ไอเป็นเลือด (Haemoptysis หรือ Coughing blood) หมายถึงอาการที่ไอแล้วมีเลือดไหลออกมาจากปอด อาการไอเป็นเลือดนี้อาจเป็นสัญญาณของภาวะที่อันตราย ไม่ว่าจะเป็น การติดเชื้อ โรคมะเร็ง หรือปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือดภายในปอด
คำจำกัดความ
ไอเป็นเลือด คืออะไร
ไอเป็นเลือด (Haemoptysis หรือ Coughing up blood) หมายถึงอาการที่ไอแล้วมีเลือดไหลออกมาจากปอด อาการไอเป็นเลือดนี้อาจเป็นสัญญาณของภาวะที่อันตราย ไม่ว่าจะเป็น การติดเชื้อ โรคมะเร็ง ปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือดภายในปอด ที่ทำให้มีเลือดออกภายในปอดแล้วทำให้ไอออกมาเป็นเลือด ในบางครั้งอาจมีเสมหะปะปนมาด้วย
ประเภทของอาการไอเป็นเลือด อาจแบ่งได้ตามปริมาณของเลือดที่ไอออกมาภายใน 24 ชั่วโมง ดังต่อไปนี้
- อาการไอเป็นเลือด ที่อันตรายถึงแก่ชีวิต แพทย์อาจจะมีเกณฑ์ที่ต่างกันในการแยกอาการไอเป็นเลือดในระดับนี้ แต่โดยปกติจะมีช่วงตั้งแต่การไอเป็นเลือดในปริมาณ 100-600 มล.
- อาการไอเป็นเลือด ที่ไม่อันตรายถึงแก่ชีวิต หรือเรียกอีกอย่างว่าอาการไอเป็นเลือดในระดับปานกลาง โดยมีปริมาณเลือดในช่วงระหว่าง 20-200 มล.
- อาการไอเป็นเลือด ในระดับเบา สำหรับผู้ที่มีอาการไอเป็นเลือดในปริมาณที่น้อยกว่า 20 มล.
ไอเป็นเลือดพบบ่อยแค่ไหน
อาการไอเป็นเลือด พบได้ทั่วไปในทุกวัย และมักส่งผลต่อผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ป้องกันได้โดยการลดความเสี่ยง โปรดปรึกษาแพทย์ สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
อาการ
อาการของภาวะไอเป็นเลือด
อาการที่เห็นได้ชัดของ อาการไอเป็นเลือด คือการไอที่มีเลือดปะปนออกมา เนื่องจากมีเลือดอยู่ในปอดหรือระบบทางเดินหายใจ เลือดนี้อาจจะมีลักษณะเป็นฟอง เนื่องจากได้ผสมกับอากาศและเสมหะที่อยู่ภายในปอด สีของเลือดนั้นอาจมีตั้งแต่สีแดงสด ไปจนถึงสีน้ำขาว หรือสีขุ่น เนื่องจากมีเสมหะปะปน
อาการไอเป็นเลือดนั้นจะแตกต่างจากการมีแผลภายในปากแล้วทำให้มีเลือดออก หรืออาการเลือดออกตามไรฟัน ที่มักจะสังเกตเห็นได้ขณะรับประทานอาหารหรือแปรงฟัน
สำหรับผู้ป่วยบางราย อาจมีอาการอื่นนอกเหนือจากที่กล่าวมาข้างต้น หากมีข้อสงสัยใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์
ควรไปพบหมอเมื่อใด
อาการไอเป็นเลือด อาจเป็นสัญญาณภาวะของโรคที่รุนแรงได้ โปรดปรึกษาแพทย์ในทันทีหากมีอาการดังต่อไปนี้
- มีเลือดปนในเสมหะนานกว่าหลายสัปดาห์ หรือมีอาการแย่ลง
- เจ็บหน้าอก
- น้ำหนักลด
- มีเหงื่อออกในเวลากลางคืน
- เป็นไข้สูง
- หายใจลำบาก
สาเหตุ
สาเหตุของ อาการไอเป็นเลือด
มีสาเหตุหลายประการที่ก่อให้เกิดอาการไอเป็นเลือด ซึ่งได้แก่
- โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic obstructive pulmonary disease; COPD)
- โรคซิสติก ไฟโบรซิส (Cystic Fibrosis)
- การใช้สารเสพติด เช่น โคเคน
- โรคฝีในปอด
- การติดเชื้อปรสิต
- โรคปอดอักเสบ
- ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
- อาการบาดเจ็บที่หน้าอก
- วัณโรค
สาเหตุเหล่านี้เป็นเพียงสาเหตุหลัก ๆ ที่พบได้ทั่วไปของอาการไอเป็นเลือด โปรดปรึกษากับแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยและหาสาเหตุที่แน่ชัดของอาการไอเป็นเลือด
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของอาการไอเป็นเลือด
ปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิด อาการไอเป็นเลือด ได้แก่
- ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
- คนในครอบครัวมีประวัติมีปัญหาเกี่ยวกับลิ่มเลือด
- เคยติดต่อกับผู้ที่เป็นวัณโรค
- เพิ่งผ่านการผ่าตัด เป็นโรคมะเร็ง หรือเป็นโรคที่รุนแรงอื่นๆ
- ติดเชื้อไวรัสเอชไอวี (HIV)
- สูบบุหรี่มาเป็นเวลานาน
- เดินทางไกล อาจมีความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือด
- ใช้ยากดภูมิคุ้มกัน
การวินิจฉัยและการรักษา
ข้อมูลที่นำเสนอในที่นี้ ไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ ให้ปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัย อาการไอเป็นเลือด
แพทย์อาจตั้งคำถามเกี่ยวกับลักษณะทั่วไปของภาวะเลือดออก เช่น บริเวณที่มีเลือดออก ปริมาณเลือดที่ออกมา ต่อจากนั้นอาจมีการทดสอบอื่น ๆ เพื่อหาสาเหตุที่แน่ชัดของ อาการไอเป็นเลือด ได้แก่
- การเอกซเรย์หน้าอก
- การถ่ายภาพด้วยซีทีสแกน เพื่อให้ได้ภาพถ่ายอวัยวะภายในที่ชัดเจน
- การส่องกล้องตรวจดูหลอดลม
- การตรวจเลือด เช่น การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด เพื่อนับจำนวนเซลล์เม็ดเลือดขาวและเซลล์เม็ดเลือดแดง
- การทดสอบอื่น ๆ เช่น การทดสอบและการเอกซเรย์แบบละเอียด
การรักษา อาการไอเป็นเลือด
การรักษามีวัตถุประสงค์เพื่อหยุดภาวะเลือดออก และรักษาภาวะสุขภาพที่เป็นสาเหตุของ อาการไอเป็นเลือด
ในการหยุดภาวะเลือดออก อาจมีการผ่าตัดอุดหลอดเลือดในหลอดลม การส่องกล้องหลอดลม และการผ่าตัด
การรักษาอื่น ๆ สำหรับผู้ที่มีอาการไอเป็นเลือด ได้แก่
- ยาปฏิชีวนะ สำหรับการรักษาปอดบวมและวัณโรค
- เคมีบำบัด และการฉายแสงสำหรับการรักษาโรคมะเร็งปอด
- ยาสเตียรอยด์ สำหรับลดการอักเสบ
- ยาแก้ไอ
อาจมีการให้ยาห้ามเลือดหรือยาอื่น ๆ เพื่อยับยั้งการเสียเลือด โดยขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วยแต่ละราย
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองเพื่อรับมือกับอาการไอเป็นเลือด
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลรักษาตัวเองดังต่อไปนี้ อาจช่วยให้รับมือกับ อาการไอเป็นเลือด
- เลิกสูบบุหรี่
- หลีกเลี่ยงสารระคายเคืองและสารก่อภูมิแพ้ที่ทำให้ไอ เช่น ฝุ่นควัน
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และดีต่อสุขภาพ
- หมั่นออกกำลังเป็นประจำสม่ำเสมอ
- ปฏิบัติตามวิธีการดูแลสุขภาพเพื่อรักษาปัญหาสุขภาพที่ทำให้เกิดอาการไอเป็นเลือด
หากมีข้อสงสัย โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจได้ดีขึ้นถึงวิธีการรักษาที่ดีที่สุด
