การปฏิสนธิ เป็นกระบวนที่อสุจิเข้าไปผสมกับไข่ในร่างกายของผู้หญิง จากนั้นตัวอ่อนจะทำการฝังตัวและเติบโตในผนังมดลูก จนนำไปสู่การตั้งครรภ์ ซึ่งการปฏิสนธิอาจเกิดขึ้นได้เองตามธรรมชาติ หรืออาจเกิดจากการผสมเทียมก็ได้เช่นกัน การปฏิสนธิจะสมบูรณ์ได้ก็ต่อเมื่อ การตกไข่เป็นไปอย่างปกติและมีประสิทธิภาพ อสุจิต้องแข็งแรง รวมถึงฮอร์โมนในร่างกายของผู้หญิงต้องมีความสมดุล

การปฏิสนธิ คืออะไร

การปฎิสนธิ คือ กระบวนการที่อสุจิเข้าไปผสมกับไข่ และนำไปสู่การตั้งครรภ์ โดยปกติ การหลั่งอสุจิของผู้ชายในแต่ละครั้ง อาจมีจำนวนมากถึง 40-150 ล้านตัว อสุจิมีทั้งตัวที่แข็งแรงและไม่แข็งแรง ตัวที่แข็งแรงสามารถว่ายเข้าไปในมดลูก และเข้าไปยังปีกมดลูกเพื่อปฏิสนธิกับไข่ เมื่ออสุจิปฏิสนธิกับไข่แล้วจะฝังตัวในผนังมดลูกและเจริญเติบโตเป็นตัวอ่อนหลังจากการปฏิสนธิ ไข่จะแปรสภาพทำให้อสุจิตัวอื่น ๆ ไม่สามารถเข้าไปในไข่ได้อีก ซึ่งเพศของทารกอาจขึ้นอยู่กับโครโมโซมของอสุจิ หากอสุจิมีโครโมโซม Y จะเป็นเพศชาย และหากอสุจิมีโครโมโซม X จะเป็นเพศหญิง

ประเภทของการปฏิสนธิ

การปฏิสนธิมี 2 ประเภท ได้แก่

• การปฏิสนธิภายใน คือ การมีเพศสัมพันธ์แบบธรรมชาติ การปฏิสนธิจะเกิดเป็นตัวอ่อนของทารก เมื่อเชื้ออสุจิเข้าไปผสมกับไข่และฝังตัวอยู่ภายผนังในมดลูก
• การปฏิสนธิภายนอก คือ การผสมเทียม โดยมีหลายวิธี เช่น การฉีดน้ำเชื้อ โดยการนำอสุจิที่แข็งแรงและเคลื่อนไหวได้ดีฉีดเข้าที่ปากมดลูก หรือฉีดเข้าที่โพรงมดลูกของผู้หญิง และฉีดในช่วงเวลาตกไข่ การทำเด็กหลอดแก้ว นำไข่ที่สมบูรณ์ไปผสมกับเชื้ออสุจิในหลอดทดลองที่ห้องปฏิบัติการ ใช้ระยะในการเลี้ยงเป็นตัวอ่อนประมาณ 3-5 วัน หลังจากนั้น ย้ายตัวอ่อนเข้าสู่โพรงมดลูกเพื่อฝังตัวและเติบโตเป็นตัวอ่อนต่อไป ซึ่งเหล่านี้เป็นวิธีทางการแพทย์ เป็นอีกทางเลือกสำหรับผู้ที่มีภาวะมีบุตรยาก อย่างไรก็ตาม ควรปรึกษาคุณหมอเพื่อรับคำแนะนำเพิ่มเติม

ขั้นตอนการปฏิสนธิ

การปฏิสนธิ อาจมีขั้นตอนดังต่อไปนี้

• การตกไข่ เกิดขึ้นในทุกเดือนของผู้หญิง สำหรับผู้ที่ต้องการตั้งครรภ์ อาจมีเพศสัมพันธ์ในช่วงเวลาที่ไข่โตเต็มที่ โดยปกติจะเกิดขึ้นประมาณ 2 สัปดาห์ก่อนมีประจำเดือนครั้งต่อไป
• การเคลื่อนที่ของอสุจิ เมื่ออสุจิเข้าสู่ช่องคลอดจะผ่านเข้าสู่โพรงมดลูกไปยังท่อนำไข่และปีกมดลูก โดยอสุจิจะเคลื่อนที่ช้าในช่องคลอดที่มีสภาพเป็นกรด และเคลื่อนที่เร็วขึ้นเมื่อผ่านจากปากมดลูกไปยังโพรงมดลูกที่มีความเป็นด่าง เมือกปากมดลูกทำหน้าที่เป็นแหล่งเก็บอสุจิให้อยู่รอดได้นานขึ้น นอกจากนี้ จะมีอสุจิเพียงตัวเดียวที่เจาะเข้าสู่ไข่ได้สำเร็จ
• การเคลื่อนที่ของไข่ หลังจากการตกไข่ ไข่จะเคลื่อนที่ไปยังท่อนำไข่ เพื่อรอการปฏิสนธิกับอสุจิเป็นเวลาประมาณ 24 ชั่วโมง นอกจากนี้ หากไม่มีการปฏิสนธิไข่จะเคลื่อนที่ไปยังมดลูกและสลายตัวกลายเป็นประจำเดือน
• การปฏิสนธิและพัฒนาเป็นตัวอ่อน หลังจากการตกไข่ ไข่สามารถปฏิสนธิได้เพียง 12-24 ชั่วโมงเท่านั้น โดยจะพัฒนากลายเป็นตัวอ่อน ก็ต่อเมื่ออสุจิที่แข็งแรงที่สุดไปยังท่อนำไข่และเจาะไข่ เมื่อเกิดอสุจิเกิดการปฏิสนธิกับไข่แล้วฝังตัวอยู่ในผนังมดลูก ไข่จะแปรสภาพไม่ให้อสุจิตัวอื่นเข้าไปได้อีก
• การฝังตัว โดยไข่ที่ปฏิสนธิจะอยู่ในท่อนำไข่ประมาณ 3-4 วัน อย่างไรก็ตาม หลังการปฏิสนธิภายใน 24 ชั่วโมงจะเริ่มมีการแบ่งเซลล์ออกเป็นหลายเซลล์ และจะเคลื่อนที่ผ่านท่อนำไข่ไปยังมดลูก เพื่อฝังตัวที่ผนังมดลูก นอกจากนี้ อาจมีเลือดออกจากช่องคลอดเล็กน้อยประมาณ 1-2 วันหลังจากมีการฝังตัว รวมถึงผนังมดลูกจะหนาขึ้นและมีเมือกที่ช่องคลอดจนกว่าถึงเวลา

เคล็ดลับ การปฏิสนธิกับการตั้งครรภ์

การปรับไลฟ์สไตล์บางอย่างอาจช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ได้ ดังนี้

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผักใบเขียว ผลไม้ ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว ถั่วลิสง อัลมอนด์ เม็ดมะม่วงหิมพานต์ รวมถึงกรดโฟลิค 0.4 มิลลิกรัมต่อวัน เพื่อบำรุงร่างกายไม่ให้เกิดภาวะโลหิตจาง และเป็นการเตรียมความพร้อมสำหรับก่อนการตั้งครรภ์
• ออกกำลังกาย น้ำหนักที่มากเกินไปอาจส่งผลต่อการปฏิสนธิ เนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ผลิตจากเซลล์ไขมันอาจส่งผลกระทบต่อกระบวนการตกไข่ ดังนั้น การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมออาจช่วยลดน้ำหนักได้ รวมถึงอาจทำให้กระบวนการตกไข่กลับมาทำงานได้อย่างปกติ อย่างไรก็ตาม ไม่ควรออกกำลังกายหักโหม ควรออกกำลังกายอย่างน้อยประมาณ 30-45 นาทีต่อวัน
• ลดความเครียด ฮอร์โมนคอร์ติซอลเป็นฮอร์โมนแห่งความเครียด หากระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลสูงอาจส่งผลกระทบต่อระบบสืบพันธุ์ ซึ่งอาจทำให้การผลิตอสุจิลดลงและการตกไข่ผิดปกติ วิธีที่อาจช่วยบรรเทาความเครียด เช่น ฟังเพลง ดูหนัง อ่านหนังสือ
• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ เนื่องจากในบุหรี่มีสารพิษ เช่น สารตะกั่ว แคดเมียม อาจส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์ได้ ทำให้อวัยวะเพศไม่แข็งตัว จำนวนอสุจิลดลงและไม่แข็งแรง อสุจิเคลื่อนที่ได้ช้า รูปร่างของอสุจิผิดปกติ ดังนั้น หากต้องการมีบุตรควรงดการสูบบุหรี่