CHF คือ ภาวะหัวใจล้มเหลว ปัจจัยเสี่ยงและอาการที่ควรรู้

CHF คือ ภาวะหัวใจล้มเหลว หรือหัวใจทำงานผิดปกติ โดยหัวใจไม่สามารถสูบฉีดเลือดได้ดีพอที่จะทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารตามปกติ ส่งผลให้เลือดและของเหลวสะสมในปอดและบริเวณขา ก่อให้เกิดอาการผิดปกติ เช่น เจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย ใจสั่น หายใจไม่ออก ไม่อยากอาหาร นอกจากนี้ ภาวะหัวใจล้มเหลวนี้อาจทำให้เสียชีวิตได้ จึงควรดูแลตัวเองให้ร่างกายแข็งแรงและมีสุขภาพดีเพื่อลดความเสี่ยงการเกิด CHF

[embed-health-tool-bmi]

CHF คือ อะไร

CHF หรือ Congestive Heart Failure คือ ภาวะหัวใจล้มเหลว เป็นปัญหาสุขภาพเรื้อรังที่เกิดขึ้นเมื่อหัวใจไม่สามารถสูบฉีดเลือดที่มีออกซิเจนและสารอาหารไปหล่อเลี้ยงตามอวัยวะต่าง ๆ ได้อย่างเพียงพอตามความต้องการของร่างกาย เมื่อมีภาวะ CHF ไม่ได้หมายความว่าหัวใจกำลังจะหยุดทำงานหรือหยุดเต้น แต่หากร่างกายไม่มีเลือดไปหล่อเลี้ยงเนื้อเยื่ออวัยวะต่าง ๆ ย่อมส่งผลกระทบต่อการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ และหากมีภาวะหัวใจล้มเหลวแม้เพียงด้านใดด้านหนึ่ง เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลวซีกซ้ายเป็นเวลานานหลายปี ก็อาจนำไปสู่ภาวะหัวใจล้มเหลวซีกขวาได้เช่นกัน

นอกจากนี้ ภาวะ CHF ก็อาจทำให้เลือดไปสะสมอยู่ตามบริเวณอวัยวะอื่น ๆ เช่น ของเหลวสะสมอยู่ในปอดจนทำให้เกิดอาการหายใจถี่รัว ของเหลวสะสมอยู่ในขาและเท้าจนบวม

สาเหตุของ CHF คืออะไร

โรคหัวใจและปัญหาสุขภาพเรื้อรังอาจทำให้หัวใจอ่อนแอจนไม่สามารถสูบฉีดเลือดเพื่อส่งไปยังอวัยวะส่วนต่าง ๆ ได้ตามปกติ โดยมีปัจจัยต่อไปนี้เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิด CHF ได้

• โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ (Cardiac Arrhythmia)
• โรคกล้ามเนื้อหัวใจผิดปกติ (Cardiomyopathy)
• โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด (Congenital Heart Disease)
• โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ (Coronary artery disease หรือ CAD)
• เยื่อบุหัวใจอักเสบ (Endocarditis)
• หัวใจวาย (Heart Attack)
• โรคลิ้นหัวใจ (Valve Heart Disease)
• ภาวะความดันโลหิตสูง
• ลิ่มเลือดในปอด
• โรคเบาหวาน
• โรคอ้วน
• โรคปอดรุนแรงบางชนิด เช่น โรคหลอดลมอุดกั้นเรื้อรัง (COPD)

ปัจจัยเสี่ยงของ CHF คืออะไร

โดยทั่วไป โอกาสเสี่ยงเกิด CHF จะเพิ่มขึ้นตามอายุที่มากขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งในผู้หญิงและผู้ชาย เนื่องจากกล้ามเนื้อหัวใจอ่อนแอลง โดยผู้ชายจะเริ่มต้นมีความเสี่ยงในช่วงอายุที่น้อยกว่าผู้หญิง เนื่องจากไม่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิงที่ช่วยเสริมสร้างให้หลอดเลือดแข็งแรง ในขณะที่ผู้หญิงก็จะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นหลังวัยหมดประจำเดือนเนื่องจากรังไข่หยุดผลิตฮอร์โมนเพศหญิง

ทั้งนี้ นอกจากอายุแล้ว ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงของการเกิด CHF ได้แก่

• สมาชิกในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคหัวใจหรือภาวะ CHF มาก่อน
• มีพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่สร้างความเสียหายให้หัวใจ เช่น สูบบุหรี่ กินอาหารที่มีไขมัน โซเดียมสูงเป็นประจำ ไม่ค่อยขยับร่างกายและอยู่เฉย ๆ หลายชั่วโมง/วัน ใช้ยาเสพติด เป็นโรคพิษสุราเรื้อรัง
• มีโรคเรื้อรังที่ส่งผลต่อสุขภาพหัวใจ เช่น ความดันโลหิตสูง โรคปอดขั้นรุนแรง การติดเชื้อเอชไอวี เชื้อโควิด-19 โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคไตเรื้อรัง โรคโลหิตจาง ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ การรักษามะเร็งด้วยคีโมหรือฉายรังสี

อาการของ CHF คือ อะไรบ้าง

อาการที่พบได้บ่อยในผู้ป่วย CHF มีดังนี้

• หายใจถี่รัว
• ตื่นขึ้นมากลางดึกด้วยอาการหายใจลำบาก
• เจ็บหน้าอก
• ใจสั่น
• เหนื่อยง่ายเมื่อทำกิจกรรมที่ปกติแล้วทำได้โดยไม่เหนื่อย
• น้ำหนักขึ้น
• ปวดปัสสาวะกลางดึก
• ไอแห้ง
• ท้องแข็ง ท้องอืด
• คลื่นไส้
• ปวดท้อง
• ไม่อยากอาหาร

วิธีป้องกัน CHF คืออะไร

การดูแลสุขภาพตัวเองอย่างเหมาะสม อาจช่วยป้องกันหรือลดความเสี่ยงของการเกิด CHF ได้ โดยอาจลองปฏิบัติตัวตามคำแนะนำต่อไปนี้ 

• งดสูบบุหรี่และหลีกเลี่ยงการสูดดมควันบุหรี่มือสอง 
• ออกกำลังกายเป็นประจำ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 150 นาที ด้วยกิจกรรมหรือกีฬาที่ชอบ เช่น ทำสวน เล่นเทนนิส เล่นแบดมินตัน ปั่นจักรยาน 
• กินอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการที่หลากหลายและ ครบทั้ง 5 หมู่ ไม่กินอาหารซ้ำ ๆ จำเจ เพราะอาจทำให้ขาดสารอาหารและได้รับสารพิษที่อาจปนเปื้อนจากแหล่งเดิมซ้ำ ๆ เน้นผัก ผลไม้ ธัญพืช โปรตีนไม่ติดไขมันหรือส่วนหนัง
• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมัน โซเดียม และน้ำตาลสูง เช่น อาหารจานด่วน อาหารแปรรูป น้ำอัดลม เมนูปิ้งย่าง
• นอนหลับพักผ่อนอย่างมีประสิทธิภาพให้เพียงพออย่างน้อยวันละ 7-8 ชั่วโมง
• งดดื่มเครื่องแอลกอฮอล์หรือดื่มแต่น้อย สำหรับผู้ชายไม่ควรเกิน 2 แก้ว/วัน และสำหรับผู้หญิงไม่ควรเกิน 1 แก้ว/วัน
• ตรวจสุขภาพเป็นประจำ หรือเข้าคัดกรองความเสี่ยงโรคต่าง ๆ หากมีโรคประจำตัว ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของบุคลากรทางการแพทย์อย่างเคร่งครัด และไปตามนัดหมายเป็นประจำ
• สำหรับผู้ที่มีน้ำหนักเกินเกณฑ์หรือเป็นโรคอ้วน ควรควบคุมน้ำหนักให้กลับมาอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน