โรค มือเท้าปาก (Hand Foot And Mouth Disease) เกิดจากเชื้อไวรัสในกลุ่มเอ็นเทอโรไวรัส (Enterovirus) ที่พบบ่อย เช่น ไวรัสคอกซากี เอ16 (Coxsackievirus A16) ไวรัสเอ็นเทอโรไวรัส 71 (Enterovirus 71) หรืออีวี 71 (EV71) โรคนี้มักเกิดกับเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี และส่วนใหญ่อาการจะหายได้เองภายใน 3-5 วัน
คำจำกัดความ
โรค มือเท้าปาก คืออะไร
โรคมือเท้าปาก (Hand Foot And Mouth Disease) เป็นโรคติดเชื้อ เกิดจากไวรัสในกลุ่มเอ็นเทอโรไวรัส (Enterovirus) ซึ่งมีมากกว่า 100 สายพันธุ์ ที่พบบ่อย เช่น ไวรัสคอกซากี เอ16 (Coxsackievirus A16) ไวรัสเอ็นเทอโรไวรัส 71 (Enterovirus 71) หรืออีวี 71 (EV71)
โรคมือเท้าปาก มักเกิดในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรงจะมีไข้ เกิดแผลร้อนในในปาก เพดานปาก และลิ้น และอาการจะหายได้เองภายใน 3-5 วัน รายที่อาการรุนแรงขึ้นจะมีตุ่มบริเวณข้อเข่า ข้อศอก และก้นด้วย แต่หากมีอาการรุนแรงก็อาจทำให้กล้ามเนื้อหัวใจและสมองอักเสบ จนเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวและถึงแก่ชีวิตได้
โรคมือเท้าปาก ติดต่อได้โดยการสัมผัสสารคัดหลั่งจากผู้ป่วย (เช่น น้ำลาย น้ำจากตุ่มใส) การดื่มน้ำ และการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อเข้าไป ปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนและยารักษา ถือว่าเป็นโรคที่พบได้ทั่วไป ไม่น่ากังวลเท่าใดนัก แต่ก็เป็นโรคที่แพร่ระบาดได้ง่ายมาก โดยเฉพาะในสถานที่ที่มีเด็กจำนวนมาก เช่น โรงเรียน สถานรับเลี้ยงเด็ก
โรคมือเท้าปาก พบได้บ่อยแค่ไหน
โรคมือเท้าปาก เป็นโรคที่พบได้ในคนทุกเพศทุกวัย แต่พบบ่อยในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี และเป็นโรคที่ติดต่อได้ง่ายมาก อย่างไรก็ตาม คุณสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมือเท้าปากได้ด้วยการรักษาสุขอนามัย รับประทานอาหารที่สะอาดและปรุงสุกเท่านั้น รักษาความสะอาดของสิ่งของเครื่องใช้และสิ่งแวดล้อม และไม่ใช้ของร่วมกัน สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม โปรดปรึกษาแพทย์
อาการ
อาการของโรค มือเท้าปาก
อาการทั่วไปของ โรคมือเท้าปาก ได้แก่
- มีไข้
- เจ็บคอ
- รู้สึกไม่ค่อยสบาย
- มีแผลร้อนในในปาก ลิ้น เหงือก เพดานปาก กระพุ้งแก้ม
- มีตุ่มแดง หรือตุ่มใสที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า ข้อศอก ข้อเข่า และบางครั้งอาจขึ้นที่ก้นด้วย
- ไม่เจริญอาหาร
- มีอาการหงุดหงิด งอแง (เด็กทารกหรือเด็กวัยเตาะแตะ)
โดยปกติแล้ว อาการของโรคจะแสดงให้เห็นภายใน 3-6 วันหลังจากติดเชื้อ และผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีอาการแรกคือ มีไข้ ตัวร้อน ตามด้วยอาการเจ็บคอ และรู้สึกไม่สบาย
สำหรับผู้ป่วยบางราย อาจมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการนอกเหนือจากที่ระบุไว้ข้างต้น หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับอาการต่าง ๆ โปรดปรึกษาคุณหมอ
ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด
ผู้ป่วย โรคมือเท้าปาก ส่วนใหญ่มักจะมีอาการไม่รุนแรง และอาการจะหายไปได้เองภายใน 3-5 วัน แต่หากอาการที่เกิดขึ้นรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น เจ็บคอหรือเจ็บปากจนดื่มน้ำหรือรับประทานอาหารไม่ได้ หรือเกิน 5 วันแล้วอาการแย่ลง ควรรีบพบคุณหมอทันที
ร่างกายคนแต่ละคนแสดงอาการแตกต่างกัน จึงควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ
สาเหตุ
สาเหตุของโรค มือเท้าปาก
โรคมือเท้าปาก (Hand Foot And Mouth Disease) เกิดจากการติดเชื้อไวรัสในกลุ่มเอ็นเทอโรไวรัส (Enterovirus) ซึ่งมีมากกว่า 100 สายพันธุ์ ที่พบบ่อย เช่น ไวรัสคอกซากี เอ16 (Coxsackievirus A16) ไวรัสเอ็นเทอโรไวรัส 71 (Enterovirus 71) หรืออีวี 71 (EV71)
การรับเชื้อเข้าสู่ร่างกายโดยการกิน คือ วิธีในการเกิด โรคมือเท้าปาก ที่พบได้มากที่สุด โรคนี้มักแพร่กระจายด้วยการติดต่อจากคนสู่คนเมื่อคุณสัมผัสกับสารคัดหลั่งของผู้ป่วย เช่น น้ำมูก เสมหะ น้ำลาย น้ำจากตุ่มใส ละอองจากการไอจาม อุจจาระ
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของ โรคมือเท้าปาก
ปัจจัยเหล่านี้ อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิด โรคมือเท้าปาก ของคุณและบุตรหลานได้
- เป็นเด็กเล็ก โดยเฉพาะเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี
- อยู่ในสถานที่ที่มีเด็กจำนวนมาก เช่น สถานรับเลี้ยงเด็ก โรงเรียน
- ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม โปรดปรึกษาแพทย์
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัย โรคมือเท้าปาก
ปกติแล้ว แพทย์จะวินิจฉัยโรคมือเท้าปาก โดยใช้การทดสอบและกระบวนการต่อไปนี้
- การตรวจร่างกายและซักประวัติ โดยแพทย์จะตรวจหาผื่นและตุ่มในช่องปากและตามร่างกาย ร่วมกับการซักประวัติและสอบถามอาการที่เกิดขึ้น
- การใช้ไม้ป้ายลำคอ (Throat swab) เพื่อนำไปส่งตรวจหาเชื้อ
- การเก็บตัวอย่างอุจจาระ เพื่อนำไปส่งตรวจหาเชื้อ
การรักษา โรคมือเท้าปาก
ส่วนใหญ่แล้ว โรคมือเท้าปากจะมีอาการไม่รุนแรง และสามารถหายได้เองภายใน 3-5 วัน หรืออย่างมากไม่เกิน 10 วัน แต่แพทย์อาจแนะนำให้คุณรักษาด้วยยาดังต่อไปนี้ เพื่อบรรเทาอาการที่เกิดขึ้น
- ยาทาผื่นและตุ่ม ทั้งที่แพทย์สั่งและหาซื้อได้ตามร้านขายยา
- ยาแก้ปวด เช่น ยาพาราเซตามอล หรืออะเซตามิโนเฟน (Acetaminophen) ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen)
- ยาน้ำเชื่อม หรือยาอมแก้เจ็บคอ
การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองที่ช่วยรับมือกับโรคมือเท้าปาก
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองต่อไปนี้ อาจช่วยรับมือกับโรคมือเท้าปากได้
- บรรเทาอาการเจ็บในช่องปากด้วยการอมน้ำแข็ง หรือรับประทานไอศกรีม
- ดื่มเครื่องดื่มเย็น
- หลีกเลี่ยงอาหารและผลไม้รสเปรี้ยว หรือน้ำอัดลม
- หลีกเลี่ยงอาหารเผ็ด และอาหารเค็ม
- บ้วนปากด้วยน้ำเกลืออุ่นวันละ 2-3 ครั้ง หรือตามต้องการ เพื่อบรรเทาอาการเจ็บ
- รักษาสุขอนามัยให้ดี
- รับประทานอาหารที่สะอาดและปรุงสุกเท่านั้น
- รักษาความสะอาดของสิ่งของเครื่องใช้และสิ่งแวดล้อม
- ไม่ใช้ของร่วมกัน
[embed-health-tool-vaccination-tool]
