พาราเซตามอล (Paracetamol)

ข้อบ่งใช้ พาราเซตามอล

ยาพาราเซตามอลใช้สำหรับ

พาราเซตามอล (Paracetamol) ใช้เป็นยาบรรเทาอาการปวด และลดไข้ เพื่อรักษาอาการต่าง ๆ เช่น ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ ข้ออักเสบ (Arthritis) ปวดหลัง ปวดฟัน เป็นต้น

วิธีการใช้ยา พาราเซตามอล

• รับประทานยานี้ตามที่กำหนด
• ปฏิบัติตามคำแนะนำบนฉลากยาอย่างเคร่งครัด
• หากคุณมีข้อสงสัยใด ๆ เกี่ยวกับข้อมูลนี้ โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

การเก็บรักษายา พาราเซตามอล

• ยาพาราเซตามอล ควรเก็บที่อุณหภูมิห้อง ให้พ้นแสงและความชื้น เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวยาเสื่อมสภาพ
• ไม่ควรเก็บยานี้ในห้องน้ำหรือช่องแช่แข็ง
• เก็บยาให้พ้นจากมือเด็ก และสัตว์เลี้ยงเพื่อความปลอดภัย
• ไม่ควรทิ้งยาพาราเซตามอล ลงในชักโครก หรือในท่อระบายน้ำ เว้นแต่ได้รับคำแนะนำเช่นนั้น ควรกำจัดยาด้วยวิธีที่ถูกต้องเมื่อยาหมดอายุ หรือไม่มีความจำเป็นต้องใช้งาน โปรดสอบถามเภสัชกรเพิ่มเติม เกี่ยวกับวิธีการกำจัดยาที่ถูกต้อง

ยาพาราเซตามอล บางยี่ห้ออาจจะต้องเก็บรักษาแตกต่างกัน หากคุณมีข้อกังวล หรือข้อสงสัยเพิ่มเติม สามารถสอบถามได้จากเภสัชกร และแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอีกครั้งได้ในทันที

ข้อควรระวังและคำเตือน

ข้อควรรู้ก่อนใช้ยา พาราเซตามอล

ก่อนตัดสินใจใช้ยานี้ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินประโยชน์ และความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น โดยคุณจำเป็นต้องทำตามคำแนะนำดังต่อไปนี้

• แจ้งให้แพทย์ทราบ หากคุณเคยมีอาการผิดปกติ หรืออาการแพ้ยานี้ รวมถึงยาชนิดอื่น ๆ รวมถึงอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น อาหาร สารย้อมสี วัตถุกันเสีย และสัตว์ เป็นต้น
• โปรดระบุสมุนไพร ยา และอาหารเสริมที่คุณกำลังใช้ รวมถึงสภาวะโรคประจำตัวให้แพทย์ทราบ โดยเฉพาะโรคตับ
• หากคุณเป็นโรคฟีนิลคีโตนูเรีย (phenylketonuria) หรือเป็นโรคเบาหวาน ยาพาราเซตามอลแบบเคี้ยวบางยี่ห้อ อาจเพิ่มความหวานด้วยสารให้ความหวานแอสปาร์แตม
• หากคุณกำลังตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรขณะใช้ยาพาราเซตามอล ควรปรึกษากับแพทย์โดยทันที

ความปลอดภัยต่อการตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร

ยังไม่มีงานวิจัยที่น่าเชื่อถือเกี่ยวกับความเสี่ยงในสตรีตั้งครรภ์ หรือให้นมบุตร โปรดปรึกษาแพทย์ เพื่อวิเคราะห์ถึงความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น ก่อนใช้ยาพาราเซตามอล จากอ้างอิงจากองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) ยานี้จัดเป็นยากลุ่มเสี่ยงสำหรับสตรีมีครรภ์ประเภท B

การจัดประเภทของยาที่มีความเสี่ยงต่อสตรีมีครรภ์ โดยองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐฯ มีดังนี้

• A= ไม่มีความเสี่ยง
• B= ไม่พบความเสี่ยงในการวิจัยบางชิ้น
• C= อาจจะมีความเสี่ยง
• D= มีหลักฐานแสดงถึงความเสี่ยง
• X= ยาต้องห้าม
• N= ไม่มีข้อมูลเพียงพอ

ผลข้างเคียง

ผลข้างเคียงของการใช้ยา พาราเซตามอล

โดยปกติแล้วยานี้จะไม่มีผลข้างเคียง หากคุณมีอาการที่ไม่ปกติใด ๆ ควรปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกรในทันที

อาการแพ้ยาที่รุนแรงมาก และหาได้ยาก มีดังนี้

• อุจจาระเป็นสีเลือด หรือสีดำ
• ปัสสาวะสีเลือด หรือสีขุ่น
• เป็นไข้ โดยอาจจะมีอาการหนาวสั่น หรือไม่มีก็ได้ (ไม่มีอาการนี้ก่อนการรักษา และไม่ได้มีสาเหตุมาจากอาการที่กำลังรักษา)
• ปวดหลังส่วนล่าง หรือด้านข้าง
• มีผื่นแดงบนผิวหนัง
• ผิวหนังมีผดผื่น ลมพิษ
• เจ็บคอ
• มีบาดแผล หรือจุดขาวบริเวณริมฝีปาก และภายในช่องปาก
• ปริมาณปัสสาวะลดลงอย่างกะทันหัน
• มีเลือดออก หรือรอยช้ำอย่างผิดปกติ
• รู้สึกเหนื่อยล้า หรืออ่อนแรงอย่างผิดปกติ
• ดวงตา และผิวหนังเป็นสีเหลือง

ไม่ใช่ทุกคนที่จะแสดงอาการอันเนื่องมาจากผลข้างเคียงเหล่านี้ อาจมีผลข้างเคียงอื่นที่ไม่ได้ระบุไว้ข้างต้น หากคุณมีความกังวลเรื่องผลข้างเคียง โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

ปฏิกิริยาของยา

ปฏิกิริยากับยาอื่น

ยาพาราเซตามอลอาจเกิดปฏิกิริยากับยาอื่นที่คุณกำลังใช้อยู่ ซึ่งอาจส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียงที่รุนแรง ได้แก่

• อาจจะลดระดับยาของยาต้านชัก เช่น เฟนิโทอิน (phenytoin) บาร์บิทูเรต (barbiturates) คาร์บามาเซพีน (carbamazepine)
• อาจจะเพิ่มประสิทธิภาพของยาต้านการแข็งตัวของเลือดอย่าง วาฟาริน (warfarin) และคูมาริน (coumarin) ชนิดอื่นๆ และการใช้ในระยะยาว
• ช่วยเร่งการดูดซึมของเมโทโคลพราไมด์ (Metoclopramide) และดอมเพอริโดน (Domperidone)
• อาจจะเพิ่มระดับยาของโพรเบเนซิด (Probenecid) คลอแรมเฟนิคอล (chloramphenicol)
• อาจจะลดการดูดซึมของคอเลสไทรามีน (cholestyramine)
• อาจจะทำให้เกิดภาวะตัวเย็นเกิน (hypothermia) อย่างรุนแรงกับยาฟีโนไทอาซีน (phenothiazine)

เพื่อป้องกันปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น คุณควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรด้วยว่า คุณกำลังใช้ยาอะไรอยู่บ้าง ไม่ว่าจะเป็นยาตามใบสั่งแพทย์ ยาที่ซื้อได้เอง สมุนไพร เป็นต้น และเพื่อความปลอดภัย คุณไม่ควรเริ่ม หยุด หรือเปลี่ยนขนาดยาเองโดยไม่ได้รับความเห็นชอบจากแพทย์

ปฏิกิริยากับอาหารหรือแอลกอฮอล์

ยาพาราเซตามอลอาจอาจทำปฏิกิริยากับอาหารและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยจะปรับเปลี่ยนประสิทธิภาพการทำงานของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดผลข้างเคียงรุนแรงอื่นๆ โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

ปฏิกิริยากับอาการโรคอื่น

ยาพาราเซตามอลอาจส่งผลให้อาการโรคของคุณแย่ลง หรือส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา โปรดแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบ ถึงสภาวะโรคของคุณก่อนใช้ยาเสมอ

ขนาดยา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษากับแพทย์และเภสัชกรทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติมก่อนการใช้ยานี้

ขนาดยา พาราเซตามอล สำหรับผู้ใหญ่

ขนาดยาเพื่อรักษาไข้หรืออาการปวด

• ยาแบบออกฤทธิ์ทันที : 325 มก. ถึง 1 กรัม ทุก ๆ 4 – 6 ชั่วโมง โดยขนาดยาสูงสุด 4 กรัม/24 ชั่วโมง
• ยาแบบออกฤทธิ์นาน : 1300 มก. รับประทานทุก ๆ 8 ชั่วโมง
• ขนาดยาสูงสุด : 3900 มก. ต่อ 24 ชั่วโมง
• ทางทวารหนัก : 650 มก./ทุก ๆ 4 – 6 ชั่วโมง โดยมีขนาดยาสูงสุ 3900 มก. /24 ชั่วโมง

ขนาดยาพาราเซตามอลสำหรับเด็ก

ขนาดยาเพื่อรักษาไข้หรืออาการปวด

อายยุน้อยกว่า12 ปี : 10-15 มก./กก./ครั้ง รับประทานทุก ๆ 4-6 ชั่วโมง โดยใช้ขนาดยาสูงสุด : 5 ครั้ง/24 ชั่วโมง

• อายุ 0-3 เดือน (น้ำหนัก 2.7-5.3 กก.)
  • ขนาดยา : 40 มก./ครั้ง
  • ยาแขวนตะกอนแบบรับประทาน (160 มก./5 มล.) : 1.25 มล.
• อายุ 4-11 เดือน (น้ำหนัก 5.4-8.1 กก.)
  • ขนาดยา : 80 มก./ครั้ง
  • ยาแขวนตะกอนแบบรับประทาน (160 มก./5 มล.) : 2.5 มล.
• อายุ 12-23 เดือน (น้ำหนัก 8.2-10.8 กก.)
  • ขนาดยา: 120 มก./ครั้ง
  • ยาแขวนตะกอนแบบรับประทาน (160 มก./5 มล.) : 3.75 มล.
  • ยาแบบเคี้ยว (80 มก./เม็ด) : 1.5 เม็ด

รูปแบบของยา

ความแรงและรูปแบบการใช้งานมีดังนี้

• รูปแบบของยา
  • ยาน้ำใส
  • ยาเม็ด (แบบแตกตัวในปาก แบบเคี้ยว แบบออกฤทธิ์นาน แบบฟองฟู่)
  • ยาแคปซูล (มีของเหลวด้านใน)
  • ยาเหน็บ
  • ยาผง ยาผงสำหรับผสมเป็นยาน้ำ
  • ยาไซรัป
  • ยาน้ำแขวนตะกอน (Suspension) ยาอิลิกเซอร์ (Elixir)

กรณีฉุกเฉินหรือใช้ยาเกินขนาด

หากเกิดเหตุฉุกเฉิน หรือใช้ยาเกินขนาด ควรแจ้งเหตุฉุกเฉินหรือนำส่งโรงพยาบาลใกล้บ้านโดยทันที

กรณีลืมใช้ยา

หากคุณลืมรับประทานยาควรรีบรับประทานทันทีที่นึกได้ หรือถ้าหากใกล้ถึงเวลารับประทานยาครั้งต่อไป ให้ข้ามรอบไปรับประทานยาตามตารางปกติได้เลย ไม่ควรเพิ่มปริมาณยา