กลูโคส (Glucose)

ข้อบ่งใช้

ยากลูโคสใช้สำหรับ

ยากลูโคส (Glucose) ช่วยให้ร่างกายได้รับของเหลวที่มีน้ำตาลในปริมาณมาก เมื่อคุณไม่สามาถดื่มน้ำได้เพียงพอหรือเมื่อคุณจำเป็นต้องรับน้ำเพิ่ม นอกจากนี้ ยากลูโคสยังอาจใช้ในการช่วยนำส่งยาฉีดชนิดอื่นๆ โดยยากลูโคสเป็นยาปราศจากเชื้อสำหรับฉีดเข้าหลอดเลือดดำ

วิธีการใช้ยากลูโคส

ใช้ยากลูโคสตามที่แพทย์กำหนด ควรอ่านฉลากยาเพื่อรับทราบวิธีการใช้ยาที่ถูกต้อง

การให้ยากลูโคส นิยมทำโดยการฉีดยาที่ห้องทำงานของแพทย์ โรงพยาบาล หรือคลินิก หากคุณใช้ยากลูโคสเองที่บ้าน ควรปฏิบัติตามวิธีฉีดยาที่แพทย์แนะนำอย่างเคร่งครัด

ควรเก็บยานี้พร้อมทั้งกระบอกฉีดยาและเข็มฉีดยาให้พ้นจากมือของเด็กและสัตว์เลี้ยง
อย่าใช้เข็มฉีดยา กระบอกฉีดยา หรืออุปกรณ์อื่นๆ ซ้ำ ควรกำจัดอุปกรณ์เหล่านี้ให้ถูกต้องหลังจากใช้งาน โปรดสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อรับทราบข้อบังคับการกำจัดขยะท้องถิ่น
หากยากลูโคสนั้นปนเปื้อนฝุ่นละอองหรือเปลี่ยนสี หรือหากขวดยามีรอยแตกหรือเสียหาย ไม่ควรใช้ยานั้นโดยเด็ดขาด
อย่าให้ยาในชุดอุปกรณ์เดียวกันพร้อมกับชุดที่ให้เลือด

หากคุณลืมใช้ยากลูโคส โปรดติดต่อแพทย์ในทันที และหากมีข้อสงสัยใดๆ เกี่ยวกับการใช้ยากลูโคส โปรดปรึกษาแพทย์

การเก็บรักษายากลูโคส

ยากลูโคสควรเก็บที่อุณหภูมิห้อง ให้พ้นแสงและความชื้น เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวยาเสื่อมสภาพ ไม่ควรเก็บยานี้ในห้องน้ำหรือช่องแช่แข็ง ยากลูโคสบางยี่ห้ออาจมีวิธีเก็บรักษาแตกต่างกัน จึงควรอ่านคำแนะนำบนบรรจุภัณฑ์หรือสอบถามเภสัชกรเสมอ และโปรดเก็บยาให้พ้นจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยงเพื่อความปลอดภัย

ไม่ควรทิ้งยากลูโคสลงในชักโครก หรือเทยาลงในท่อระบายน้ำ เว้นเสียแต่จะได้รับคำแนะนำให้ทำเช่นนั้น หากยาหมดอายุ หรือไม่มีความจำเป็นต้องใช้ยา ควรกำจัดยาด้วยวิธีที่ถูกต้อง โดยสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้จากเภสัชกร

ข้อควรระวังและคำเตือน

ข้อควรรู้ก่อนใช้ยากลูโคส

ก่อนใช้ยานี้ โปรดแจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณแพ้ต่อส่วนผสมใดๆ ในยากลูโคส

ความปลอดภัยต่อการตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร

ยังไม่มีงานวิจัยเกี่ยวกับความปลอดภัยของการใช้ยานี้ขณะตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรที่เพียงพอ หากคุณกำลังตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตรโปรดปรึกษากับแพทย์ก่อนเสมอ เพื่อประเมินประโยชน์และความเสี่ยงก่อนการใช้ยานี้

ยากลูโคสจัดอยู่ในประเภทของยาที่มีความเสี่ยงต่อสตรีมีครรภ์ ประเภท C โดยองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA)

การจัดประเภทของยาที่มีความเสี่ยงต่อสตรีมีครรภ์โดยองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกามีดังนี้

A= ไม่มีความเสี่ยง
B= ไม่พบความเสี่ยงในการวิจัยบางชิ้น
C= อาจจะมีความเสี่ยง
D= มีหลักฐานแสดงถึงความเสี่ยง
X= ห้ามใช้
N= ไม่ทราบแน่ชัด

ผลข้างเคียง

ผลข้างเคียงของการใช้ยากลูโคส

ยาทุกชนิดอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ แต่ส่วนใหญ่มักไม่เกิดผลข้างเคียงหรือมีผลข้างเคียงเพียงเล็กน้อย

ผลข้างเคียงโดยทั่วไปของการใช้ยากลูโคส ได้แก่

อาการปัสสาวะเพิ่มขึ้น
มีอาการปวด รอยแดง หรืออาการบวมตรงบริเวณที่ฉีดยา

โปรดปรึกษาแพทย์ หากผลข้างเคียงเหล่านี้ไม่หายไป หรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน

ผลข้างเคียงรุนแรงของการใช้ยากลูโคส ได้แก่

อาการแพ้รุนแรง เช่น ผดผื่น ลมพิษ หายใจติดขัด แน่นหน้าอก อาการบวมที่ปาก ใบหน้า ริมฝีปาก หรือลิ้น)
สับสน
กล้ามเนื้อกระตุก
ชัก
อาการบวมที่มือหรือเท้า
อ่อนแรง

หากเกิดผลข้างเคียงรุนแรง ควรหยุดใช้ยาและติดต่อแพทย์ทันที

ผลข้างเคียงที่กล่าวมาข้างต้น อาจไม่ได้เกิดกับทุกคน หรือบางคนอาจมีอาการอื่นนอกเหนือจากนี้ หากคุณมีข้อสงสัยใดๆ เกี่ยวกับผลข้างเคียง โปรดปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกร

ปฏิกิริยาของยา

ปฏิกิริยากับยาอื่น

ยากลูโคสอาจทำปฏิกิริยากับยาอื่นที่คุณกำลังใช้อยู่ และอาจส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดผลข้างเคียง เพื่อป้องกันปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น คุณควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรด้วยว่า คุณกำลังใช้ยาอะไรอยู่บ้าง ไม่ว่าจะเป็นยาตามใบสั่งแพทย์ ยาที่ซื้อได้เอง สมุนไพร เป็นต้น และเพื่อความปลอดภัย คุณไม่ควรเริ่ม หยุด หรือเปลี่ยนขนาดยาเองโดยไม่ได้รับความเห็นชอบจากแพทย์

ข้อควรระวัง ยากลูโคสอาจจะเพิ่มระดับของน้ำตาลกลูโคสในเลือดและลดประสิทธิภาพของยารักษาโรคเบาหวานได้

ปฏิกิริยากับอาหารหรือแอลกอฮอล์

ยากลูโคสอาจมีปฏิกิริยากับอาหารหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดผลข้างเคียง โปรดปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

ปฏิกิริยากับอาการโรคอื่น

ยาบางชนิดไม่ควรใช้พร้อมกัน หรือใช้ในเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานอาหาร รวมถึงไม่ควรรับประทานร่วมกับอาหารบางชนิดเนื่องจากอาจทำให้เกิดปฏิกิริยาได้ นอกจากนี้ การดื่มสุราหรือการสูบบุหรี่พร้อมกับยาบางชนิด ก็อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาได้เช่นกัน

โปรดสอบถามแพทย์เกี่ยวกับการใช้ยานี้พร้อมกับการรับประทานอาหาร สุรา หรือสูบบุหรี่ โดยเฉพาะเมื่อคุณมีภาวะหรือโรคเหล่านี้

อยู่ในภาวะโคม่า เนื่องจากภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวานหรือโรคตับ
มีอาการสับสน มีปัญหากับความจำ หรือมีอาการเลือดออกที่ศีรษะหรือกระดูกสันหลัง
เป็นโรคเบาหวานหรือมีระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดสูง

ขนาดยา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม

ขนาดยากลูโคสสำหรับผู้ใหญ่

การทดสอบความทนทานต่อน้ำตาล (Oral glucose tolerance test)

ผู้ใหญ่ ทำการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหาร (Take fasting plasma glucose) แล้วจึงให้รับประทานยาแอนไฮดัส กลูโคส (anhydrous glucose) ขนาด 75 กรัม ควรทำการตรวจระดับพลาสม่ากลูโคสหลังจากรับประทานยากลูโคสผ่านไป 2 ชั่วโมง

ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycaemia)

ผู้ใหญ่ รับประทานยากลูโคสขนาด 15-20 กรัม การตอบสนองต่อการรักษาด้วยยากลูโคสควรจะเห็นได้ชัดภายใน 10-20 นาที ทำการตรวจระดับพลาสม่ากลูโคสในเวลา 60 นาที เนื่องจากอาจจำเป็นต้องทำการรักษาเพิ่มเติม

ภาวะขาดน้ำ (Fluid depletion)

ผู้ใหญ่ ฉีดยาสารละลายกลูโคส 50% เข้าในหลอดเลือดดำส่วนปลาย

ภาวะขาดคาร์โบไฮเดรต (Carbohydrate depletion)

ผู้ใหญ่ ฉีดยาสารละลายกลูโคส น้อยกว่า 5% โดยปกติมักจะให้ทางหลอดเลือดดำใหญ่

ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอย่างรุนแรง

ผู้ใหญ่ ฉีดยาสารละลายกลูโคส 50% เข้าในหลอดเลือดดำใหญ่

ขนาดยากลูโคสสำหรับเด็ก

ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ

ควรเจือจางก่อนฉีดเข้าหลอดเลือดดำ อาจให้สารละลายที่เข้มข้นกว่าในกรณีฉุกเฉิน เช่น 12.5-25%

อายุน้อยกว่า 6 เดือน: 0.25-0.5 กรัม/กก./ครั้ง (1-2 มล./กก./ครั้ง ของสารละลาย 25%) ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ ไม่ควรเกิน 25 กรัม/ครั้ง
ทารกอายุมากกว่า 6 เดือนและเด็ก: 0.5-1 กรัม/กก. จนถึง 25 กรัม (2-4 มล./กก./ครั้งของสารละลาย 25%) ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ ไม่ควรเกิน 25 กรัม/ครั้ง
วัยรุ่น: ฉีดยาเข้าหลอดเลือดดำ 10-25 กรัม (เช่น 20-50 มล. ของสารละลาย 50% หรือ 40-100 มล. ของสารละลาย 25%) รับประทาน 4-20 กรัม หนึ่งครั้ง อาจให้ยาเพิ่มหลังจากผ่านไป 15 นาที หากผลการตรวจระดับน้ำตาลกลูโคสด้วยตนเองนั้นแสดงให้เห็นว่ายังคงมีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอยู่