ไตวาย หรือ ไตเสียหาย (Kidney Injury) เกิดขึ้นเมื่อไตสูญเสียความสามารถในการกรองของเสียจากเลือด ภาวะไตวายสามารถส่งผลต่อคนทุกวัย แต่สามารถจัดการได้โดยลดความเสี่ยง

ไตวาย คืออะไร

ไตวาย (Kidney Injury) ภาวะไตวาย หรือ ไตเสียหาย เกิดขึ้นเมื่อไตสูญเสียความสามารถในการกรองของเสียจากเลือด ไตเป็นคู่อวัยวะอยู่บริเวณด้านหลังส่วนล่าง โดยจะอยู่ด้านข้างของกระดูกสันหลัง ทำหน้าที่กรองเลือดและกำจัดสารพิษจากร่างกาย โดยส่งสารพิษไปยังกระเพาะปัสสาวะ แล้วร่างกายจึงกำจัดสารพิษออกทางปัสสาวะ

ไตวาย พบบ่อยเพียงใด

ภาวะไตวาย สามารถส่งผลต่อคนทุกวัย แต่สามารถจัดการได้โดยลดความเสี่ยง โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

อาการของ ไตวาย

อาการทั่วไปของ ภาวะไตวาย ได้แก่

• ปัสสาวะน้อยเกินไป
• อาการบวมที่ขา ข้อเท้า และเท้า จากภาวะของเหลวคั่ง เนื่องจากไตไม่สามารถกำจัดน้ำที่เป็นของเสียได้
• หายใจลำบากโดยไม่ทราบสาเหตุ
• เพลียหรือเหนื่อย
• คลื่นไส้เรื้อรัง
• มึนงง
• ปวดหรือแน่นหน้าอก
• มีอาการชักหรือหมดสติในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง

อาจมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการที่ไม่ได้ระบุไว้ข้างต้น หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับอาการต่างๆ โปรดปรึกษาแพทย์

ควรไปพบหมอเมื่อใด

หากคุณมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการใดๆ ตามที่ระบุข้างต้น หรือมีคำถาม โปรดปรึกษาแพทย์ ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ

สาเหตุของไตวาย

ผู้ที่มีความเสี่ยงเกิด ภาวะไตวาย มากที่สุดมักมีสาเหตหนึ่งประการหรือมากกว่า ดังต่อไปนี้

– ขาดเลือดหล่อเลี้ยงไต

การขาดกระแสเลือดไปหล่อเลี้ยงไตอย่างกะทันหันทำให้เกิดไตวายได้ โดยโรคและภาวะบางประการที่ทำให้ขาดกระแสเลือดไปหล่อเลี้ยงไต ได้แก่

• หัวใจวาย
• โรคหัวใจ
• ตับแข็งหรือตับวาย
• ภาวะขาดน้ำ
• แผลไฟไหม้ขั้นรุนแรง
• อาการแพ้
• การติดเชื้อรุนแรง เช่น การติดเชื้อแบคทีเรีย

นอกจากนี้ ความดันโลหิตหรือยาต้านการอักเสบยังสามารถขัดขวางการไหลเวียนของกระแสเลือดได้อีกด้วย

– ปัญหาเกี่ยวกับการขับปัสสาวะ

เมื่อร่างกายไม่สามารถขับปัสสาวะออกได้ สารพิษจะเกิดการสะสมและทำให้ไตทำงานหนัก ภาวะบางประการสามารถส่งผลต่อระบบปัสสาวะและอาจทำให้เกิดภาวะไตวายได้ ซึ่งได้แก่

• มะเร็ง
• นิ่วในไต
• ต่อมลูกหมากโต
• ลิ่มเลือดในทางเดินปัสสาวะ
• เส้นประสาทที่ควบคุมกระเพาะปัสสาวะเสียหาย

– สาเหตุอื่น ๆ

โรคและภาวะบางประการทำให้เกิด ภาวะไตวาย ได้แก่

• ลิ่มเลือดในไตหรือบริเวณโดยรอบ
• การติดเชื้อ
• การได้รับสารพิษจากโลหะหนักในปริมาณมาก
• ยาเสพติดและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• หลอดเลือดอักเสบ
• โรคลูปุส ซึ่งเป็นโรคภูมิต้านตนเองชนิดหนึ่งที่ทำให้เกิดการอักเสบของอวัยวะร่างกายจำนวนมาก
• ไตอักเสบ ซึ่งเป็นภาวะการอักเสบของกลุ่มเลือดฝอยของไต
• กลุ่มอาการเม็ดเลือดแดงแตก หรือ ยูรีเมีย คือการที่หลอดเลือดแดงที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียในลำไส้แตกออก
• โรคมัลติเพิล มัยอิโลม่า (Multiple myeloma) ซึ่งเป็นมะเร็งของเซลล์พลาสม่าในไขกระดูก
• ผิวหนังหนาและแข็งตัว ซึ่งเป็นโรคภูมิต้านตนเองชนิดหนึ่งที่ส่งผลต่อผิวหนัง
• ลิ่มเลือดในหลอดเลือดฝอย
• ยาเคมีบำบัด ซึ่งเป็นยาที่ใช้รักษามะเร็งและโรคภูมิต้านตนเองบางชนิด
• สีที่ใช้ในการทดสอบด้วยภาพถ่ายอวัยวะ
• ยาปฏิชีวนะบางชนิด ได้แก่ ยาอะมิโนไกลโคไซด์ (aminoglycosides) ยาเซฟาโลสพอริน (cephalosporins)
  ยาแอมโฟเทริซิน บี (amphotericin B) ยาเบซิเทรซิน (bacitracin) และยาแวนโคไมซิน (vancomycin)
• ยาความดันโลหิต เช่น ยากลุ่มเอซีอีอินฮิบิเตอร์ (ACE inhibitors) อย่างไลซิโนพริล (lisinopril) และยารามิพริล (ramipril) หรือยากลุ่มแอนจิโอเทนซินรีเซ็ปเตอร์บล็อกเกอร์ (angiotensin receptor blocker) อย่างแคนดีซาร์แทน (candesartan) และยาวาลซาร์แทน (valsartan)

ปัจจัยเสี่ยงของอาการไตวาย

ปัจจัยเพิ่มความเสี่ยงสำหรับ ภาวะไตวาย มีหลายประการ ได้แก่

• โรคเบาหวาน
• ความดันโลหิตสูง
• โรคหัวใจ
• มีประวัติครอบครัวมีภาวะไตวาย

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยอาการไตวาย

มีการทดสอบหลายประการที่สามารถใช้เพื่อวินิจฉัย ภาวะไตวาย ได้แก่

• การตรวจปัสสาวะ ใช้เพื่อวัดเซลล์เม็ดเลือดแดงและเซลล์เม็ดเลือดขาว ตรวจระดับแบคทีเรียที่มีค่าสูง และตรวจเซลล์ในปัสสาวะในปริมาณสูง
• การวัดปริมาณปัสสาวะ เป็นการวัดปริมาณปัสสาวะที่ขับออกมา
• การตรวจเลือด การนำตัวอย่างเลือดมาวัดปริมาณสารที่กรองโดยไต
• การตรวจโดยใช้ภาพถ่ายอวัยวะ เช่น การตรวจ อัลตร้าซาวด์ ปลอดภัยสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์หรือไม่ อัลตร้าซาวด์ การตรวจด้วยเอ็มอาร์ไอ และการตรวจด้วยซีทีสแกน ทำให้ได้ภาพถ่ายของไตพร้อมกับท่อปัสสาวะ แพทย์จึงสามารถตรวจหาการอุดกั้นหรือความผิดปกติที่ไตได้
• ตัวอย่างเนื้อเยื่อไต มีการตรวจตัวอย่างเนื้อเยื่อไตเพื่อหาการก่อตัวของเซลล์ที่ผิดปกติ การเกิดพังผืด หรือการติดเชื้ออื่นๆ

การรักษาไตวาย

มีการรักษาหลายวิธีสำหรับ ภาวะไตวาย ซึ่งแตกต่างกันไปตามสาเหตุของภาวะไตวาย โดยแพทย์จะช่วยกำหนดทางเลือกในการรักษาที่ดีที่สุดซึ่งได้แก่

• การฟอกไต การฟอกไตช่วยกรองของเสียและทำให้เลือดบริสุทธิ์โดยใช้เครื่องมือที่เลียนแบบการทำงานของไต
• การปลูกถ่ายไต เป็นทางเลือกหนึ่งในการรักษา แต่มักต้องรอเวลาเพื่อให้ได้รับบริจาคไตที่สามารถเข้ากับร่างกายของผู้ป่วยได้

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองเพื่อรับมือกับภาวะไตวาย

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองดังต่อไปนี้ อาจช่วยให้คุณรับมือกับ ภาวะไตวาย ได้

• ปกิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัดหากซื้อยามาใช้เอง การใช้ขนาดยาที่สูงเกินไป แม้กระทั่งยาทั่วไป เช่น ยาแอสไพริน สามารถทำให้ระดับสารพิษในร่างกายสูงขึ้นได้ในเวลาอันสั้น ซึ่งจะทำให้ไตทำงานหนัก
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารเคมีต่าง ๆ เช่น น้ำยาทำความสะอาดในครัวเรือน บุหรี่ ยาฆ่าแมลง และผลิตภัณฑ์ที่มีสารพิษอื่นๆ
• ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ โดยใช้ยาที่แพทย์สั่งหรือแนะนำอย่างเคร่งครัด
• รักษาพฤติกรรมที่ดีต่อสุขภาพ

หากคุณมีข้อสงสัย โปรดปรึกษาแพทย์ เพื่อให้เข้าใจถึงวิธีการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับคุณได้ดีขึ้น

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด