ความแตกต่างและข้อควรรู้เกี่ยวกับ การติดเชื้อไวรัส กับ การติดเชื้อแบคทีเรีย

แม้ไวรัสและแบคทีเรียจะเป็นจุลินทรีย์เหมือนกัน แต่ก็มีหลายอย่างที่แตกต่างกัน และคุณควรรู้ถึงความแตกต่างเหล่านั้น เพื่อที่จะได้ป้องกันการติดเชื้อได้อย่างถูกต้อง หรือเมื่อติดเชื้อแล้ว จะได้รักษาได้อย่างถูกวิธี ว่าแต่ การติดเชื้อไวรัส กับการติดเชื้อแบคทีเรียนั้นแตกต่างกันอย่างไร และต้องรักษาหรือป้องกันยังไงบ้าง บทความนี้มีคำตอบให้คุณแล้ว

ความแตกต่างของ การติดเชื้อไวรัส กับการติดเชื้อแบคทีเรีย

แบคทีเรียเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวขนาดเล็กที่ค่อนข้างซับซ้อน มีผนังเซลล์ที่คงรูป ทำให้สามารถรักษารูปร่างได้ ภายในเซลล์ของแบคทีเรียจะมีของเหลวที่ห่อหุ้มด้วยเยื่อบุบางๆ ลักษณะคล้ายยาง แบคทีเรียนั้นสามารถมีชีวิตอยู่ได้ด้วยตัวเอง และสามารถสร้างอาหารได้ ทั้งยังอยู่รอดได้ในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย จะในพื้นที่ร้อนจัด เย็นจัด มีกากกัมมันตรังสี หรือในร่างกายมนุษย์ แบคทีเรียก็สามารถมีชีวิตอยู่ได้ทั้งนั้น

แบคทีเรียส่วนใหญ่นั้นไม่เป็นอันตราย แถมแบคทีเรียบางชนิดยังจัดว่าเป็นแบคทีเรียชนิดดี (probiotic) ที่มีประโยชน์ต่อร่างกายของเรา เพราะช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยทำลายจุลินทรีย์ก่อโรค ช่วยต่อสู้กับเซลล์มะเร็ง ช่วยดูดซึมสารอาหาร เป็นต้น โดยแบคทีเรียชนิดที่สามารถก่อโรคในมนุษย์ได้นั้น มีน้อยกว่า 1% ด้วยซ้ำ

ส่วนไวรัสนั้นเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีโครงสร้างง่าย ๆ ไม่ซับซ้อน และมีขนาดเล็กกว่าแบคทีเรีย โดยไวรัสชนิดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดก็ยังมีขนาดเล็กกว่าแบคทีเรียชนิดที่มีขนาดเล็กที่สุด ไวรัสทุกชนิดจะมีแกนกลางเป็นกรดนิวคลิอิกซึ่งเป็น RNA หรือ DNA และมีโปรตีนห่อหุ้มล้อมรอบ สำหรับการดำรงชีวิตและการเจริญเติบโตของไวรัสก็แตกต่างจากแบคทีเรีย เพราะไวรัสไม่สามารถสืบพันธุ์ได้ด้วยตัวเอง จำเป็นต้องเข้าไปเจริญเติบโตและแพร่พันธุ์ในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตเท่านั้น

ไวรัสส่วนใหญ่สามารถก่อโรคได้ และไวรัสบางชนิดก็จะโจมตีเซลล์เฉพาะที่ เช่น ไวรัสชนิดที่โจมตีเซลล์ตับ ไวรัสที่โจมตีระบบทางเดินหายใจ ไวรัสที่โจมตีกระแสเลือด และในบางครั้ง ไวรัสก็โจมตีแบคทีเรียด้วย

การติดเชื้อไวรัส และการติดเชื้อแบคทีเรีย

เราติดเชื้อไวรัส หรือเชื้อแบคทีเรียได้ยังไง

เชื้อไวรัสและแบคทีเรียส่วนใหญ่สามารถติดต่อจากคนสู่คนได้ โดยคุณอาจ ติดเชื้อไวรัส หรือเชื้อแบคทีเรียได้เพราะ…

• การสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ที่ติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น แตะตัว จูบ
• การสัมผัสกับสารคัดหลั่งจากร่างกายของผู้ที่ติดเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย เช่น สารคัดหลั่งจากมีเพศสัมพันธ์ อย่างน้ำอสุจิ ของเหลวจากช่องคลอด หรือสารคัดหลั่งจากระบบทางเดินหายใจ เช่น น้ำมูก น้ำลาย เสมหะ ที่ออกมาเมื่อไอ จาม
• การถ่ายทอดจากแม่สู่ลูกตั้งแต่อยู่ในครรภ์ หรือตอนคลอด
• การสัมผัสพื้นผิวที่มีเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียปนเปื้อน เช่น ลูกบิดประตู ก๊อกน้ำ แล้วเอามือไปสัมผัสใบหน้า ดวงตา ปาก จมูก
• การกินอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย
• การโดนแมลงที่มีเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียกัด

โรคจาก การติดเชื้อไวรัส ที่พบบ่อย

• ไข้หวัดใหญ่
• ไข้หวัดธรรมดา
• การติดเชื้อไวรัสในลำไส้และกระเพาะอาหาร หรือที่เรียกว่า ไวรัสลงกระเพาะ หรือหวัดลงกระเพาะ

• อีสุกอีใส
• หัด
• เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากไวรัส
• หูด
• การติดเชื้อเอชไอวี
• ไวรัสตับอักเสบ
• ไข้ซิกา
• โควิด-19

โรคจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่พบบ่อย

• คออักเสบ
• การติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ
• อาหารเป็นพิษเนื่องจากเชื้อแบคทีเรีย
• เซลล์เนื้อเยื่ออักเสบ
• เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากแบคทีเรีย
• หนองในแท้
• โรคไลม์
• วัณโรค
• บาดทะยัก

การติดเชื้อแบบไหน ถึงต้องใช้ยาปฏิชีวนะ

แม้เชื้อไวรัสและเชื้อแบคทีเรียจะเป็นจุลินทรีย์เหมือนกัน แต่ก็ใช่ว่าจะสามารถรักษาด้วยยาปฏิชีวนะได้เหมือนกัน เพราะยาปฏิชีวนะนั้นใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียได้เท่านั้น โดยยาปฏิชีวนะจะช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตและการแบ่งตัวของแบคทีเรีย แต่กลับไม่มีผลต่อเชื้อไวรัส หากคุณติดเชื้อไวรัส เช่น เป็นไข้หวัดธรรมดา อาการมักหายเองภายใน 1-2 สัปดาห์โดยไม่ต้องใช้ยา และหากจะรักษาการติดเชื้อไวรัสด้วยยา ก็มักเป็นการใช้ยารักษาตามอาการ ไม่มียารักษาจำเพาะ

แม้ว่ายาปฏิชีวนะจะสามารถรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียได้ แต่คุณก็ต้องใช้ยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด และไม่ใช้ยาเกินขนาดเด็ดขาด เพราะอาจทำให้แบคทีเรียปรับตัวจนต้านทานยาปฏิชีวนะ หรือที่เรียกว่าภาวะดื้อยาปฏิชีวนะของเชื้อแบคทีเรีย หรือแบคทีเรียดื้อยา จนทำให้รักษาได้ยากขึ้น

และเมื่อเริ่มใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียตามที่แพทย์สั่งแล้ว คุณก็ควรกินยาให้ครบตามที่แพทย์ระบุด้วย อย่าหยุดยากลางคันเด็ดขาด ถึงแม้จะรู้สึกดีขึ้นแล้วก็ตาม เพราะการกินยาไม่ครบตามจำนวนที่กำหนด อาจทำให้ยังมีเชื้อแบคทีเรียก่อโรคหลงเหลืออยู่ในร่างกาย จนโรคไม่หายขาดได้

วิธีป้องกัน การติดเชื้อไวรัส และเชื้อแบคทีเรีย

คุณสามารถป้องกันตัวเองจากการติดเชื้อไวรัส และเชื้อแบคทีเรียได้ ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำแนะนำทางการแพทย์ การวินิจฉัยโรคหรือการรักษาโรคแต่อย่างใด