• เจ็บครรภ์
• มีเลือดออกทางช่องคลอด
• อาจเกิดภาวะน้ำเดินรวมถึงมีเลือดปกออกมา
• ท้องแข็งหรือมดลูกบีบตัว โดยมักบีบเป็นจังหวะ
• อาจเกิดภาวะน้ำเดินรวมถึงมีเลือดปกออกมา
• ทารกในครรภ์ดิ้นน้อยกว่าปกติหรืออาจไม่ดิ้น
• ปริมาณน้ำคร่ำน้อยกว่าปกติ
• ทารกอยู่ในภาวะเครียด จากการตรวจหัวใจทารกในครรภ์
• ความดันโลหิตต่ำ

ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด (ระดับ 1 2 หรือ 3) อาการอาจแตกต่างดังนี้

• ระดับ 1 เลือดออกเล็กน้อยจากช่องคลอด มดลูกหดรัดตัวไม่รุนแรง ชีพจรคงที่ และอัตราการเต้นหัวใจของทารกคงที่ ทดสอบการแข็งตัวของเลือดปกติ
• ระดับ 2 เลือดออกปานกลาง มดลูกอาจหดรัดตัวผิดปกติ ความดันโลหิตต่ำ ทารกอยู่ในภาวะเครียด และการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
• ระดับ 3 รุนแรงที่สุด สถานการณ์นี้อาจเกิดพร้อมกับเลือดออก และมดลูกหดรัดตัวมาก ความดันโลหิตต่ำ เลือดแข็งตัวยาก และทารกเสียชีวิตในครรภ์

อาจมีบางอาการไม่อยู่ในรายการข้างต้น ถ้าหากมีความกังวลเกี่ยวกับอาการ ควรปรึกษาแพทย์ผู้ทำการรักษา

สาเหตุ

สาเหตุของภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด

ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่ไม่ได้เป็นการถ่ายทอดทางพันธุกรรม ในบางครั้งอาการเจ็บแผลระหว่างตั้งครรภ์อาจเป็นสาเหตุของภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด โดยอาการเจ็บแผลระหว่างตั้งครรภ์อาจมีดังนี้

• อาการเจ็บแผลที่มีผลกระทบโดยตรงกับในช่องท้อง เนื่องจากหกล้ม อุบัติเหตุทางรถยนต์ ถูกตีหรือหกล้มระหว่างทำงาน
• ผลกระทบจากแผลที่ถูกเย็บที่รกผิดตำแหน่ง เลือดออก มีก้อนเลือดหลังจากแผลตกสะเก็ด

ถ้าทำคลอดทารกด้วยวิธีผ่าตัดผิดวิธี ก็อาจนำไปสู่ความเสี่ยงของภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดในผู้ป่วยได้

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของภาวะรกลอกตัวก่อนหนด

ปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดอาจมีหลายปัจจัย เช่น

• มีประวัติเคยเกิดภาวะรกลอกตัวก่อนหนดจากการตั้งครรภ์ครั้งก่อน ก็อาจเสี่ยงที่จะเกิดกับครรภ์ถัดไป
• ความดันโลหิตสูง อาจเพิ่มความเสี่ยงของภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด
• เจ็บแผลในช่องท้อง อาการบาดเจ็บในช่องท้อง เช่น อุบัติเหตุ อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะรกลอกตัวก่อนหนด
• ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดอาจเกิดขึ้นในผู้ที่สูบบุหรี่หรือใช้สารเสพติดระหว่างตั้งครรภ์
• ระหว่างตั้งครรภ์ ทารกในครรภ์ถูกห้อมล้อมด้วยชั้นปกป้องที่เรียกว่า ถุงน้ำคร่ำ หากถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนดคลอด อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดเพิ่มขึ้น
• การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ อาการใด ๆ ที่มีผลกระทบกับความสามารถในการแข็งตัวของเลือดทั้งหมด อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด
• ครรภ์แฝด หากมีครรภ์แฝดสองหรือแฝดสาม การให้กำเนิดแฝดคนแรกอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงภายในมดลูก เป็นเหตุของภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดก่อนการให้กำเนิดแฝดคนที่สอง
• ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด อาจพบได้มากในผู้หญิงที่อายุมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้มีอายุ 40 ปีขึ้นไป

การวินิจฉัยและการรักษาโรค

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยวินิจฉัยภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด

คุณหมออาจวินิจฉัยภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดด้วยวิธีการต่าง ๆ เหล่านี้

• ประวัติทางการแพทย์
• การตรวจร่างกาย
• การทดสอบเลือดและทดสอบอื่น ๆ จากห้องปฏิบัติการ

การรักษาภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด

คุณหมอจะให้ของเหลวบางชนิดและฉีดยาเพื่อให้ความดันโลหิตเป็นปกติ รวมทั้งอาจรักษาการไหลของปัสสาวะให้คงที่ ในกรณีฉุกเฉิน คุณหมออาจทำคลอดโดยการผ่าคลอดทารกหรือให้เลือดคุณแม่ ส่วนมากการคลอดเมื่อครบกำหนดมีสถานะแตกต่างกัน อาจคลอดแบบธรรมชาติ แต่ต้องการผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวชศาสตร์

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองที่ช่วยรับมือภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองดังต่อไปนี้ อาจช่วยให้รับมือกับภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนดได้

• การตรวจคัดกรองก่อนคลอดอย่างต่อเนื่อง เพื่อค้นหาภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด เพื่อจะได้มีเวลารับการรักษาในโรงพยาบาล
• การรักษาโรค เช่น โรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะรกลอกก่อนกำหนด