หมัดคน เป็นปรสิตที่ดูดกินเลือดจากคนและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่น ๆ เช่น สุนัข แมว หากถูกหมัดคนกัดอาจทำให้ผิวหนังระคายเคือง เกิดตุ่มแดงเป็นกลุ่ม หรือมีรอยกัดเป็นเส้นตรง และมีอาการคัน โดยอาการจะหายไปภายในเวลาไม่กี่วัน ทั้งนี้ หากถูกหมัดกัด คุณหมอหรือเภสัชกรอาจแนะนำให้รับประทานหรือทายาแก้แพ้เพื่อให้อาการหายเร็วขึ้น แต่หากอาการไม่ดีขึ้นและมีอาการผิดปกติ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หายใจไม่ออก ควรไปพบคุณหมอเพื่อเข้ารับการรักษาโดยเร็ว เพราะหากปล่อยไว้อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพได้
[embed-health-tool-bmr]
หมัดคน มีลักษณะอย่างไร
หมัดคน (Pulex irritans) คือ แมลงไม่มีปีก ตัวสีดำหรือน้ำตาลดำ เป็นปรสิตที่ดูดกินเลือดจากคน หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่น ๆ เช่น สุนัข แมว กระต่าย มีวัฏจักรชีวิตแบ่งได้เป็น 4 ระยะ ได้แก่ ระยะไข่ ระยะตัวอ่อน ระยะดักแด้ และระยะตัวเต็มวัย อย่างไรก็ตาม หมัดคนไม่ได้เป็นก่อให้เกิดโรคโดยตรง แต่สามารถเป็นแหล่งที่อยู่ของเชื้อพยาธิตัวตืดสุนัข และพยาธิตัวตืดแคระ ซึ่งก่อให้เกิดโรคได้ หมัดคนสามารถกระโดดได้ไกลและเคลื่อนไหวได้รวดเร็ว มักกระโดดเกาะสิ่งมีชีวิตต่างสายพันธุ์ไปเรื่อย ๆ จากคนไปยังสัตว์อื่น หรือจากสัตว์อื่นไปยังคน จึงทำให้เสี่ยงแพร่เชื้อโรคติดต่อได้ง่าย หากถูกหมัดคนกัด น้ำลายของหมัดอาจทำให้เกิดอาการแพ้และระคายเคืองผิว ควรหลีกเลี่ยงการเกาแผล เพราะอาจทำให้เชื้อลุกลามไปยังผิวหนังหรืออวัยวะส่วนอื่น และอาจติดเชื้อแบคทีเรียจากภายนอกได้
หมัดคนกัดมีอาการอย่างไร
อาการเมื่อถูกหมัดคนกัด อาจมีดังนี้
- รู้สึกคันและระคายเคืองผิวบริเวณที่ถูกกัด
- มีตุ่มแดงที่ผิวหนัง หมัดคนมักจะกัดซ้ำ ๆ จนอาจเกิดเป็นตุ่มเล็ก ๆ 2-3 จุดในบริเวณใกล้เคียงกัน
- รอยแดงอาจเกิดขึ้นเป็นเวลาไม่กี่ชั่วโมงไปจนถึงหลายวัน ขึ้นอยู่กับปฏิกิริยาของแต่ละคนและความรุนแรงของรอยกัด
อาการที่รุนแรงจากการแพ้น้ำลายหมัดคน อาจมีดังนี้
- มีอาการแพ้รุนแรง เช่น เกิดลมพิษ ผื่นคัน หายใจติดขัด ตัวบวม
- ติดเชื้อโรคที่ติดมากับหมัดคน ทำให้เกิดอาการป่วย เช่น วิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง น้ำหนักลด
วิธีบรรเทาอาการเมื่อโดนหมัดคนกัด
วิธีบรรเทาอาการเมื่อโดนหมัดคนกัด อาจมีดังนี้
- ล้างบริเวณรอยกัดด้วยสบู่และน้ำอุ่นเพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ
- ใช้น้ำแข็งประคบประมาณ 10-15 นาที เพื่อลดอาการปวดบวมบริเวณแผล
- หลีกเลี่ยงการเกาบริเวณแผล เพราะอาจทำให้แผลติดเชื้อได้
- ใช้ยารักษาอาการแพ้และอาการคันที่สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป เช่น ยาแก้คัน ขี้ผึ้งแก้คัน ยาทาคาลาไมน์
- เมื่อติดเชื้อรุนแรงคุณหมออาจแนะนำให้รักษาด้วยยาไฮโดรคอร์ติโซน (Hydrocortisone) ยาต้านเชื้อแบคทีเรีย ยาแก้แพ้
วิธีป้องกันและกำจัด หมัดคน ภายในบ้าน
วิธีป้องกันและกำจัดหมัดคนภายในบ้าน อาจมีดังนี้
- รักษาความสะอาดภายในบ้านและบริเวณรอบบ้านอยู่เสมอ โดยใช้เครื่องดูดฝุ่นทำความสะอาดพรม เฟอร์นิเจอร์ และซอกมุมต่าง ๆ ของบ้านอย่างทั่วถึง เพื่อไม่ให้เป็นแหล่งที่อยู่หรือแหล่งฟักตัวของหมัดคน
- หลีกเลี่ยงการใช้มือหรือนิ้วบี้หมัดคน เพราะอาจทำให้เชื้อโรคมาติดที่นิ้วหรือบริเวณซอกเล็บได้ หากต้องการนำหมัดออกจากผิวหนัง ควรสวมถุงมือยางแล้วใช้แหนบหรือคีมสำหรับคีบหมัดโดยเฉพาะ และนำหมัดไปทิ้งในน้ำที่ผสมน้ำยาล้างจาน จากนั้นล้างมือให้สะอาดแล้วเช็ดมือให้แห้ง หลังใช้งานเสร็จควรทำความสะอาดอุปกรณ์ให้ดี และไม่นำไปใช้ทำกิจกรรมอื่น
- ใช้สเปรย์ฉีดกำจัดแมลงภายในบ้าน โดยสวมถุงมือและชุดป้องกันตามคำแนะนำบนฉลากผลิตภัณฑ์อย่างเคร่งครัด
- หากเลี้ยงสัตว์แบบระบบเปิด ควรหมั่นทำความสะอาดและดูแลสุขอนามัยของสัตว์เลี้ยงและบริเวณที่สัตว์เลี้ยงอาศัยอยู่เป็นประจำ ป้องกันเห็บหรือหมัดที่อาจติดตัวสัตว์เลี้ยงเข้ามาในบ้าน
