ทำหมัน การคุมกำเนิดถาวร วิธีทำหมันหญิงและทำหมันชาย

การคุมกำเนิดเป็นการป้องกันตั้งครรภ์หรือการขัดขวางการตั้งครรภ์ คือ การวางแผนครอบครัววิธีหนึ่ง ช่วยในการกำหนดจำนวนบุตรที่ต้องการ วางแผนการเตรียมความพร้อมก่อนการมีลูก โดยการคุมกำเนิดทำได้หลายวิธี แต่หากต้องการให้การคุมกำเนิดนั้นมีประสิทธิภาพมากที่สุด สำหรับผู้ที่ไม่ต้องการมีบุตร การทำหมัน ถือเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด สามารถทำได้ทั้งการทำหมันหญิงและทำหมันชาย

วิธีคุมกำเนิด

การคุมกำเนิดมีอยู่หลายวิธี แต่ที่คุ้นเคยและใช้กันมาก ๆ คือ ถุงยางอนามัย มีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดถึง 98% หากใช้อย่างถูกวิธี ซึ่งมีทั้งถุงยางอนามัยชายและถุงยางอนามัยหญิง การใช้ถุงยางอนามัยยังช่วยเรื่องการป้องกันโรคได้อีกด้วย ส่วนการคุมกำเนิดอื่น ๆ ได้แก่

1. คุมกำเนิดด้วยวิธีธรรมชาติ ใช้การตกไข่และการมีประจำเดือนมาช่วยในการกำหนดวันปลอดภัยที่จะมีเพศสัมพันธ์ โดยนับช่วงเวลา 7 วัน ก่อนประจำเดือนมาวันแรก และ 7 วัน หลังจากวันแรกที่ประจำเดือนมา แต่วิธีนี้อาจเกิดการคลาดเคลื่อนได้มากกว่าวิธีอื่น ๆ เพราะวันไข่ตกของผู้หญิงแต่ละคนจะไม่เท่ากัน 
2. คุมกำเนิดใช้ฮอร์โมน เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน ยาฉีดคุมกำเนิด ยาฝังคุมกำเนิด หรือการใช้ห่วงอนามัย
3. คุมกำเนิดถาวร ทำหมันหญิงและทำหมันชาย

ทำหมันหญิงและทำหมันชาย ทำได้อย่างไร

การทำหมันเป็นวิธีคุมกำเนิดสำหรับครอบครัวที่ไม่ต้องการมีบุตรหรือมีบุตรเพียงพอแล้ว สามารถทำได้ทั้งการทำหมันหญิงและทำหมันชาย

วิธีทำหมันชาย 

การทำหมันชายง่ายกว่าการทำหมันหญิง สามารถทำได้ทั้งในคลินิก หน่วยรถพยาบาลเคลื่อนที่ ศูนย์บริการสาธารณสุข และโรงพยาบาล โดยมีวิธีการทำหมันชาย ดังนี้

1. แพทย์จะใช้ยาชาเฉพาะที่ฉีดตรงบริเวณถุงอัณฑะเหมือนท่ออสุจิผ่าน 
2. จากนั้นใช้มีดกรีดเป็นแผลเล็กน้อยประมาณ 1 เซนติเมตร นำเอาท่ออสุจิมาผูกหรือตัดตามวิธีการของแพทย์ 
3. อาจใช้วิธีการตัดที่ปลอดภัยกว่าผูก แล้วเย็บด้วยไหมละลาย จึงไม่จำเป็นต้องเสียเวลากลับมาตัดไหม

การดูแลหลังทำหมันชาย

ภายหลังจากการทำหมันจะยังมีตัวอสุจิส่วนค้างอยู่ในถุงอสุจิ หรือบางกรณีมีท่ออสุจิหลายท่อ จึงต้องคุมกำเนิดโดยวิธีชั่วคราวไปอีกระยะหนึ่งประมาณ 1 – 3 เดือน

วิธีทำหมันหญิง

การผ่าตัดทำหมันหญิงสามารถทำได้ 2 ระยะ ได้แก่

1. ระยะหลังคลอด ภายใน 24 – 48 ชั่วโมงหลังคลอด หรือทำร่วมกับการผ่าตัดคลอด : ระยะนี้เหมาะในการทำหมัน เพราะมดลูกอยู่สูง โดยผ่าตัดเปิดหน้าท้องเพียงเล็กน้อยประมาณ 2.5 เซนติเมตร เพื่อผูกและตัดท่อนำไข่ทั้ง 2 ข้าง ใช้เวลาในการทำผ่าตัด 10-15 นาที ก็ทำหมันสำเร็จ
2. ระยะปกติ หรือหมันแห้ง : ต้องผ่านการตรวจสุขภาพก่อน โดยแพทย์จะนัดผ่าตัดทำหมันด้วยวิธีการผ่าตัดเหมือนกับการทำหมันหลังคลอด

การดูแลหลังทำหมันหญิง

• การตัดไหมจะทำหลังผ่าตัดทำหมันหญิง 7 วัน ระหว่างนั้นห้ามเปิดแผล
• ระวังไม่ให้แผลผ่าตัดถูกน้ำ เพื่อลดความเสี่ยงแผลติดเชื้อและเกิดอักเสบ 
• ให้เช็ดตัวแทนการอาบน้ำจนกว่าจะตัดไหม

งดการมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 1 เดือนครึ่งถึง 2 เดือน ป้องกันการติดเชื้อภายในโพรงมดลูก