เวียนศีรษะแบบบ้านหมุน (Vertigo)

เวียนศีรษะแบบบ้านหมุน (Vertigo) เป็นอาการเวียนศีรษะแบบรู้สึกหมุน หรือถูกดึงไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่ง อาการรู้สึกหมุนเป็นอาการของโรคและความผิดปกติหลายอย่าง เมื่อมีอาการเวียนศีรษะบ่อยๆ อาจทำให้เกิดผลกระทบต่อหูชั้นใน ทำให้มีอาการหูอื้อได้

คำจำกัดความ

เวียนศีรษะแบบบ้านหมุน คืออะไร

เวียนศีรษะแบบบ้านหมุน (Vertigo) เป็นอาการเวียนศีรษะแบบรู้สึกหมุน หรือถูกดึงไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่ง อาการรู้สึกหมุนเป็นอาการของโรคและความผิดปกติหลายอย่าง เมื่อมีอาการเวียนศีรษะบ่อย ๆ อาจทำให้เกิดผลกระทบต่อหูชั้นใน ทำให้มีอาการหูอื้อได้

อย่างไรก็ตามอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนสามารถเกิดขึ้นได้ในระยะยาวและระยาวสั้น สามารถเกิดขึ้นได้กับสตรีมีครรภ์ รวมถึงผู้ที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับบริเวณหูชั้นใน

พบได้บ่อยเพียงใด

อาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนสามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศ ทุกวัย พบได้บ่อยในผู้สูงอายุที่มายุมากกว่า 65 ปี ขึ้นไป

อาการ

อาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุน

ผู้ป่วยส่วนมใหญ่ทีมีอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนจะมีลักษณะอาการ ดังต่อไปนี้

• รู้สึกหมุน
• รู้สึกเอียง
• รู้สึกแกว่ง
• รู้สึกไม่สมดุล
• รู้สึกถูกดึงในทิศทางหนึ่ง
• รู้สึกคลื่นไส้
• การเคลื่อนไหวของดวงตาที่กระตุกหรือผิดปกติ (Nystagmus)
• ปวดศีรษะ
• เหงื่อออก
• มีเสียงอื้อในหู หรือสูญเสียการได้ยิน

อาการเหล่านี้สามารถคงอยู่ได้เป็นเวลาสองสามนาที หรือนานถึงสองสามชั่วโมงหรือมากกว่า อาจมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการบางประการที่ไม่ได้กล่าวถึงข้างต้น หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับอาการ โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำ

ควรไปพบหมอเมื่อใด

หากคุณมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการใดๆ ตามที่ระบุข้างต้น หรือมีข้อคำถามใดๆ โปรดปรึกษาแพทย์ ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ

สาเหตุ

สาเหตุของอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุน

อาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนมักเกิดจากอาการเจ็บป่วย หรือความผิดปกติต่างๆ ที่ส่งผลต่อหูชั้นใน ซึ่งได้แก่

• โรคหินปูนในหูชั้นในเคลื่อน (Benign paroxysmal positional vertigo): มีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับตำแหน่งของศีรษะที่ทำให้เกิดความรู้สึกหมุนกะทันหัน ตัวอย่างเช่น ผลึกขนาดเล็กแตกในช่องหูด้านในและสัมผัสปลายประสาทด้านในที่ไวต่อการรู้สึก
• หูชั้นในอักเสบเฉียบพลัน (Acute labyrinthitis): เกิดจากการอักเสบของโครงสร้างเกี่ยวกับการทำให้สมดุลของหูชั้นใน ที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส
• น้ำในหูไม่เท่ากัน (Ménière’s disease): เกิดจากการเปลี่ยนแปลงปริมาณของเหลวภายในหูชั้นใน

อาการรู้สึกหมุนสามารถเกิดจากภาวะสุขภาพอื่น ๆ ซึ่งได้แก่

• การบาดเจ็บที่ศีรษะหรือคอ
• ปัญหาต่างๆ เกี่ยวกับสมอง เช่น โรคหลอดเลือดสมอง หรือเนื้องอก
• ยาบางชนิดที่ทำให้เกิดความเสียหายที่หู
• ปวดศีรษะไมเกรน

ปัจจัยเสี่ยงของอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุน

มีปัจจัยเสี่ยงหลายประการสำหรับอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุน เช่น

• อายุ อาการรู้สึกหมุนมักเกิดขึ้นในผู้สูงอายุมากกว่าในผู้ที่อายุน้อย
• มีประวัติมีภาวะต่างๆ เกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือด ตัวอย่างเช่น เจ็บแน่นหน้าอก (angina) และโรคหลอดเลือดสมอง (stroke)
• มีประวัติเป็นเบาหวานและโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease)
• การทำหน้าที่ที่ผิดปกติของหู
• การใช้ยาบางชนิด
• มีประวัติผ่าตัดหู
• ความวิตกกังวลและอาการซึมเศร้า

การวินิจฉัยและการรักษาโรค

ข้อมูลที่นำเสนอในที่นี้ ไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ ให้ปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยอาการเวียนศีระษะแบบบ้านหมุน

ในเบื้องต้นแพทย์จะทำการสอบถามประวัติและอาการของผู้ป่วยอย่างละเอียด รวมถึงการทดสอบอื่นๆ เพื่อทำการวินิจฉัยโรค ดังต่อไปนี้

• การประเมินดวงตาเพื่อตรวจหาการเคลื่อนไหวที่กระตุกของดวงตาที่ผิดปกติ (Nystagmus)
• โดยปกติแล้ว ไม่จำเป็นต้องมีการทดสอบเพิ่มเติมหากแพทย์ไม่สงสัยว่าคุณมีอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนที่มีสาเหตุมาจากความผิดปกติที่สมอง (Central vertigo)
• การตรวจด้วยคอมพิวเตอร์ (Computerized Tomography : CT Scan) หรือการตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (Magnetic Resonance Imaging : MRI) ที่สมองเพื่อตรวจว่าคุณมีอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนที่มีสาเหตุมาจากความผิดปกติที่สมอง หรือไม่

การรักษาอาการเวียนศีระษะแบบบ้านหมุน

ในบางครั้ง ผู้ป่วยสามารถมีการฟื้นตัวหลังจากช่วงเวลาที่มีอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนเนื่องจากการปรับตัวของร่างกาย หากจำเป็น การรักษาอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนขึ้นอยู่กับสาเหตุ ซึ่งได้แก่

• การฟื้นฟูเส้นประสาทการทรงตัว (Vestibular rehabilitation) เพื่อทำให้ระบบประสาทการทรงตัวแข็งแรง
• การทำให้หินปูนในหูชั้นในกลับเข้าที่เดิม (Canalith repositioning maneuvers) การเคลื่อนไหวเฉพาะของศีรษะและร่างกายสำหรับโรคหินปูนในหูชั้นในเคลื่อนจะมีการแนะนำสำหรับผู้ป่วย
• การใช้ยา เพื่อบรรเทาอาการต่างๆ เช่น คลื่นไส้หรือภาวะป่วยจากการเคลื่อนไหว (Motion sickness) ที่สัมพันธ์กับอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุน อาจมีการให้ยาขับปัสสาวะในกรณีที่เป็นน้ำในหูไม่เท่ากัน
• การผ่าตัด เมื่ออาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนเกิดจากโรคประจำตัวที่รุนแรงมากขึ้น เช่น เนื้องอกหรือการบาดเจ็บที่สมองหรือคอ

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองที่ช่วยจัดการอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุน

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองดังต่อไปนี้ อาจช่วยรับมืออาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนได้

• การรับประทานวิตามินดีอาจมีประโยชน์สำหรับโรคหินปูนในหูชั้นในเคลื่อน (Paroxysmal positional vertigo)
• การรับประทานรากขิง แปะก๊วย และผักชีอาจช่วยลดอาการรู้สึกหมุนในผู้ป่วยบางรายได้
• กายภาพบำบัด
• การฝังเข็มเพื่อบรรเทาอาการต่าง ๆ ของอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุนบางประเภทได้
• หลีกเลี่ยงการใช้สารต่า งๆ ที่ส่งผลต่อการหมุนเวียนของเลือดได้ ซึ่งได้แก่ คาเฟอีน (Caffeine) บุหรี่ หรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• ดื่มน้ำให้มาก
• น้ำมันหอมระเหย ซึ่งได้แก่ สะระแหน่ ขิง ลาเวนเดอร์ และกำยาน เพื่อบรรเทาอาการต่าง ๆ ของอาการเวียนศีรษะแบบบ้านหมุน