ในปัจจุบันมี กลุ่มยารักษาเบาหวาน และกลไกการออกฤทธิ์ ที่ส่งผลต่อการรักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อยู่หลายชนิด ทำให้ง่ายต่อการรักษาและทำให้รักษาตรงจุดมากขึ้น ซึ่งกลุ่มยารักษาเบาหวานและกลไกการออกฤทธิ์ของยาแต่ละชนิดก็อาจแตกต่างกันออกไป ดังนั้น จึงควรศึกษารายละเอียดข้อดีและข้อเสียเกี่ยวกับยารักษาเบาหวานแต่ละชนิด เพื่อเลือกยาที่เหมาะสมกับตัวเองที่สุด
กลุ่มยารักษาเบาหวาน และกลไกการออกฤทธิ์
กลุ่มยารักษาเบาหวาน และข้อดีข้อเสียของยาแต่ละชนิด อาจมีดังนี้
ยาในกลุ่มเมกลิทิไนด์ (Meglitinides)
ยาในกลุ่มเมกลิทิไนด์ เช่น นาทิไกลไนด์ (Nateglinide) รีพาไกลไนด์ (Repaglinide) เป็นยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้นการปล่อยอินซูลิน
ข้อดี ออกฤทธิ์ได้อย่างรวดเร็ว ผลข้างเคียง อาจเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ มีน้ำหนักตัวมากขึ้น อาการคลื่นไส้อาเจียน ยาในกลุ่มซัลโฟนิลยูเรีย (Sulfonylurea)
ยากลุ่มซัลโฟนิลยูเรีย (Sulfonylurea) เช่น ไกลพิไซด์ (Glipizide) ไกลเมพิไรด์ (Glimepiride) เป็นยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้นการปล่อยอินซูลิน
- ข้อดี มีราคาถูก ส่งผลในการลดน้ำตาลในเลือด
- ผลข้างเคียง อาจเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ น้ำหนักตัวลดลง หรือเกิดผื่นบนผิวหนัง
สารยับยั้งเอนไซม์ ไตเปพทิดิล เปพทิเดส-4 (Dipeptidyl-peptidase 4 inhibitors)
สารยับยั้งเอนไซม์ ไตเปพทิดิล เปพทิเดส-4 เช่น แซกซากลิปติน (Saxagliptin) ซิตากลิปติน (Sitagliptin) เป็นยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้นการปล่อยอินซูลินเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูง และยับยั้งการปล่อยกลูโคสออกจากตับ
- ข้อดี อาจไม่ทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ไม่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ
- ผลข้างเคียง อาจติดเชื้อทางเดินหายใจ เจ็บคอ ปวดหัว
ยาในกลุ่มไบกวาไนด์ (Biguanides)
ยาในกลุ่มไบกวาไนด์ เช่น เมทฟอร์มิน (Metformin) ออกฤทธิ์ยับยั้งการปล่อยกลูโคสออกจากตับ ป้องกันความไวต่ออินซูลิน
- ข้อดี ประสิทธิภาพในการรักษาสูง อาจทำให้น้ำหนักตัวลดลง มีราคาถูก
- ผลข้างเคียง คลื่นไส้ ท้องร่วง อาจเป็นอันตรายหากใช้กับผู้ที่เป็นโรคไตหรือตับวาย
ยาในกลุ่มไทอาโซลิดีนไดโอน (Thiazolidinediones)
ยาในกลุ่มไทอาโซลิดีนไดโอน เช่น โรซิกลิทาโซน (Rosiglitazone) ไพโอกลิตาโซน (Pioglitazone) ออกฤทธิ์ป้องกันความไวต่ออินซูลิน ยับยั้งการปล่อยกลูโคสออกจากตับ
- ข้อดี อาจเพิ่ม High-Density Lipoprotein (HDL) cholesterol ซึ่งเป็นคอเลสเตอรอลที่ดี
- ผลข้างเคียง น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น อาจเกิดหัวใจล้มเหลว กระดูกพรุน เสี่ยงให้เกิดมะเร็งปัสสาวะ ไม่ควรใช้ยาเหล่านี้กับผู้เป็นโรคไตหรือโรคหัวใจ
สารยับยั้งเอนไซม์อัลฟ่ากลูโคซิเดส (Alpha-glucosidase inhibitors)
เช่น อะคาร์โบส (Acarbose) ไมกลิทอล (Miglitol) ออกฤทธิ์ชะลอการสลายแป้งและน้ำตาล
- ข้อดี ไม่ทำให้น้ำหนักเพิ่ม ไม่ทำให้ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
- ผลข้างเคียง ปวดท้อง มีแก๊สในกระเพาะ ท้องเสีย
สารยับยั้งโซเดียมกลูโคสโคทรานสปอตเตอร์ 2 (Sodium-glucose co-transporter 2 inhibitors)
สารยับยั้งโซเดียมกลูโคสโคทรานสปอตเตอร์ 2 เช่น คานากลิโฟลซิน (Canagliflozin) เอ็มพากลิโฟลซิน (Empagliflozin) ออกฤทธิ์ไม่ให้ไตดูดซึมกลูโคส
- ข้อดี ลดความดันโลหิต
- ผลข้างเคียง อาจติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ อาจติดเชื้อในยีสต์ อาจติดเชื้อที่อวัยวะเพศ
ยาทุกชนิดมีข้อจำกัดในการใช้งาน ดังนั้น การรับประทานยารักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2 จึงควรอยู่ในความควบคุมของคุณหมอ