วงจรฮอร์โมนเพศชาย อาจมีความแตกต่างจากวงจรฮอร์โมนเพศหญิงเป็นอย่างมาก คือ แทนที่จะมีรอบวงจร 1 เดือนเหมือนผู้หญิง แต่วงจรฮอร์โมนเพศชายจะขึ้น ๆ ลง ๆ แตกต่างกันไปใน 24 ชั่วโมงหรือในทุกวัน นอกจากนี้ วงจรฮอร์โมนเพศชายยังแตกต่างกันไปในแต่ละช่วงของชีวิตอีกด้วย
ระดับฮอร์โมนแค่ไหนที่ถือว่าปกติ
ระดับเทสโทสเตอโรน (Testosterone) ของผู้ชายอาจแตกต่างกันออกไป ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับการทำงานของไทรอยด์ ระดับโปรตีน อายุ ช่วงเวลาในแต่ละวัน และแม้แต่การตรวจตัวอย่างเลือดของแต่ละแล็บ ซึ่งเป็นวิธีการตรวจวัดเทสโทสเตอโรนที่ใช้กันโดยทั่วไป ก็อาจทำให้ระดับของเทสโทสเตอโรนออกมาแตกต่างกันได้
โดยปกติแล้ว ระดับเทสโทสเตอโรน จะวัดด้วยหน่วยนาโนแกรมต่อเดซิลิตร (ng/dl) และโดยทั่วไปผู้เชี่ยวชาญจำนวนมาก เช่น Endocrine Societyและ The American Urological Association ของสหรัฐฯ ถือว่าระดับเทสโทสเตอโรนที่ปกติ อยู่ในช่วงระหว่าง 300-1,000 ng/dL
ความแตกต่างของฮอร์โมนในแต่ละช่วงวัย
ความสำคัญของเทสโทสเตอโรนของผู้ชาย เริ่มต้นตั้งแต่อยู่ในมดลูก โดยเทสโทสเตอโรนจำเป็นต่อพัฒนาการของระบบสืบพันธุ์ในผู้ชาย และยังส่งผลต่อการทำงานของสมองซีกซ้ายและขวา แต่ระดับเทสโทสเตอโรนก็จะลดลงในช่วงแคบ ๆ เพื่อรักษาความแข็งแรงของสมอง เพราะระดับเทสโทสเตอโรนที่สูงเกินไปในตัวอ่อน อาจเชื่อมโยงกับการเป็นออทิซึ่มของเด็ก
หลังจากนั้น ระดับเทสโทสเตอโรนจะสูงสุดในระหว่างวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่ตอนต้นในเด็กผู้ชาย สัญญาณแรกทางร่างกายของเทสโทสเตอโรน หรือแอนโดรเจนในร่างกาย คือ ในช่วงแตกเนื้อหนุ่ม เสียงจะเปลี่ยนไป ไหล่จะกว้างขึ้น โครงสร้างใบหน้าก็มีความเป็นชายเพิ่มขึ้น
เทสโทสเตอโรนจะถึงจุดสูงสุดในช่วงอายุ 18-19 ปี ก่อนที่จะลดลงตลอดช่วงวัยผู้ใหญ่ โดยระดับเทสโทสเตอโรน อาจลดลงราวร้อยละ 1 ในทุกปี หลังอายุ 40 ปี
วงจรฮอร์โมนเพศชาย ในแต่ละช่วงเวลาของวัน
ระดับเทสโทสเตอโรนปกติจะสูงสุดในตอนเช้า และอาจลดลงในระหว่างวัน จากนั้นก็กลับคืนมาใหม่จากการนอน โดยปกติคุณหมอจะวัดเทสโทสเตอโรนในช่วงระหว่าง 7 โมงเช้าและ 10 โมงเช้า เพื่อความสม่ำเสมอ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ถ้ามีการตรวจวัดในช่วงระยะเวลาหนึ่งเพื่อการเปรียบเทียบ
แต่การตรวจสอบในตอนเช้าอาจไม่สำคัญมากสำหรับผู้ชายสูงวัย เพราะอาจไม่ค่อยพบการขึ้นลงของฮอร์โมน ในผู้ชายอายุมากกว่า 45 และการทดสอบเวลาใดก็ตามก่อนบ่าย 2 โมงถือว่ายอมรับได้ โดยทั่วไปแล้ววงจรของฮอร์โมนเพศชาย จะมีความแตกต่างกันส่งผลต่อพฤติกรรมและลักษณะอารมณ์ของผู้ชาย ดังนี้
เช้า : ระดับเทสโทสเตอโรนสูงสุด
เมื่อผู้ชายตื่นนอนในตอนเช้าระดับเทสโทสเตอโรนจะอยู่ในระดับสูงสุด ทำให้มีพลัง กระตือรือร้น ที่จะทำสิ่งต่าง ๆ ทำทุกอย่างตามใจ และอาจจะก้าวร้าวนิด ๆ ส่งผลทำให้อาจจะโกรธได้ง่ายกับเรื่องที่เข้ามากระทบแม้เพียงเล็กน้อย ช่วงเวลานี้ถือเป็นช่วงที่มีแนวโน้มจะตอบปฏิเสธคำขอร้องได้ง่าย ๆ และชอบที่จะทำอะไรคนเดียวมากกว่า
บ่าย : ระดับเทสโทสเตอโรนปานกลาง
ช่วงบ่าย ๆ เทสโทสเตอโรนจะเริ่มอ่อนลง ทำให้ความพลุ่งพล่านลดลง เริ่มมีความสุขุมมากขึ้นกว่าตอนเช้า แต่ก็ยังคงกระตือรือร้น มีแรงผลักดัน และมุ่งมั่น แต่อารมณ์ฉุนเฉียวจะน้อยลง และพร้อมเปิดใจที่จะทำงานกับคนอื่นมากกว่าทำคนเดียว
เย็น : ระดับเทสโทสเตอโรนต่ำสุด
เมื่อเทสโทสเตอโรนต่ำในช่วงตอนเย็น อาจทำให้ผู้ชายชอบทำอะไรที่ไม่โลดโผน อยากอยู่นิ่ง ๆ มากขึ้น และก้าวร้าวน้อยลง นี่เป็นช่วงเวลาที่เหมาะกับการขอให้ผู้ชายทำอะไรให้ เพราะมีแนวโน้มที่จะตอบรับ รวมถึงอาจเหมาะกับการทำกิจกรรมเพิ่มพลังงาน เช่น ออกกำลังกาย เล่นดนตรี รอ่านหนังสือ