อาการ ก่อน เป็น ประจำเดือน มีอะไรบ้าง บรรเทาอาการอย่างไร

อาการ ก่อน เป็น ประจำเดือน อาจเกิดขึ้นในช่วง 1-2 สัปดาห์ก่อนมีประจำเดือน โดยอาจมีอาการทั้งทางด้านร่างกาย ด้านอารมณ์ และด้านพฤติกรรม เช่น เจ็บหน้าอก ปวดหัว อารมณ์แปรปรวน อยากรับประทานอาหารมากกว่าปกติ ซึ่งอาการส่วนใหญ่มักไม่รุนแรง แต่ผู้หญิงบางคนอาจมีอาการก่อนเป็นประจำเดือนที่รุนแรง ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้

อาการก่อนเป็นประจำเดือน คืออะไร

อาการก่อนเป็นประจำเดือน (Premenstrual Syndrome หรือ PMS) คือ อาการที่อาจเกิดขึ้นกับผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ มักเกิดก่อนมีประจำเดือนประมาณ 1-2 สัปดาห์ โดยอาจมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย อารมณ์ และพฤติกรรม เช่น ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ หงุดหงิดง่าย อารมณ์แปรปรวน ซึ่งอาการอาจจะบรรเทาลงเมื่อประจำเดือนมาหรือหมด

อาการ ก่อน เป็น ประจำเดือน

อาการก่อนเป็นประจำเดือนอาจแตกต่างกันออกไปขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล และบางครั้งอาการที่เกิดขึ้นในแต่ละเดือนก็อาจไม่เหมือนกัน โดยอาการที่พบได้บ่อย มีดังนี้

อาการก่อนเป็นประจำเดือนทางด้านร่างกาย

• เจ็บเต้านม หรือคัดตึงเต้านม
• มือและเท้าบวม
• ปวดศีรษะ
• ปวดท้อง ท้องอืด ท้องผูก หรือท้องเสีย
• ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
• อยากรับประทานอาหารเพิ่มขึ้น
• น้ำหนักเพิ่มขึ้น
• มีสิวขึ้น

อาการก่อนเป็นประจำเดือนทางด้านอารมณ์

• อารมณ์แปรปรวน หรือควบคุมอารมณ์ไม่ค่อยได้
• เศร้า หดหู่ ร้องไห้บ่อย
• หงุดหงิด โมโหง่าย
• เครียด
• สับสัน วิตกกังวล กระวนกระวาย
• นอนไม่ค่อยหลับ
• ไม่อยากพบปะผู้คน
• รู้สึกเหงา หวาดระแวง

อาการก่อนเป็นประจำเดือนทางด้านพฤติกรรม

• เหนื่อยง่าย อ่อนล้า
• ขี้ลืม
• ไม่มีสมาธิ หรือสมาธิสั้น
• สนใจเรื่องการมีเพศสัมพันธ์น้อยลง

สาเหตุของอาการก่อนเป็นประจำเดือน

ยังไม่ทราบถึงสาเหตุที่แน่ชัดว่า อาการก่อนเป็นประจำเดือนเกิดจากสาเหตุใด อย่างไรก็ตาม อาจเกิดขึ้นจากหลายปัจจัย เช่น

• การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน เนื่องจากระดับฮอร์โมนไม่สมดุล และลดลงประมาณ 1 สัปดาห์ก่อนมีประจำเดือน จึงอาจทำให้มีอาการปวดท้องน้อย หงุดหงิดง่าย
• การเปลี่ยนแปลงทางเคมีในสมองอย่าง เซโรโทนิน (Serotonin) เป็นสารสื่อประสาทที่มีบทบาทต่อสภาวะทางอารมณ์ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการก่อนเป็นประจำเดือนได้ หากระดับเซโรโทนินต่ำ อาจทำให้รู้สึกหงุดหงิดง่าย นอนไม่หลับ อยากรับประทานอาหารเพิ่มขึ้น แต่ถ้าหากระดับเซโรโทนินสูง อาจมีอาการหนาวสั่น เป็นไข้ ปวดศีรษะ ท้องเสีย
• การสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีนเป็นประจำ
• มีความเครียดสะสม รวมถึงสภาพจิตใจและร่างกาย
• ผู้ที่มีน้ำหนักเกิน หรือโรคอ้วน ผู้หญิงที่มีค่าดัชนีมวลกายสูงกว่า 30 อาจมีแนวโน้มที่จะมีอาการก่อนเป็นประจำเดือนมากกว่าผู้หญิงที่มีน้ำหนักปกติประมาณ 3 เท่า

วิธีบรรเทาอาการก่อนเป็นประจำเดือน

วิธีรักษาและบรรเทาอาการก่อนเป็นประจำเดือน อาจทำได้ดังนี้

• ยาแก้ปวด เช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) นาพรอกเซน (Naproxen) แอสไพริน (Aspirin)
• ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม เพื่อปรับระดับฮอร์โมนในร่างกายให้สมดุล
• ยาขับปัสสาวะ เป็นยากระตุ้นการขับปัสสาวะ และอาจมีฤทธิ์ในการช่วยระบายของเหลวออกจากร่างกาย ทำให้อาจช่วยลดอาการท้องอืดและคัดตึงเต้านม อย่างไรก็ตาม ควรบอกคุณหมอให้ทราบว่ามีการใช้ตัวยาอื่น ๆ โดยเฉพาะการใช้ยาต้านอักเสบชนิดไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDS) เพราะการใช้ยาขับปัสสาวะร่วมกับยา NSAIDS อาจส่งผลเสียต่อไต
• การบำบัดและผ่อนคลาย หากมีอาการเครียดสะสมมานาน หรือมีภาวะซึมเศร้า ควรปรึกษาคุณหมอเพื่อรับการบำบัดหรือหาวิธีผ่อนคลายความเครียด

วิธีป้องกันการมีอาการก่อนเป็นประจำเดือน

การป้องกันอาการก่อนเป็นประจำเดือน อาจทำได้ด้วยวิธีการปรับไลฟ์สไตลบางอย่างในชีวิตประจำวัน เช่น

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช รวมถึงรับประทานพวกวิตามินบี 6 วิตามินอี แคลเซียม และแมกนีเซียม เช่น ผลิตภัณฑ์จากนม ผักใบเขียว ปลาแซลมอน เนื่องจากสารอาหารเหล่านี้อาจช่วยบรรเทาอาการเหนื่อยล้า ปวดศีรษะ หงุดหงิด วิตกกังวล และความอยากอาหาร
• ออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาที/วัน การออกกำลังกายยังทำให้ร่างกายผลิตสารเอนโดรฟิน (Endorphins) เป็นสารที่ทำให้มีความสุขและช่วยลดความเครียด
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• รับมือกับความเครียดด้วยวิธีที่ดีต่อสุขภาพ เช่น เล่นโยคะ นวดผ่อนคลาย ทำสวน
• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีน