เจ็บนม คัดเต้า เป็นเรื่องปกติที่อาจเกิดในช่วงการตั้งครรภ์ไตรมาสแรก เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนภายในร่างกายเพื่อเตรียมผลิตน้ำนมให้ทารก โดยสังเกตได้จากสีผิวรอบหัวนมเปลี่ยนเป็นสีคล้ำขึ้นและเต้านมขยาย คุณแม่สามารถรับมือกับอาการเจ็บนมได้โดยการสวมเสื้อชั้นในที่ลดการกดทับหน้าอก ประคบเย็น เป็นต้น
สาเหตุของอาการเจ็บนมขณะตั้งครรภ์
อาการเจ็บนมขณะตั้งครรภ์อาจเกิดจากการเพิ่มขึ้นของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) และฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) ส่งผลให้การไหลเวียนของเลือดไปที่เต้านมเพิ่มขึ้น เพื่อเตรียมผลิตน้ำนมให้ทารก จนทำให้เกิดอาการคัดเต้า เต้านมขยายใหญ่ หัวนมเปลี่ยนเป็นสีคล้ำขึ้น และเจ็บนมเมื่อสัมผัสหรือเสียดสี อาจมีอาการนานหลายสัปดาห์แล้วค่อยบรรเทาลง หรืออาจมีอาการยาวต่อเนื่องไปจนถึงช่วงให้นมลูก
นอกจากนี้ สาเหตุที่ทำให้เจ็บนม อาจเกี่ยวข้องกับปัจจัยทางสุขภาพ ดังนี้
เต้านมอักเสบ แรงกดทับจากการสวมเสื้อชั้นในที่มีโครง เคยกระดูกหักหรือซี่โครงอักเสบ ฝีที่เต้านม ซีสต์ที่เต้านม มะเร็งเต้านม ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด เช่น ยาคุมกำเนิด ยาขับปัสสาวะ ยารักษาภาวะหัวใจล้มเหลว ยาคลอร์โปรมาซีน (Chlorpromazine) ที่ใช้เพื่อรักษาความผิดปกติทางจิต ยาออกซีเมโทโลน (Oxymetholone) ที่ใช้เพื่อรักษาภาวะโลหิตจาง ยาเมธิลโดปา (Methyldopa) ที่ใช้เพื่อรักษาโรคความดันโลหิตสูง วิธีบรรเทาอาการเจ็บนม
วิธีบรรเทาอาการเจ็บนม อาจทำได้ดังนี้
- รับประทานยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล หากอาการเจ็บนมไม่ดีขึ้นควรพบคุณหมอทันที
- สวมใส่เสื้อชั้นในที่สวมใส่สบาย หรือสปอร์ตบราแบบไร้โครง ที่โอบอุ้มเต้านมและกระชับ ไม่หลวมหรือคับจนเกินไป เพื่อลดการกดทับ เนื่องจากขนาดหน้าอกที่ขยายใหญ่ขึ้นอาจทำให้รู้สึกเจ็บเมื่อสัมผัส
- ประคบเย็นบริเวณเต้านมหรือใช้ผ้าชุบน้ำเย็นบิดหมาด ๆ ประคบบริเวณหน้าอกไว้ ครั้งละ 15 นาที ทุก ๆ ชั่วโมง เพื่อช่วยให้หลอดเลือดบริเวณนั้นหดตัวลง และชะลอการไหลเวียนของเลือด ช่วยบรรเทาอาการอักเสบคัดตึง ลดอาการเจ็บนม
สำหรับหญิงที่ให้นมบุตรแล้วมีอาการเจ็บคัดเต้านมสามารถปั๊มนมออกมาแช่เก็บไว้ หรือให้ทารกกินนมจากเต้าบ่อย ๆ อย่างน้อยทุก ๆ 2-3 ชั่วโม เพื่อช่วยลดปริมาณของน้ำนมภายในเต้านม หรือถ้ามีก้อนที่เต้านมแล้วมีอาการปวด อาจต้องระวังการอักเสบ หรือฝีหนองที่เต้านมด้วย
เมื่อไหร่ควรไปพบคุณหมอ
ควรพบคุณหมอทันทีหากสังเกตว่ามีอาการเจ็บนมอย่างรุนแรง สัมผัสพบก้อนแข็งใต้นม หรือก้อนใหญ่ในเต้านม หัวนมแบน ที่อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อหรือท่อน้ำนมอุดตัน เพื่อตรวจอย่างละเอียดต่อไป