อยู่ไฟหลังคลอด เป็นศาสตร์การแพทย์แผนไทยโบราณ ซึ่งอาจเป็นหนึ่งในวิธีการช่วยฟื้นฟูสภาพร่างกายของคุณแม่หลังจากคลอดลูก โดยในปัจจุบันมีรูปแบบและวิธีการที่แตกต่างออกไปจากสมัยก่อน และสะดวกยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม คุณแม่ไม่ควรอยู่ไฟหลังคลอดขณะมีไข้สูงหรืออ่อนเพลียมาก เพราะอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพ รวมทั้งควรทำการอยู่ไฟภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญ
[embed-health-tool-due-date]
อยู่ไฟหลังคลอด คืออะไร
อยู่ไฟหลังคลอด คือ การช่วยฟื้นฟูสภาพร่างกายที่อ่อนล้าของคุณแม่ตั้งครรภ์หลังคลอดบุตรเป็นที่เรียบร้อยแล้ว โดยการใช้ความร้อนและสมุนไพรต่าง ๆ เพื่อช่วยคลายกล้ามเนื้อที่ปวดเมื่อยจากการตั้งครรภ์มาเป็นระยะเวลา 9 เดือน ในสมัยก่อน ผู้หญิงหลังคลอดต้องนอนบนกระดาน เอากองถ่านร้อน ๆ มาวางไว้ข้างเตียงในห้องปิดมิดชิดไม่มีที่ระบายอากาศ ซึ่งในปัจจุบันไม่จำเป็นจะต้องอยู่ภายในกระโจมหรือกระท่อมเพื่ออยู่ไฟ แต่อาจนำสมุนไพรไทยไปต้มน้ำเพื่อให้ได้ไอความร้อน และตั้งสมุนไพรที่ต้มแล้วไว้ใกล้ตัวในห้องที่อากาศถ่ายเทสะดวก หรือใช้กระเป๋าน้ำร้อนวางไว้บริเวณหน้าท้อง อย่างไรก็ตาม การอยู่ไฟหลังคลอดอาจให้คุณประโยชน์ต่อสุขภาพร่างกายคุณแม่หลังคลอดในระยะยาวด้วย เช่น อาจช่วยลดความรู้สึกหนาวสั่นในกระดูก และระบายของเสียที่สะสมอยู่ในร่างกาย
ระยะเวลาการอยู่ไฟหลังคลอด
หากผู้ที่คลอดตามธรรมชาติควรอยู่ไฟหลังคลอดไปแล้วประมาณ 7 วัน แต่ไม่เกิน 3 เดือน แต่สำหรับผู้ที่ผ่าคลอดควรทำในช่วงหลังคลอดประมาณ 1 เดือน โดยควรทำหลังจากที่แผลผ่าตัดหายดีแล้ว เนื่องจากหากแผลยังไม่หายดีอาจเกิดการอักเสบของแผล ทำให้แผลเปิดและติดเชื้อได้ แต่ไม่เกิน 3 เดือนเช่นกัน และควรอยู่ไฟทุกวันติดต่อกันประมาณ 5-10 วัน
วิธีการทำอยู่ไฟหลังคลอด
โดยการอยู่ไฟหลังคลอดนั้น อาจทำด้วยวิธีดังนี้
- การนวดและประคบสมุนไพร ซึ่งอาจช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อยร่างกาย และผ่อนคลายกล้ามเนื้อ รวมถึงอาจช่วยประคบรอบ ๆ เต้านม เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดบริเวณเต้านม และลดอาการคัดตึงเต้านม
- การทับหม้อเกลือ โดยนำเกลือมาใส่หม้อดินขนาดเล็กตั้งไฟให้ร้อน แล้วนำไปประคบบริเวณหน้าท้อง หลังส่วนล่าง และขา ซึ่งเพื่ออาจช่วยให้หน้าท้องกระชับขึ้น ขับน้ำคาวปลา และอาจทำให้มดลูกเข้าอู่ไวขึ้น
- การอบไอน้ำสมุนไพร โดยใช้ประโยชน์ของไอน้ำจากการต้มสมุนไพร และกลิ่นของสมุนไพร ซึ่งอาจช่วยทำให้หายใจสะดวก ผ่อนคลาย และสดชื่นขึ้น รวมถึงกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด
ซึ่งมีความเชื่อกันว่า การอยู่ไฟนั้นช่วยขับเหงือและขับน้ำคาวปลา และยังอาจช่วยบำรุงผิวพรรณให้ผ่องใส เพิ่มการไหลเวียนของโลหิต ป้องกันการเกิดลิ่มเลือด ทั้งนี้ ผู้หญิงหลังคลอดควรดูแลสุขอนามัยเป็นพิเศษ เพราะอาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่ช่องคลอดได้ง่ายกว่าปกติ
ประโยชน์ของการอยู่ไฟหลังคลอด
การอยู่ไฟหลังคลอดอาจมีประโยชน์มากมายต่อคุณแม่หลังคลอดลูก ดังนี้
- ช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ลดอาการอ่อนเพลีย
- ช่วยปรับสมดุลของร่างกาย ซึ่งอาจทำให้ระบบไหลเวียนเลือดทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น
- ช่วยบรรเทาอาการหนาวสั่นในกระดูก
- ช่วยให้น้ำนมไหลได้ดี
- ช่วยขับน้ำคาวปลา
- ช่วยให้มดลูกเข้าอู่เร็วขึ้น
- ช่วยบำรุงผิว เนื่องจากอาจมีสมุนไพรที่ดีต่อผิว
ทั้งนี้ การอยู่ไฟหลังคลอดอาจช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น อาการครั่นเนื้อครั่นตัว ที่อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายในอนาคตได้
ข้อควรระวังการอยู่ไฟหลังคลอด
แม้การอยู่ไฟหลังคลอดนั้นมีประโยชน์แต่ก็มีข้อควรระวัง ดังนี้
- ไม่ควรอยู่ไฟหากมีไข้สูงเกิน 37.5 องศาเซลเซียล
- ไม่ควรใช้ความร้อนมากเกินไป เพราะอาจส่งผลต่อผิวหนัง ทั้งยังอาจส่งผลทำให้ร่างกายเสียน้ำมากจนเกิดภาวะขาดน้ำ ดังนั้น ควรดื่มน้ำเพื่อทดแทนของเหลวที่เสียไป
- หากมีปัญหาสุขภาพร่างกาย เช่น โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง โรคหอบหืด การอยู่ไฟอาจส่งผลกระทบต่อการหายใจไม่ทันได้
- การอยู่ไฟอาจทำให้ระบบไหลเวียนเลือดทำงานได้ดี แต่ก็อาจส่งผลทำให้เลือดออกทางช่องคลอดมากขึ้น และเป็นอันตรายต่อชีวิตได้
- ไม่ควรหลับขณะอยู่ไฟ เพราะอาจทำให้เกิดอาการบาดเจ็บได้
