น้ำคร่ำน้อย คือ อะไร อาการ ปัจจัยเสี่ยง และการรักษา

น้ำคร่ำน้อย คือ ภาวะที่ระดับของน้ำคร่ำภายในครรภ์ต่ำเกินไป จนอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพของทารกในครรภ์ และเพิ่มความเสี่ยงของการคลอดก่อนกำหนด ปัญหาการคลอดยาก การผ่าคลอด หรืออาจทำให้ทารกเสียชีวิตได้ ดังนั้น คุณแม่จึงควรคอยสังเกตอาการของภาวะน้ำคร่ำน้อย และเข้ารับการรักษาในทันทีเพื่อป้องกันอันตรายต่อสุขภาพของทารกในครรภ์

น้ำคร่ำน้อย คือ อะไร

ภาวะน้ำคร่ำน้อย เป็นภาวะที่เกิดขึ้น เมื่อระดับน้ำคร่ำ มีน้อยเกินไปในช่วงตั้งครรภ์ น้ำคร่ำมีบทบาทสำคัญ ในการรักษากลไกชีวิตของทารกที่อยู่ในครรภ์ น้ำคร่ำปกป้องและช่วยทารกในด้านพัฒนาการของอวัยวะต่างๆ เช่น กล้ามเนื้อ แขนขา ปอดและระบบขับถ่าย ของเหลวชนิดนี้ถูกผลิตขึ้นทันทีหลังจากกถุงน้ำคร่ำเริ่มสร้างขึ้น ประมาณ 12 วันหลังจากมีการปฏิสนธิ ในช่วงแรก น้ำคร่ำถูกสร้างจากน้ำที่อยู่ในร่างกายของผู้เป็นแม่ จากนั้น ประมาณสัปดาห์ที่ 20 ปัสสาวะของทารกจะกลายเป็นสารหลักของน้ำคร่ำ ประมาณร้อยละ 8 ของผู้ที่ตั้งครรภ์ สามารถมีปริมาณน้ำคร่ำน้อยได้ และร้อยละ 4 มักได้รับการวินิจฉัยว่า มีภาวะน้ำคร่ำน้อยกว่าปกติ ภาวะนี้สามารถเกิดได้ทุกเมื่อขณะตั้งครรภ์ แต่ช่วงเวลาที่เกิดโดยส่วนใหญ่ อยู่ระหว่างช่วงที่ 3 เดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์

ปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะน้ำคร่ำน้อย

• ปัจจัยแรกคือ การพิการแต่กำเนิด หมายถึง ทารกมีความผิดปกติทางด้านเจริญเติบโตของไต หรือทางเดินปัสสาวะ จึงส่งผลให้มีการผลิตปัสสาวะได้น้อย ทำให้ระดับน้ำคร่ำน้อยตามไปด้วย
• ความผิดปกติของรก เป็นสาเหตุที่สองในการเกิดภาวะน้ำคร่ำน้อย การที่เลือดและสารอาหาร ไม่สามารถส่งไปยังทารกผ่านรกได้นั้น ทำให้การไหลเวียนของของเหลวในร่างกายของทารกหยุดลง
• ประการที่สาม คือถุงน้ำคร่ำรั่วหรือแตก การรั่วไหลของน้ำคร่ำจากถุงน้ำคร่ำ ทำให้ปริมาณของน้ำคร่ำน้อยลง ซึ่งเกิดจากสาเหตุการฉีกขาดของเยื่อบุถุงน้ำคร่ำ อาการถุงน้ำคร่ำแตกก่อนเจ็บท้องคลอด ส่งผลต่อปริมาณน้ำคร่ำที่ลดลงได้เช่นกัน
• สาเหตุต่อมาคือ การตั้งครรภ์เกินกำหนด สามารถทำให้เกิดภาวะน้ำคร่ำน้อยได้ ผู้ที่ตั้งครรภ์เกิดกำหนด คือเกินกว่า 42 สัปดาห์ อาจประสบกับภาวะปริมาณน้ำคร่ำน้อย ซึ่งส่งผลให้ประสิทธิภาพการทำงานของรกลดลง
• สาเหตุประการสุดท้าย คือภาวะแทรกซ้อนของผู้เป็นแม่ เช่น ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) ความดันโลหิตสูง ครรภ์เป็นพิษ เบาหวาน และภาวะเลือดมีออกซิเจนน้อย ล้วนเป็นสาเหตุการเกิดภาวะน้ำคร่ำน้อยได้

ความเสี่ยงการเกิดภาวะน้ำคร่ำน้อย ขึ้นอยู่กับลักษณะการตั้งครรภ์ ปริมาณน้ำคร่ำเป็นสิ่งสำคัญในการเจริญเติบโตของกล้ามเนื้อ แขนขา ปอด และระบบย่อยอาหารของทารก โดยทั่วไป ทารกจะเริ่มหายใจและกลืนน้ำคร่ำเพื่อช่วยในการเติบโตของปอด ในช่วงอายุครรภ์ในไตรมาสที่สอง นอกจากนี้ น้ำคร่ำยังเป็นพื้นที่ที่ทำให้ทารกได้เคลื่อนไหวในครรภ์อีกด้วย

อาการของภาวะน้ำคร่ำน้อย

หากภาวะน้ำคร่ำน้อยเกิดขึ้นในช่วงครึ่งแรกของการตั้งครรภ์ ความรุนแรงจะมีมากกว่า เนื่องจากจะเกิดการบีบอัดของอวัยวะของทารก และส่งผลให้เกิดความผิดปกติเมื่อคลอด รวมไปถึงอันตรายที่เกิดขึ้น จนถึงขั้นแท้ง หรือเสียชีวิตขณะคลอดได้ ในกรณที่พบว่ามีภาวะน้ำคร่ำน้อย ในช่วงครึ่งหลังของการตั้งครรภ์ ปัญหาที่เกิดขึ้น ได้แก่ ภาวะทารกโตช้าในครรภ์ (Intrauterine Growth Restriction: IUGR) การคลอดก่อนกำหนด ปัญหาการคลอดยาก เช่น สายสะดือถูกบีบ ขี้เทาปนในน้ำคร่ำ และการคลอดโดยการผ่าหน้าท้อง

การวินิจฉัยภาวะน้ำคร่ำน้อย

หากผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์สงสัยว่า คุณแม่อาจมีภาวะน้ำคร่ำน้อย พวกเขาอาจทำการตรวจ เพื่อวัดปริมาณของน้ำคร่ำด้วยวิธีการต่างๆ วิธีการที่ใช้กันทั่วไปคือ การวัดดัชนีน้ำคร่ำ (amniotic fluid index: AFI) หรือการวัดแอ่งของน้ำคร่ำในถุงน้ำคร่ำ

การรักษาภาวะน้ำคร่ำน้อย

การรักษาภาวะน้ำคร่ำน้อยต้องประเมินจากอายุครรภ์ หากทารกยังเติบโตไม่เต็มที่ แพทย์จำเป็นต้องตรวจดูแลทั้งแม่และทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิด การตรวจด้วยวิธีต่างๆ เช่น การตรวจครรภ์โดยไม่มีแรงกดทับทารก (non-stress) หรือการตรวจภาวะสุขภาพของทารกในครรภ์ในขณะที่มีการหดรัดตัวของมดลูก (contraction stress tests) อาจทำขึ้นเพื่อสังเกตการเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์ หากกรณีที่ใกล้คลอด แพทย์จะพิจารณาให้ทำการคลอดหากเกิดภาวะน้ำคร่ำน้อย