เอดส์ อาการ เริ่มต้น เป็นอย่างไร และควรดูแลตัวเองอย่างไร

เอดส์ หรือโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง เป็นอาการในระยะสุดท้ายของการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี โดยผู้ป่วยจะมีเม็ดเลือดขาว CD4 ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมและต่อสู้กับเชื้อโรคต่าง ๆ อยู่ในระดับต่ำ ทำให้ติดเชื้อหรือป่วยเป็นโรคที่ค่อนข้างรุนแรงได้ง่ายกว่าคนทั่วไป รวมไปถึงมีการติดเชื้อฉวยโอกาสเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้ อาการในระยะแรกหลังการติดเชื้อเอชไอวี ประกอบด้วย มีไข้ ปวดหัว เจ็บคอ ซึ่งคล้ายกับอาการของโรคหวัด ทำให้ผู้ติดเชื้อหลายคนอาจไม่ระวังหรือสงสัยว่าตัวเองติดเชื้อเอชไอวี และไม่ไปพบคุณหมอตั้งแต่แรก ๆ กระทั่งติดเชื้อรุนแรงขึ้นจนเข้าสู่ระยะของโรคเอดส์ในที่สุด

เอดส์ คืออะไร

เอดส์ (Acquired Immunodeficiency Syndrome หรือ AIDS) หมายถึง อาการในระยะสุดท้ายของการติดเชื้อเอชไอวี (Human Immunodeficiency Virus หรือ HIV) ซึ่งติดต่อผ่านเลือด การถ่ายเลือด การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน หรือสารคัดหลั่งของผู้ป่วยระหว่างมีเพศสัมพันธ์

ผู้ป่วยโรคเอดส์จะมีระบบภูมิคุ้มกันที่บกพร่อง หรือป่วยง่ายกว่าคนทั่วไป เนื่องจากจำนวนเซลล์เม็ดเลือดขาว CD4 ซึ่งทำหน้าที่ต่อสู้กับเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมต่าง ๆ ที่เข้าในร่างกายถูกทำลายโดยเชื้อเอชไอวี ทำให้ติดเชื้อได้ง่าย โดยเฉพาะกลุ่มการติดเชื้อฉวยโอกาส

คนปกติจะมีจำนวนเซลล์เม็ดเลือดขาว CD4 ของจะอยู่ที่ประมาณ 500-1,500 เซลล์ต่อลูกบาศก์เมตร ในขณะที่ผู้ป่วยโรคเอดส์จะมีเซลล์ดังกล่าวประมาณ 200 เซลล์ต่อลูกบาศก์เมตร

เอดส์ อาการ เริ่มต้น

ผู้ป่วยที่ติดเชื้อเอชไอวี จะแสดงอาการหลังได้รับเชื้อมาแล้วประมาณ 1 สัปดาห์-2 เดือน โดยประกอบด้วย

เนื่องจากอาการของผู้ติดเชื้อเอชไอวีในระยะแรกคล้ายคลึงกับอาการของโรคหวัด ผู้ติดเชื้อจำนวนมากจึงอาจไม่สนใจดูแลตนเองและมักไม่ไปพบคุณหมอ

นอกจากนั้น อาการของผู้ติดเชื้อเอชไอวีในระยะแรกจะหายไปภายใน 1 สัปดาห์-1 เดือน และเข้าสู่ระยะที่ 2 ของการติดเชื้อเอชไอวีซึ่งจำนวนเซลล์เม็ดเลือดขาว CD4 จะค่อย ๆ ลดลง เพราะถูกไวรัสทำลาย

ในระยะที่ 2 นี้ ผู้ป่วยจะไม่พบอาการซึ่งบ่งชี้ว่ากำลังติดเชื้ออยู่ แต่มีความเสี่ยงไม่สบายง่ายมากกว่าปกติ เนื่องจากการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันที่แย่ลงทีละน้อย และ

การติดเชื้อระยะที่ 2 จะกินเวลานานกว่า 10 ปี หากไม่เข้ารับการรักษา ผู้ป่วยเอชไอวีจะเข้าสู่อาการติดเชื้อในระยะสุดท้าย หรือที่เรียกว่าเป็นโรคเอดส์

หากผู้ป่วยที่ติดเชื้อเอชไอวีได้รับการรักษาทันเวลาตั้งแต่ระยะเริ่มต้นหรือเข้าสู่ระยะที่ 2 และดูแลตัวเองอย่างเหมาะสม การติดเชื้อจะไม่แย่ลงจนกลายเป็นโรคเอดส์

ทั้งนี้ เอดส์ อาการเริ่มต้น จะมีภาวะที่บ่งบอกว่าร่างกายเข้าสู่ระยะสุดท้ายของการติดเชื้อเอชไอวีหรือกำลังป่วยเป็นโรคเอดส์ ดังนี้

• ต่อมน้ำเหลืองบวมที่ลำคอหรือขาหนีบ
• มีไข้อย่างต่อเนื่องเกินกว่า 10 วัน
• เหงื่อออกตอนกลางคืน
• น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็วโดยไม่มีสาเหตุ
• มีจุดสีม่วงหรือสีคล้ำเป็นจ้ำ ๆ บนผิวหนัง
• หายใจลำบาก
• ท้องร่วงอย่างรุนแรงและต่อเนื่อง
• ติดเชื้อราในช่องปาก ลำคอ หรือช่องคลอด
• มีรอยช้ำบนร่างกายโดยไม่รู้สาเหตุ
• มีอาการผิดปกติทางระบบประสาทต่าง ๆ เช่น ความจำเสื่อม สับสน ชัก การมองเห็นผิดปกติ

กลุ่มเสี่ยงเป็นเอสด์คือใครบ้าง

หากมีอาการที่บ่งบอกว่าอาจติดเชื้อเอชไอวี ควรรีบไปพบคุณหมอเพื่อรับการตรวจและรักษาก่อนที่จะลุกลามไปสู่ระยะสุดท้ายของการติดเชื้อเอชไอวีหรือระยะโรคเอดส์โดยเฉพาะในกรณีของกลุ่มเสี่ยงเหล่านี้ ได้แก่

• มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน
• มีคู่นอนหลายคน
• มีคู่นอนซึ่งติดเชื้อเอชไอวี
• มีคู่นอนซึ่งมีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี
• ใช้ยาเสพติดและใช้อุปกรณ์สำหรับเสพยา เช่น เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น
• ถูกข่มขืน
• เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์บ่อย

การรักษา เอดส์ อาการ เริ่มต้น

ปัจจุบัน ยังไม่มีวัคซีนป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี รวมทั้งยังไม่มียาสำหรับรักษาผู้ป่วยโรคเอดส์ อย่างไรก็ตาม โรคเอชไอวีและโรคเอดส์สามารถควบคุมและจัดการได้

สำหรับผู้ติดเชื้อในระยะแรก คุณหมอจะจ่ายยาต้านรีโทรไวรัส (Antiretroviral Drugs) ให้รับประทานอย่างต่อเนื่อง เพื่อหยุดการแบ่งตัวของไวรัสในร่างกาย ให้ระบบภูมิคุ้มกันได้รักษาตัวเอง และป้องกันโรคแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นเมื่อจำนวนเซลล์เม็ดเลือดขาว CD4 ลดลง

ยาต้านรีโทรไวรัสที่คุณหมอจ่ายให้เป็นสูตรผสมของยาหลายชนิด เพื่อประสิทธิภาพสูงสุดในการออกฤทธิ์ต่อเชื้อเอชไอวี และป้องกันเชื้อโรคดื้อยาจากการรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง

โดยปกติ ผู้ติดเชื้อเอชไอวี ต้องรับประทานยาทุกวัน วันละ 1 ครั้ง ในปริมาณ 1-4 เม็ดตามแต่สูตรที่คุณหมอจัดให้ ไม่ควรขาดยา หรือเปลี่ยนแปลงการรับประทานยาด้วยตนเอง

การดูแลตนเองของผู้ป่วยเอดส์ อาการเริ่มต้น

เพื่อป้องกันการเข้าสู่ระยะสุดท้ายของการติดเชื้อเอชไอวี หรือระยะที่เป็นโรคเอดส์ ผู้ติดเชื้อเอชไอวีควรดูแลสุขภาพด้วยวิธีการต่อไปนี้ เพื่อเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงอยู่เสมอ รวมทั้งป้องกันการแพร่เชื้อไปยังผู้อื่น

• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ หรือประมาณ 150 นาทีต่อสัปดาห์ เนื่องจากการออกกำลังกายทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานเป็นปกติ และช่วยให้หลับง่าย เพื่อร่างกายจะได้พักผ่อนได้อย่างเต็มที่ เพราะหากนอนไม่พออาจส่งผลให้การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันแย่ลง
• เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผัก ผลไม้ เนื่องจากมีสารอาหารที่เป็นประโยชน์และสำคัญต่อการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง ทั้งวิตามินซี วิตามินอี เบต้าแคโรทีน และสังกะสี
• สวมถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์ เพื่อป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และป้องกันคู่นอนติดเชื้อเอชไอวีและแพร่ไปสู่ผู้อื่น
• รับประทานยาตามที่คุณหมอจ่ายให้อย่างสม่ำเสมอ และไปพบคุณหมอตามนัดเพื่อติดตามอาการทุกครั้ง
• พยายามทำจิตใจให้ผ่องใส ใช้ชีวิตตามปกติให้ได้มากที่สุด และควรบอกคนรอบข้างให้รับทราบว่าติดเชื้อเอชไอวี เพื่อจะได้ช่วยดูแลและคอยสังเกตอาการ
• หากเกิดความผิดปกติเกี่ยวกับอาการติดเชื้อเอชไอวี ไม่แน่ใจ กังวลใจเกี่ยวกับภาวะสุขภาพกาย หรือภาวะสุขภาพจิต ควรปรึกษาคุณหมอเพื่อขอคำแนะนำในการดูแลตัวเองอย่างถูกต้อง