อินซูลิน ในร่างกาย มากเกินไป หรือภาวะดื้อต่ออินซูลิน (Hyperinsulinemia) เป็นภาวะที่ร่างกายไม่สามารถใช้อินซุูลินในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้อินซูลินในร่างกายเพิ่มสูงขึ้นและอาจพัฒนาไปเป็นโรคเบาหวานได้ ซึ่งการรักษาอาจทำได้ด้วยการปรับการใช้ชีวิตประจำวัน ปรับการรับประทานอาหารและออกกำลังกายเพื่อช่วยในการเผาผลาญและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เป็นปกติ

อินซูลิน คืออะไร

อินซูลิน คือ ฮอร์โมนชนิดหนึ่งที่ตับอ่อนสร้างขึ้น โดยตับอ่อนมีหน้าที่ในการควบคุมการผลิตและการหลั่งอินซูลิน เพื่อช่วยในการเผาผลาญน้ำตาลกลูโคสในกระแสเลือดให้กลายเป็นพลังงานให้กับเซลล์ในร่างกาย และช่วยในการควบคุมน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ ซึ่งผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ตับอ่อนมีความผิดปกติในการผลิตอินซูลิน อาจส่งผลให้มีอินซูลินในกระแสเลือดมากเกินไปและพัฒนาไปเป็นโรคเบาหวานได้

อินซูลิน มากเกินไป ส่งผลเสียต่อสุขภาพอย่างไร

ภาวะอินซูลินในร่างกายมากเกินไป หรือภาวะดื้อต่ออินซูลิน คือ ภาวะที่ร่างกายผลิตฮอร์โมนอินซูลินออกมามากขึ้นเพื่อช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด โดยการเปลี่ยนน้ำตาลกลูโคสในกระแสเลือดให้กลายเป็นพลังงานให้กับเซลล์และเนื้อเยื่อในร่างกาย ซึ่งตามปกติตับอ่อนจะเพิ่มการผลิตฮอร์โมนอินซูลินหลังจากรับประทานอาหารโดยเฉพาะเมื่อรับประทานอาหารประเภทแป้งและน้ำตาลสูง

ภาวะอินซูลินในร่างกายมากเกินไปเป็นสาเหตุหลักของภาวะน้ำตาลในเลือดสูง เป็นเพราะเซลล์ในร่างกายไม่สามารถใช้อินซูลินได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้น้ำตาลไม่ถูกดูดซึมเพื่อใช้เป็นพลังงานและสะสมอยู่ในเลือดสูงขึ้น เมื่อน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นตับอ่อนก็จะยิ่งเพิ่มการผลิตอินซูลินมากขึ้นเพื่อช่วยควบคุมระดับน้ำตาลให้เป็นปกติ ส่งผลให้ร่างกายมีฮอร์โมนอินซูลินมากเกินไป ซึ่งภาวะนี้สามารถส่งผลให้เกิดโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ได้ เนื่องจากตับอ่อนทำงานมากเกินไปจนอาจผิดปกติและสร้างอินซูลินได้น้อยลงจนไม่เพียงพอที่จะควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เป็นปกติได้

โดยภาวะอินซูลินในร่างกายมากเกินไปมักไม่ก่อให้เกิดอาการ ผู้ป่วยจึงไม่รู้ตัวจนระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นและพัฒนาไปเป็นภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ที่มีอาการดังนี้

• กระหายน้ำมากขึ้น ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะอาจมีกลิ่นหวานคล้ายผลไม้
• เหนื่อยล้า อ่อนเพลีย หายใจถี่
• หิวบ่อย น้ำหนักเพิ่มขึ้น
• ปวดหัว มองเห็นภาพซ้อน
• คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง
• ความสับสน มึนงง

ปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพเมื่อร่างกายมีอินซูลิน มากเกินไป

เมื่อร่างกายมี อินซูลิน มากเกินไป อาจส่งผลให้เกิดโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ได้ และอาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น

• ระดับไตรกลีเซอไรด์สูงขึ้น (Triglycerides) ซึ่งเป็นไขมันที่ไม่ดีต่อร่างกายที่อาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคอ้วน โรคตับอ่อนอักเสบ โรคไขมันพอกตับ และมะเร็งเต้านม
• ภาวะกรดยูริกในเลือดสูง (Hyperuricemia) อาจมีความเสี่ยงเกิดโรคบางชนิด เช่น โรคความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง โรคอ้วนลงพุง โรคเบาหวาน
• ภาวะหลอดเลือดแข็งตัว (Artherosclerosis) เป็นภาวะของผนังหลอดเลือดแดงชั้นในหนาขึ้น และมีไขมันสะสมในหลอดเลือด จนอาจพัฒนาไปเป็นหลอดเลือดตีบและความดันโลหิตสูงได้
• น้ำหนักมากขึ้นและโรคอ้วน เนื่องจากการสะสมของน้ำตาลที่สูงขึ้นและร่างกายอาจเปลี่ยนน้ำตาลส่วนเกินไปเป็นไขมันสะสมทำให้อ้วนขึ้นได้

การรักษาภาวะอินซูลินในร่างกายมากเกินไป

ภาวะอินซูลินในร่างกายมากเกินไปสามารถรักษาได้ด้วยการปรับวิถีชีวิต ปรับการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ โดยเลือกรับประทานอาหารที่หลายหลากอุดมไปด้วยโปรตีน คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน ใยอาหารสูง น้ำตาลและไขมันต่ำ รวมทั้งออกกำลังกายที่ช่วยเพิ่มการเผาผลาญพลังงาน ซึ่งสามารถช่วยปรังปรุงสุขภาพร่างกายและช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้สมดุลได้

นอกจากนี้ สำหรับผู้ที่มีภาวะอินซูลิน มากเกินไป จนพัฒนากลายไปเป็นโรคเบาหวาน และตับอ่อนทำงานผิดปกติ คุณหมออาจทำการรักษาด้วยการให้อินซูลินเพิ่มเติมเพื่อช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด แต่ในบางกรณี การใช้อินซูลินเกินขนาดอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำเกินไปจนก่อให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น หน้ามืด อ่อนแรง เหงื่อออก วิงเวียนศีรษะ มึนงง สับสน ตาพร่า หิวบ่อย ผิวซีด ชัก หมดสติ ดังนั้น ก่อนใช้อินซูลิน ผู้ป่วยเบาหวานควรตรวจระดับน้ำตาลในเลือดก่อนเสมอ หากพบว่าระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า 70 มิลลิกรัม/เดซิลิตร ควรหลีกเลี่ยงการใช้อินซูลินและควรเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดทันทีด้วยการรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่ร่างกายสามารถดูดซึมน้ำตาลกลูโคสได้อย่างรวดเร็ว เช่น น้ำหวาน นมหวาน ลูกอม ผลไม้รสหวาน น้ำผึ้ง ทั้งนี้ ควรปรึกษาคุณหมอสำหรับการใช้ยาในขณะที่น้ำตาลในเลือดต่ำ

สำหรับผู้ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดต่ำมากเกินไปและมีอาการชัก มึนงง ไม่มีสติและสมาธิ หรือหมดสติ ควรรีบพาไปพบคุณหมอทันที หากปล่อยไว้อาจเสี่ยงที่จะทำให้เกิดอาการรุนแรงถึงขั้นโคม่าหรือเสียชีวิตได้