การให้ยาเคมีบำบัด หนึ่งทางเลือกรักษาโรคมะเร็ง

การให้ยาเคมีบำบัด เป็นหนึ่งทางเลือกของผู้ป่วยมะเร็งที่จะช่วยเยียวยา รักษามะเร็งไม่ให้ลุกลามไปไกล แล้วยาเคมีบำบัดมีอะไรบ้าง ออกฤทธิ์อย่างไรกับมะเร็ง วันนี้ Hello คุณหมอ มีความรู้ดี ๆ มาแบ่งปันไว้ที่นี่แล้วค่ะ

ประเภทของยาเคมีบำบัดมีอะไรบ้าง

การให้ยาเคมีบำบัดเป็นยาที่มักใช้เพื่อทำลายเซลล์มะเร็งในร่างกาย หรืออาจใช้เพื่อเตรียมความพร้อมในการักษาอื่น ๆ เช่น การฉายรังสีหรือการผ่าตัด ซึ่งยาเคมีบำบัดที่ใช้ในการรักษามีหลายประเภทขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของผู้ป่วยหรือระยะของมะเร็ง โดยยาเคมีบำบัดจะแบ่งตามการออกฤทธิ์ ได้แก่

สารทำให้เป็นด่าง

สารทำให้เป็นด่างจะเข้าทำลาย DNA ของเซลล์มะเร็งและป้องกันไม่ให้เกิดการแพร่กระจาย สามารถใช้รักษามะเร็งที่เติบโตช้า ได้แก่

• chlorambucil
• cyclophosphamide
• thiotepa
• busulfan

อัลคาลอยด์จากพืช (plant alkaloids)

เป็นยาที่ได้จากพืชมีคุณสมบัติในการต่อต้านเนื้องอกที่ก่อให้เกิดเซลล์มะเร็ง แบ่งเป็นหมวดหมู่ ดังนี้

สารยับยั้ง Topoisomerase

เป็นสารที่เข้าไปรบกวนเอนไซม์ Topoisomerase เพื่อป้องกันไม่ให้เซลล์มะเร็งเกิดการแบ่งตัวและแพร่กระจาย ได้แก่

• irinotecan
• topotecan
• teniposide

สารยับยั้ง Mitotic

เป็นสารที่เข้าไปยับยั้งเอนไซม์ที่เซลล์ต้องการใช้ในการสร้างโปรตีนบางชนิด ได้แก่

• cabazitaxel
• docetaxel
• vinorelbine

ต่อต้านการเผาผลาญ

เป็นการเข้าไปแทนที่โครงสร้าง DNA ของเซลล์มะเร็งและเปลี่ยนแปลงการทำงานของเอนไซม์ ได้แก่

• azacitidine
• clofarabine
• floxuridine

ยาปฏิชีวนะต่อต้านเนื้องอก

เป็นสารเคมีที่เข้าไปทำลายเซลล์มะเร็งโดยการคลายสาย DNA และป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำ ได้แก่

• doxorubicin
• bleomycin
• mitoxantrone

Corticosteroids

เป็นยาที่ใช้ในระหว่างการให้ยาเคมีบำบัดเพื่อรักษามะเร็งหรือป้องกันผลข้างเคียงต่าง ๆ ซึ่งยา Corticosteroids ก็อาจมาพร้อมกับผมข้างเคียงได้เช่นกัน ดังนี้

• น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น
• เพิ่มความอยากอาหาร
• อารมณ์แปรปรวน
• ปัญหาการนอนหลับ
• ท้องเสีย
• ความดันโลหิตสูง

ยาอื่น ๆ

ยังมียาชนิดอื่น ๆ ที่ใช้เป็นเคมีบำบัดอีกมากมาย ได้แก่

• hydroxyurea
• mitotane
• pegaspargase
• estramustine
• bexarotene

ผลข้างเคียงระหว่างการให้ยาเคมีบำบัด

ผลข้างเคียงที่พบบ่อยระหว่างการให้ยาเคมีบำบัด ได้แก่

• คลื่นไส้/อาเจียน,ท้องผูก/ท้องร่วง เป็นอาการที่น่าเป็นห่วงแต่ปัจจุบันมียาที่ป้องกันอาการเหล่านี้ที่มักให้พร้อมกับเคมีบำบัด
• ความไวต่อแสง ยาเคมีบำบัดบางชนิดอาจทำให้เกิดอาการไวต่อแสงแดดจึงควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสง
• ผมร่วง อาการผมร่วงอาจเกิดขึ้นในช่วงแรกของการให้เคมีบำบัด โดยจะงอกขึ้นใหม่เมื่อเสร็จสิ้นการรักษา
• เกิดความเหนื่อยล้า เป็นผลข้างเคียงจากการได้รับเคมีบำบัดที่ให้ร่างกายเกิดความเหนื่อยล้า
• เกิดแผลในปาก ในผู้ป่วยส่วนน้อยอาจเกิดแผลในปากซึ่งเป็นผลข้างเคียงจากการให้ยา
• ปลายประสาทอักเสบ อาจมีอาการชา หรือเจ็บปวดบริเวณมือและเท้า

วิธีการให้ยาเคมีบำบัด

การฉีดยาเคมีบำบัด เป็นการให้ยาโดยการสอดเข็มเข้าไปในเส้นเลือดดำ บริเวณที่ฉีดอาจเป็นแขนหรือหน้าอกขึ้นอยู่กับการพิจารณาของแพทย์

ยาเคมีบำบัดแบบเม็ด ยาเคมีบำบัดบางชนิดสามารถรับประทานเข้าร่างกายได้ในรูปแบบเม็ดหรือแคปซูล

ยาเคมีบำบัดชนิดครีม ยาเคมีบำบัดบางชนิดมาในรูปแบบครีมหรือเจล ใช้รักษามะเร็งผิวหนังบางชนิด

ยาเคมีบำบัดที่ใช้เฉพาะส่วน เป็นการให้ยาเคมีบำบัดเฉพาะส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายโดยตรง

การให้ยาเคมีบำบัดโดยตรงกับมะเร็ง เป็นยาเคมีบำบัดที่สามารถรักษามะเร็งได้โดยตรงหรืออาจให้ยาหลังผ่าตัดในส่วนที่เป็นมะเร็งได้โดยตรง

การให้ยาเคมีบำบัด เป็นหนึ่งทางเลือกสำหรับผู้ป่วยมะเร็งแต่ขึ้นอยู่กับสุขภาพร่างกายและระยะมะเร็งของผู้ป่วย จึงควรปรึกษาแพทย์เพื่อการรักษาอย่างถูกวิธี