เด็กท้องเสีย หรือท้องร่วง คือ ภาวะที่เด็กถ่ายอุจจาระเหลว เด็กขับถ่ายบ่อยกว่าปกติ และอาจมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ขาดน้ำ น้ำหนักลด หากเด็กท้องเสีย คุณพ่อคุณแม่ควรรีบหาสาเหตุ และบรรเทาอาการเบื้องต้นทันที เพื่อป้องกันการเกิดภาวะร่างกายขาดน้ำ หรืออาการแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่อาจเป็นอันตรายรุนแรง
[embed-health-tool-bmi]
เด็กท้องเสีย มีสาเหตุจากอะไร
เด็กท้องเสีย อาจเกิดจากสาเหตุต่อไปนี้
- โรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส หรือปรสิต ทำให้มีอาการท้องเสียนานประมาณ 1-3 วัน และหากอาการไม่รุนแรงมักหายไปได้เอง
- โรคท้องร่วงเรื้อรังจากการติดเชื้อ เกิดจากลำไส้อักเสบ ระบบการดูดซึมอาหารบกพร่อง การติดเชื้อปรสิตบางชนิด เป็นต้น เด็กที่มีภาวะนี้จะท้องเสียนานกว่า 1-2 สัปดาห์ ทั้งนี้ ควรพาไปพบคุณหมอเพื่อหาสาเหตุ
- โรคท้องร่วงจากย่อยน้ำตาลแลคโตสไม่สมบูรณ์ แลคโตสเป็นน้ำตาลที่อยู่ในนม และผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ที่ทำจากนม เด็กบางคนไม่สามารถย่อยน้ำตาลแลคโตสได้ หากรับประทานแลคโตสมากเกินไป อาจส่งผลให้มีอาการท้องเสีย ปวดท้อง ท้องอืด ท้องร่วงได้ ทั้งนี้ ควรพาเด็กไปพบคุณหมอเพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม
- อาการท้องร่วงหลังจากใช้ยาปฏิชีวนะ การใช้ยาปฏิชีวนะบางชนิดอาจทำให้เด็กท้องเสียได้ เนื่องจากระดับแบคทีเรียชนิดดีและไม่ดีในลำไส้เสียสมดุล ทั้งนี้ ควรพาเด็กไปพบคุณหมอเพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม
- ภาวะอาหารเป็นพิษ อาจทำให้เด็กมีอาการท้องร่วง อาเจียน หากเป็นไม่รุนแรง อาการเหล่านี้อาจหายไปได้เองใน 24 ชั่วโมง
- โรคลำไส้อักเสบ หากลำไส้เล็กและลำไส้ใหญ่อักเสบ อาจส่งผลให้เกิดอาการท้องร่วงได้ทั้งแบบเฉียบพลันและแบบเรื้อรัง รวมกับมีอาการปวดท้อง ภาวะขาดน้ำ และน้ำหนักลด
อาการท้องเสียในเด็ก
สัญญาณของอาการเด็กท้องเสียที่คุณพ่อคุณแม่ควรสังเกต มีดังนี้
- ปวดท้อง ท้องอืด
- ถ่ายอุจจาระเหลว และเข้าห้องน้ำบ่อยครั้ง
- ถ่ายปัสสาวะน้อย และปัสสาวะอาจเป็นสีเหลือง
- ร่างกายขาดน้ำ อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
- ไข้ขึ้น
- ปากแห้ง
- วิงเวียนศีรษะ
- อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย
- คลื่นไส้ อาเจียน
- น้ำตาน้อยลง หรือไม่มีน้ำตาเวลาร้องไห้ (แสดงถึงภาวะขาดน้ำ)
หากสังเกตว่าเด็กมีไข้สูง ปวดท้องนานกว่า 2 ชั่วโมง ท้องเสียนานกว่า 3 วัน เข้าห้องน้ำเกิน 4 ครั้งใน 8 ชั่วโมง ถ่ายปัสสาวะออกน้อยหรือสีปัสสาวะเข้มขึ้นชัดเจน หรืออุจจาระมีเลือดปน ควรรีบพาเด็กไปพบคุณหมอเพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม
การรักษาอาการท้องเสียในเด็ก
การรักษาอาการท้องเสียในเด็กจำเป็นต้องคำนึงถึงช่วงอายุ สุขภาพ และอาการที่พบ ส่วนใหญ่หากเด็กท้องเสียเฉียบพลัน คุณหมอมักรักษาอาการขาดน้ำเป็นหลักและให้จุลินทรีย์ที่ดีเพื่อบำรุงลำไส้ (Probiotics) เด็กท้องเสียบางราย คุณหมออาจสั่งจ่ายยาปฏิชีวนะสำหรับการติดเชื้อแบคทีเรีย แม้ยาปฏิชีวนะอาจไม่สามารถบรรเทาอาการท้องเสียระดับรุนแรงได้ แต่ก็อาจช่วยปรับสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้ ซึ่งช่วยลดอาการท้องเสียได้
สิ่งที่ควรระวังมากที่สุด คือ ภาวะร่างกายขาดน้ำ เพราะสามารถทำให้อวัยวะต่าง ๆ ทำงานบกพร่องได้ เช่น ไตวาย ความดันโลหิตต่ำ ภาวะช็อค ชัก สมองกระทบกระเทือน ควรให้เด็กดื่มน้ำให้เพียงพอ และควรรักษาสุขอนามัยตามคำแนะนำของคุณหมอ เช่น ล้างมือเป็นประจำหลังจากสัมผัสสิ่งของและหลังเข้าห้องน้ำ หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่อาจทำให้เกิดอาการแพ้ เช่น ผลิตภัณฑ์จากนม น้ำประปา อาหารไม่ปรุงสุก ที่สำคัญควรพาเด็กไปหยอดวัคซีนไวรัสโรตา และวัคซีนชนิดอื่น ๆ ให้ครบตามเกณฑ์
