ขั้นตอนการตรวจเชื้อ HIV ต้องทำอย่างไรบ้าง

การตรวจเชื้อ HIV มีจุดประสงค์หลักเพื่อตรวจหาเชื้อ HIV ที่อาจได้รับจากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน การใช้เข็มร่วมกับผู้อื่น หรืออาจได้รับจากแม่สู่ลูก โดยขั้นตอนการตรวจเชื้อ HIV ได้แก่ การลงทะเบียนเพื่อรับการตรวจเลือด พูดคุยปรึกษากับคุณหมอ เจาะเลือด และนัดฟังผล โดยขั้นตอนอาจแตกต่างกันออกไปเล็กน้อยตามแต่ละโรงพยาบาล

[embed-health-tool-ovulation]

นายแพทย์ วิฉกร จิตประพันธ์ แพทย์ประจำคลินิก Pulse สีลม ได้ให้คำแนะนำถึงแนวทางการตรวจหาเชื้อเอชไอวีว่ามีอยู่ด้วยกันหลายแบบ และแตกต่างกันไปตามโรงพยาบาลหรือสถานให้บริการ อย่างไรก็ตาม การตรวจหาเชื้อเอชไอวี จะมีระยะที่เราเรียกกันว่าระยะฟักตัว (Window Period) ซึ่งถ้าไม่ทราบระยะฟักตัว (Window Period) ผู้ที่ต้องการตรวจหาเชื้อเอชไอวีอาจจะต้องทำการปรึกษาแพทย์หรือผู้ให้คำปรึกษาก่อน เพื่อจะได้สามารถเลือกวิธีการตรวจที่เหมาะสม จากนั้นจึงจะเริ่มขั้นตอนการตรวจหาเชื้อเอชไอวี ซึ่งมีขั้นตอนดังต่อไปนี้

ขั้นตอนการตรวจเชื้อ HIV

เตรียมร่างกายและจิตใจให้พร้อม

ก่อนจะไปเข้ารับ การตรวจหาเชื้อเอชไอวี นั้น ผู้รับบริการไม่จำเป็นต้องงดน้ำหรืองดอาหาร ขอแค่เตรียมกายและใจให้พร้อมก็สามารถไปเข้ารับการตรวจได้เลย

ลงทะเบียนคนไข้

แรกเริ่มในการเข้าไปตรวจหาเชื้อเอชไอวีนั้น สถานบริการหรือโรงพยาบาล แต่ละแห่งจะมีการลงทะเบียนคนไข้ที่แตกต่างกัน  บางแห่งต้องเตรียมบัตรประชาชน ต้องใช้หมายเลขบัตรประชาชน ใช้ชื่อจริง นามสกุลจริง แต่บางแห่งก็ไม่จำเป็นต้องใช้บัตรประชาชน หรือเลขประจำตัวใด ๆ สามารถเข้ารับการตรวจแบบนิรนาม (Anonymous) ได้เลย

พูดคุย และประเมินความเสี่ยงเพื่อหาข้อตกลงร่วมกัน

เมื่อลงทะเบียนเสร็จแล้ว ทางผู้ให้บริการจะเรียกผู้รับบริการที่ต้องการตรวจหาเชื้อเอชไอวี เข้ามาพูดคุยก่อน เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคเอดส์และการติดเชื้อเอชไอวีในเบื้องต้น จากนั้นผู้ให้บริการจะทำการประเมินความเสี่ยงร่วมกันกับผู้รับบริการ เช่น มีความเสี่ยงมาตั้งแต่เมื่อไหร่ มีความเสี่ยงมากน้อยแค่ไหน หรือมีอาการผิดปกติอย่างไรจึงทำให้ตัดสินใจมาตรวจเชื้อเอชไอวีในวันนี้

เมื่อได้ข้อตกลงร่วมกัน ผู้เข้ารับบริการจำเป็นที่จะต้องมีการตกลงหรือยินยอมที่จะรับ การตรวจหาเชื้อเอชไอวี ซึ่งอาจจะมีการให้คำยินยอมทางวาจา หรืออาจจะมีการเซ็นเอกสารให้ความยินยอมเป็นลายลักษณ์อักษร

เจาะเลือด และทำการเก็บตัวอย่างเลือด

จากนั้นเจ้าหน้าที่จะทำการเจาะเลือด ซึ่งอาจจะเป็นการเก็บเลือดปริมาณเล็กน้อยโดยการเจาะเลือดที่ปลายนิ้ว หรือทำการเก็บเลือดโดยการเจาะเลือดที่ข้อพับแขน ซึ่งจะใช้เลือดประมาณ 2-3 ซีซี (มิลลิลิตร) ระยะเวลาในการตรวจ อาจจะใช้เวลาประมาณ 20-30 นาที แล้วแต่สถานที่ให้บริการในการตรวจ

นัดฟังผล

หลังจากตรวจเสร็จเรียบร้อยแล้ว จะมีการเรียกให้ผู้รับบริการกลับมาฟังผล ซึ่งขั้นตอนนี้จะขึ้นอยู่กับว่าสถานที่ให้บริการนั้น ๆ จะมีการนัดฟังผลเร็วหรือช้า เมื่อผู้รับบริการได้ทราบผลเลือดแล้ว

• กรณีที่ผลเลือดเป็นบวก ทางผู้ให้บริการจะมีการแจ้งผลตรวจ มีการพูดคุยหรือแนะนำเรื่องของการรับยาต้านไวรัส ยาเพร็พ (PrEP) และการเข้ารับการรักษาต่อเนื่อง หรืออาจแนะนำให้มีการตรวจทางห้องปฏิบัติการเพิ่มเติม
• กรณีที่ผลเลือดเป็นลบ ผู้ให้บริการอาจจะมีการพูดคุยหรือแนะนำแนวทางการลดความเสี่ยงในอนาคต แนะนำเรื่องของการใช้ถุงยางอนามัย แนะนำเรื่องของการตรวจคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่น ๆ หรือแนะนำให้มี การตรวจหาเชื้อเอชไอวี ในกรณีมีความเสี่ยงทุก ๆ  3 เดือนหรือ 6 เดือน