โรคนอนไม่หลับ (Insomnia) เป็นความผิดปกติของการนอนหลับประเภทหนึ่งที่หลาย ๆ คนอาจจะเคยเป็นกันมาบ้างไม่มากก็น้อย อาการของโรคนี้ก็คือนอนหลับได้ยาก ตื่นกลางดึกแล้วกลับไปนอนไม่หลับ ตื่นเช้าเกินไป และรู้สึกเหนื่อยล้าเมื่อตื่นนอน โรคนอนไม่หลับนั้นสามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย โดยเกิดจากสาเหตุอะไรบ้างนั้น Hello คุณหมอ มีคำตอบมาให้ค่ะ
ความเครียด เป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ทำให้คนเราเป็นโรคนอนไม่หลับ ความเครียดนั้นจะส่งผลกระทบต่อสารเคมีในร่างกาย ฮอร์โมนความเครียด เช่น อะดรีนาลีน (adrenaline) และ คอร์ติซอล (cortisol) นั้นจะทำให้ร่างกายของคุณตื่นตัว
นอกจากนี้ความเครียดก็ยังทำให้ร่างกายเกิดอาการตื่นตัวมากเกินไป (hyperarousal) ซึ่งทำให้คุณมีอาการกระวนกระวาย ใจสั่น ตกใจง่าย ไม่มีสมาธิ ทำให้คุณนอนไม่หลับ และสูญเสียสมดุลของการพักผ่อนที่ดีอีก
อาการเจ็บป่วยต่างๆ โดยเฉพาะปัญหาที่เกี่ยวข้องกับหัวใจ ปอด ไต ตับ ตับอ่อน และระบบย่อยอาหารนั้นอาจทำให้เกิดโรคนอนไม่หลับได้ นอกจากนี้อาการแสบร้อนกลางอก อาการปวดเรื้อรัง และปัญหาเกี่ยวกับการหายใจ เช่น ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ (sleep apnea) ก็สามารถส่งผลกระทบต่อการนอนได้เช่นกัน ผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานและกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุข (restless legs syndrome) อาจจะมีปัญหาตื่นกลางดึกได้ ทำให้รบกวนการนอนอย่างมีคุณภาพ
ปัจจัยทางธรรมชาติ เช่น เสียง แสง และอุณหภูมิที่เย็นจัดหรือร้อนจัด นั้นสามารถส่งผลกระทบต่อการนอนที่มีคุณภาพของคุณได้ เสียงที่ดังเกินไป เช่น เสียงสุนัขเห่า เสียงดนตรีจากบ้านข้างๆ หรือเสียงก่อสร้างนั้นอาจจะรบกวนคุณและอาจทำให้คุณตื่นขึ้นกลางดึกได้ หรือบางคนอาจจะนอนไม่หลับหากไม่ได้ยินเสียงที่คุณเคยได้เช่นกัน
นอกจากนี้เตียงนอนและสภาพห้องที่ไม่คุ้ยเคยก็อาจจะทำให้บางคนนั้นนอนไม่หลับได้ เช่น คนที่เดินทางไปต่างถิ่นนั้นจะไม่สามารถนอนหลับได้หากไม่พกหมอนหรือผ้าห่มที่ตัวเองคุ้นเคยไปด้วย
อาการเจ็ตแล็ก อาการเจ็ตแล็ก (jet lag) นั้นมีผลกระทบอย่างมากต่อการนอนหลับและการตื่นตัวของคุณ อาการเจ็ตแล็กนั้นจะทำให้นาฬิกาชีวิตของร่างกาย (Biological clock) นั้นเสียสมดุล เนื่องจากการเดินทางไปยังพื้นที่ต่างไทม์โซม โดยปกติแล้วร่างกายจะทำงานเป็นรอบ 24 ชั่วโมง โดยวัดกันด้วยการเพิ่มขึ้นและลดลงของอุณหภูมิร่างกาย ระดับพลาสม่าของฮอร์โมนบางชนิด และสภาวะทางชีวภาพอื่นๆ
สิ่งเหล่านี้จะได้รับเมื่อร่างกายเปิดรับกับแสงอาทิตย์ ช่วยให้ร่างกายรู้ว่าเวลาไหนที่ควรจะนอน และเวลาไหนที่ควรจะตื่น แต่เมื่อเราเดินทางไปยังเขตไทม์โซนอื่น ร่างกายของเราจะค่อยๆ ปรับตัวโดยใช้เวลานานหลายวัน ทำให้คุณอาจจะรู้สึกง่วงนอนในตอนกลางวัน หรือทำให้เรานอนไม่หลับในตอนกลางคืนได้
โรคซึมเศร้า โรคนอนไม่หลับนั้นสามารถเกิดได้จากสภาวะทางจิต เช่น โรคซึมเศร้า ปัญหาทางด้านจิตใจนั้นจะทำให้คุณนอนหลับได้ยาก ความเปลี่ยนแปลงทางด้านฮอร์โมนและจิตในนั้นสามารถนำไปสู่ปัญหาทางจิตและโรคนอนไม่หลับได้ในเวลาเดียวกัน
ความเสี่ยงในการเกิดโรคนอนไม่หลับนั้นจะสูงมากในผู้ป่วยโรคซึมเศร้าแบบรุนแรง และในทางกลับกันโรคนอนไม่หลับนั้นก็สามารถกระตุ้นให้โรคซึมเศร้ารุนแรงขึ้นได้
อย่างไรก็ตาม ปัจจัยต่างๆ ที่กล่าวมานี้เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดโรคนอนไม่หลับ ทั้งปัญหาทางด้านร่างกายและจิตใจ และปัจจัยอื่นๆ ภายนอก ต่างก็ส่งผลกระทบต่อคุณภาพในการนอนหลับที่ดีของคุณ หากไม่จัดการกับปัจจัยเหล่านี้ อาจทำให้เกิดปัญหาเรื้อรังและส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายของคุณได้อย่างแน่นอน