มือชาเกิดจากอะไร ปัญหาของผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่ควรมองข้าม

มือชาเกิดจากอะไร เป็นคำถามที่ผู้ป่วยเบาหวานมักสงสัย เพราะเป็นอาการที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยเบาหวาน โดยอาการมือชามักเกิดจากเส้นประสาทที่รับความรู้สึกส่วนปลาย เช่นบริเวณปลายมือ ปลายเท้า เสื่อมลง  เนื่องจากระดับน้ำตาลในเลือดสูงเรื้อรังเป็นเวลานานส่งผลให้เส้นเลือดฝอยเล็ก ๆ ที่เลี้ยงเส้นประสาทบริเวณดังกล่าวอุดตัน เส้นประสาทจึงทำงานบกพร่องหรือเสือมไป จึงทำให้เกิดอาการชาบริเวณปลายมือ ปลายเท้า ซึ่งหากเกิดอาการเเล้วมักจะเป็นถาวร ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถป้องกันหรือลดความรุนเเรงรุนแรงได้ ด้วยการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์เหมาะสม 

มือชาเกิดจากอะไร

โรคเบาหวานนับเป็นโรคเรื้อรังชนิดหนึ่ง ซึ่งผู้ป่วยจะมีระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงกว่าปกติ เนื่องจากตับอ่อนผลิตฮอร์โมนอินซูลินได้น้อยลงหรือไม่ได้เลย หรือร่างกายมีภาวะดื้อต่อฮอร์โมนอินซูลิน ทำให้การจัดการระดับน้ำตาลของร่างกายบกพร่องไป ทั้งนี้หากระดับน้ำตาลในเลือดสูงเรื้อรังเป็นเวลานาน เส้นประสาทย่อมได้รับความเสียหาย ทำให้เกิดความบกพร่องในการส่งสัญญาณการรับความรู้สึกสึกไปยังสมอง ซึ่งนำไปสู่ภาวะเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมจากเบาหวาน ส่งผลให้เกิดอาการ ได้แก่ มือ แขน ขา เท้ารู้สึกชา ไม่รับรู้ถึงการสัมผัส ความเจ็บปวด และอุณหภูมิรอบตัว

นอกจากนี้ ภาวะเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมจากเบาหวาน อาจมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยดังนี้

• รู้สึกเสียว เจ็บปวด หรือแสบร้อนตามมือ แขน ขา เท้า
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• ไวต่อการสัมผัสมากผิดปกติ เช่น รู้สึกเจ็บปวดเพียงแค่ผ้าปูที่นอนสัมผัสโดนร่างกายส่วนที่เส้นประสาทเสียหาย

โดยปัจจัยเสี่ยงที่อาจส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนนี้ ได้แก่ การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดี โรคอ้วนหรือภาวะน้ำหนักเกิน เป็นเบาหวานมาเป็นระยะเวลานาน และการเป็นโรคไตหรือโรคไตที่เกิดจากโรคเบาหวาน

การรักษา มือชาจากโรคเบาหวาน

อาการมือชาในผู้ป่วยเบาหวาน ส่วนมากเเล้วจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ เพราะสาเหตุเกิดจากเส้นประสาทเสื่อมลง เมื่อไปพบคุณหมอ คุณหมอจะตรวจการทำงานของเส้นประสาท เพื่อวินิจฉัย หากเป็นโรคเส้นประสาทจากเบาหวาน เเม้จะไม่สามารถทำให้อาการชาหายขาด เเต่สามารถควบคุมเเละป้องกันไม่ให้อาการเป็นมากขึ้นได้โดยการ ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์เพื่อป้องกันมิให้เส้นประสาทเสียหายเพิ่มขึ้นในอนาคต

ทั้งนี้ สมาคมโรคเบาหวานแห่งสหรัฐอเมริกา (American Diabetes Association) แนะนำว่า ผู้ป่วยเบาหวาน ควรมีระดับน้ำตาลก่อนรับประทานอาหารอยู่ระหว่าง 80-130 มิลลิกรัม/เดซิลิตร และน้อยกว่า 180 มิลลิกรัม/เดซิลิตร หลังมื้ออาหาร รวมทั้งมีค่าน้ำตาลสะสมไม่เกิน 7 เปอร์เซนต์

อย่างไรก็ตาม โรคเส้นประสาทจากเบาหวานในผู้ป่วยบางรายอาจไม่ได้มีอาการชาแต่อาจรู้สึกเจ็บปวดหรือแสบร้อนแทน ซึ่งคุณหมออาจสั่งยาเพื่อบรรเทาอาการดังกล่าวให้ ช่น พรีกาบาลิน (Pregabalin) กาบาเพนติน (Gabapentin) อะมิทริปไทลีน (Amitriptyline) นอร์ทริปไทลีน (Nortriptyline) 

การป้องกัน มือชาจากโรคเบาหวาน

อาการมือชาที่เกิดจากสาเหตุเส้นประสาทเสื่อมจากเบาหวาน ป้องกันได้โดยการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

• รับประทานยาลดระดับน้ำตาล หรือ ใช้ยาฉีดอินซูลิน ตามคำแนะนำของคุณหมอ เเละ ไปพบคุณหมอตามนัดอย่างสม่ำเสมอ
• ควบคุมอาหาร โดย หลีกเลี่ยงการรับประทานของหวาน และอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตเเละน้ำตาลสูง
• รักษาน้ำหนักตัวให้เหมาะสม โดยค่าดัชนีมวลกาย หรือค่า BMI (Body Mass Index) ควรอยู่ระหว่าง 18.5-22.90
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เช่น เดินเร็ว เต้นแอโรบิก ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ อย่างน้อย 150 นาที/สัปดาห์ หรือวันละ 30 นาที เป็นเวลา 5 วัน/สัปดาห์
• หมั่นตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตนเองอยู่เสมอ เพื่อให้มั่นใจว่าการควบคุมโรคเบาหวานของตนเองยังอยู่ในเกณฑ์ดีหรือไม่