คอแห้ง ระคายคอ อาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น อากาศแห้ง การติดเชื้อทางเดินหายใจ ร่างกายขาดน้ำ ซึ่งอาจทำให้มีอาการระคายคอ กลืนลำบาก และกระหายน้ำบ่อย ส่วนใหญ่ไม่เป็นอันตรายร้ายแรงต่อสุขภาพ แต่ควรรู้วิธีการรักษาและวิธีป้องกันเพื่อช่วยบรรเทาอาการคอแห้ง ไม่ให้รบกวนต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
[embed-health-tool-bmi]
คำจำกัดความ
คอแห้งคืออะไร
คอแห้ง เป็นอาการที่พบบ่อยโดยเฉพาะในช่วงที่มีอากาศหนาวเย็นและอากาศแห้ง หรือเมื่อร่างกายขาดน้ำ โดยส่วนใหญ่มักไม่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพร้ายแรง แต่อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพ เช่น การติดเชื้อทางเดินหายใจ
อาการ
อาการคอแห้ง
อาการคอแห้งอาจเป็นสัญญาณของอาการป่วยหรือภาวะขาดน้ำ และอาจมาพร้อมอาการ ต่อไปนี้
- รู้สึกระคายเคืองคอ
- กระหายน้ำบ่อย
- กลืนน้ำลายลำบาก มีเสมหะ
- ไอ จาม
- เจ็บคอ แสบคอ
สาเหตุ
คอแห้ง เกิดจาก อะไร
คอแห้งอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ดังนี้
- ไข้หวัดและไข้หวัดใหญ่ เป็นโรคทางเดินหายใจที่เกิดจากเชื้อไวรัส ซึ่งอาจเป็นสาเหตุหนึ่งของอาการเจ็บคอ และคอแห้ง นอกจากนี้ อาจทำให้เกิดอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ไอ จาม คัดจมูก น้ำมูกไหล มีไข้ ปวดเมื่อยร่างกาย
- คออักเสบ เป็นอาการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อในลำคอ มักเกิดจากแบคทีเรีย เสตร็ปโตคอสคัส (Streptococcus pyogenes) ทำให้เกิดอาการคอแห้ง มีไข้ คลื่นไส้อาเจียน ปวดเมื่อร่างกาย และต่อมน้ำเหลืองบวมที่คอ
- การขาดน้ำ เมื่อร่างกายขาดน้ำอาจทำให้เกิดอาการคอแห้งได้ และอาจเป็นสัญญาณของภาวะขาดน้ำ เช่น ปัสสาวะน้อยลงและมีสีเข้ม กระหายน้ำมาก อ่อนแรง วิงเวียนศีรษะ
- การนอนอ้าปาก หากนอนอ้าปากค้างขณะหลับ และหายใจทางปากร่วมด้วย อาจทำให้น้ำลายภายในปากแห้ง และทำให้เกิดอาการคอแห้งได้
- ไข้ละอองฟางและอาการแพ้ สภาพแวดล้อมหรือสารเคมีต่าง ๆ เช่น ไรฝุ่น ขนสัตว์ หญ้า อาหารบางชนิด อาจส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายซึ่งทำให้เกิดปฏิกิริยาตอบสนองอย่างรุนแรง และปล่อยสารเคมี ฮีสตามีน (Histamine) ที่ทำให้เกิดอาการแพ้ เช่น อาการไอ คอแห้ง คัดจมูก น้ำมูกไหล คันผิวหนัง ปาก และตา
- กรดไหลย้อน กรดจากกระเพาะอาหารที่ไหลย้อนในท่ออาหารอาจทำให้เกิดอาการแสบคอ คอแห้ง ไอแห้ง เสียแหบ และเรอ
- ต่อมทอมซิลอักเสบ มักเกิดจากการติดเชื้อไวรัสและเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งการอักเสบนี้อาจทำให้เกิดอาการคอแห้ง เสียงแหบ กลิ่นปาก ปวดหัว ต่อมทอมซิลบวมแดง และมีไข้
- โมโนนิวคลีโอสิส (Mononucleosis) เป็นโรคที่มักเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์ (Epstein-Barr virus) แพร่กระจายผ่านทางน้ำลาย โดยอาจทำให้เกิดอาการคอแห้ง ต่อมทอมซิลบวม ต่อมน้ำเหลืองโตที่คอและรักแร้ มีไข้ ปวดหัว กล้ามเนื้ออ่อนแรง และเหงื่อออกตอนกลางคืน
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงคอแห้ง
ปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้เกิดอาการคอแห้ง มีดังนี้
- ดื่มน้ำน้อย หรือมีภาวะขาดน้ำ
- พักผ่อนไม่เพียงพอ
- ปัญหาสุขภาพ เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่
- น้ำลายในปากแห้ง
- การติดเชื้อทำให้คออักเสบ
- กรดในกระเพาะอาหารที่สร้างความระคายเคือง
การวินิจฉัยและการรักษา
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาคุณหมอทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยคอแห้ง
คุณหมออาจซักประวัติถามอาการโดยรวม และวินิจฉัยสาเหตุของอาการคอแห้ง หากสงสัยว่าผู้ป่วยคอแห้งจากคออักเสบร้ายแรง ก็อาจทำการเก็บตัวอย่างเนื้อเยื่อในลำคอไปเพาะเชื้อ เพื่อหาต้นเหตุของคออักเสบและรักษาในขั้นตอนต่อไป
การรักษาคอแห้ง
การรักษาอาการคอแห้งจะมุ่งเน้นไปที่การลดอาการระคายคอ ให้ความชุ่มชื้น และลดอาการอักเสบ นอกจากนี้ ยังอาจต้องทำการรักษาสภาวะที่เป็นต้นเหตุของอาการคอแห้ง โดยใช้ยาเหล่านี้
- ยาแก้แพ้ ยาแก้คัดจมูก
- คอร์ติโคสเตียรอยด์พ่นจมูก ยาหยอดจมูก เพื่อลดอาการคัดจมูก
- ยาเม็ดแก้ไอ และยาแก้หวัด เพื่อช่วยลดอาการปวดและการอักเสบ
- ยาไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) หรืออะเซตามิโนเฟน (Acetaminophen) เพื่อลดไข้และบรรเทาอาการปวด
- ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย
- ยาลดกรด ช่วยปรับกรดในกระเพาะอาหารให้เป็นกลาง
การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง
การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองเพื่อช่วยจัดการคอแห้ง
การดูแลตัวเองเพื่อป้องกัน และลดอาการคอแห้งสามารถทำได้ ดังนี้
- ดื่มน้ำให้เพียงต่อความต้องการของร่างกาย เพื่อเพิ่มความชุ่มชื่น และไม่ทำให้ร่างกายขาดน้ำ
- ควรดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนในปริมาณที่พอเหมาะ เพราะอาจทำให้ร่างกายขาดน้ำได้
- พักผ่อนให้เพียงพอเพื่อให้ร่างกายฟื้นตัวจากอาการเจ็บป่วย
- กลั้วคอด้วยน้ำเปล่าหรือน้ำเกลือ เพื่อช่วยบรรเทาอาการคอแห้งและเจ็บคอ
- ใช้เครื่องทำความชื้น เพราะอากาศชื้นอาจช่วยลดอาการคัดจมูกและเจ็บคอได้
- ประคบร้อนบริเวณหน้าผากและจมูก เพื่อบรรเทาอาการปวดศีรษะและปวดไซนัส
