ปวดท้องเมนส์ สาเหตุและวิธีบรรเทาอาการที่ควรรู้

อาการ ปวดท้องเมนส์ เป็นอาการที่พบได้บ่อยในช่วงก่อนและระหว่างเป็นเมนส์ อาการนี้เกิดขึ้นเมื่อมดลูกบีบรัดตัวและคลายตัวออกทำให้เลือดไม่ไหลไปเลี้ยงมดลูกชั่วคราว นอกจากปวดบริเวณท้องแล้ว อาการปวดยังอาจลามไปที่หลังและต้นขา และมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ อารมณ์แปรปรวน อาการปวดท้องเมนส์สามารถบรรเทาได้ด้วยการออกกำลังกาย การรับประทานยาแก้ปวด เป็นต้น อย่างไรก็ตาม หากปรับพฤติกรรมเบื้องต้นแล้วอาการยังไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง ควรไปพบคุณหมอเพื่อวินิจฉัยเพิ่มเติมและรับการรักษาที่เหมาะสม

สาเหตุที่ทำให้ ปวดท้องเมนส์

อาการปวดท้องเมนส์เกิดจากมดลูกหลั่งสารพรอสตาแกลนดิน (Prostaglandins) ซึ่งเป็นสารเคมีที่ทำหน้าที่กระตุ้นให้มดลูกบีบรัดและคลายตัวในช่วงที่มีเมนส์ เพื่อขับเยื่อบุโพรงมดลูกออกมาเป็นเมนส์หรือเลือดประจำเดือนในแต่ละเดือน เมื่อผนังกล้ามเนื้อมดลูกบีบรัดตัวและคลายตัวอย่างต่อเนื่องอาจทำให้ปริมาณเลือดและออกซิเจนที่ไปเลี้ยงมดลูกลดลงชั่วคราว เป็นสาเหตุให้เกิดอาการปวดท้องเมนส์ได้

อาการปวดท้องเมนส์เริ่มเมื่อไหร่

อาการปวดท้องเมนส์ในแต่ละรอบเดือนจะเริ่มต้นก่อนเมนส์ประมาณ 1-2 วัน และอาจมีอาการปวดเป็นเวลา 2-5 วัน และจะปวดมากเป็นพิเศษในช่วงที่เมนส์มามาก อาการปวดท้องอาจลามไปยังหลังส่วนล่างและต้นขา และอาจมีอาการอื่น ๆ ที่เรียกว่าอาการก่อนเมนส์มา (Premenstrual syndrome หรือ PMS) ร่วมด้วย อาทิ

• ปวดศีรษะ
• อ่อนเพลีย
• ปวดหลัง
• ท้องอืด
• ท้องเสีย
• อารมณ์แปรปรวน

ผู้หญิงอาจเริ่มมีอาการปวดท้องเมนส์ตั้งแต่ในวัยที่เริ่มต้นมีประจำเดือน และอาการปวดอาจน้อยลงเรื่อย ๆ เมื่ออายุมากขึ้น และบางรายอาจไม่ปวดประจำเดือนอีกเลยหลังจากตั้งครรภ์และคลอดบุตร

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ปวดท้องเมนส์

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ปวดท้องเมนส์ มีดังนี้

• เมนส์มามากและมาหลายวัน
• เป็นซีสต์ เช่น ช็อกโกแลตซีสต์ (Chocolate Cyst)
• มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis)

วิธีบรรเทาอาการ ปวดท้องเมนส์

วิธีบรรเทาอาการปวดท้องเมนส์ อาจทำได้ดังนี้

• ประคบบริเวณหน้าท้องหรือหลังด้วยถุงน้ำร้อนหรือแผ่นประคบร้อน ระวังไม่ให้ถุงน้ำร้อนสัมผัสกับผิวโดยตรง เพราะน้ำร้อนอาจหกออกจากถุงและลวกผิวได้
• สวมใส่เสื้อผ้าหลวม ๆ ระบายอากาศได้ดี หลีกเลี่ยงเสื้อผ้าที่รัดแน่น
• อาบน้ำอุ่นเพื่อให้ร่างกายผ่อนคลายและลดอาการปวด
• รับประทานยาแก้ปวด เช่น ไอบูโพรเฟน พาราเซตามอล อาจช่วยบรรเทาอาการปวดท้องเมนส์ได้
• งดสูบบุหรี่ทั้งก่อนและขณะเป็นเมนส์
• สำหรับผู้ที่ไม่ประสงค์จะมีบุตร คุณหมออาจแนะนำให้ใช้ยาคุมกำเนิดเพื่อปรับสมดุลของฮอร์โมนและลดอาการปวดท้องเมนส์
• ออกกำลังกายเบา ๆ เช่น เดิน จ๊อกกิ้ง โยคะ พิลาทิส ในระหว่างเป็นเมนส์ อาจช่วยบรรเทาอาการปวดท้องเมนส์ได้
• นวดคลึงบริเวณหน้าท้องเบา ๆ อาจช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัว รู้สึกผ่อนคลาย และปวดท้องเมนส์น้อยลง

เมื่อไหร่ควรไปพบคุณหมอ

อาการปวดท้องเมนส์อาจบรรเทาได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและรับประทานยาแก้ปวด อย่างไรก็ตาม หากปวดท้องเมนส์รุนแรง หรือมีอาการดังต่อไปนี้ อาจเป็นสัญญาณของภาวะผิดปกติที่ควรไปพบคุณหมอ เพื่อตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมและรักษาตามสาเหตุของการเกิดโรค

• เมนส์มามากและมาไม่ปกติ
• เมนส์มาหลายครั้งต่อเดือน
• มีตกขาวผิดปกติ
• รู้สึกเจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์ หรือหลังมีเพศสัมพันธ์