ทำความรู้จัก อาการยึกยือ อวัยวะเคลื่อนไหวเองแบบไม่ได้ตั้งใจ

บทความนี้ Hello คุณหมอ จะพาทุกคนมาทำความรู้จักกับ อาการยึกยือ อีกหนึ่งความผิดปกติทางระบบประสาท โดยมักเกิดจากผลข้างเคียงของการใช้ยารักษาโรคจิตเภท  ส่งผลให้กล้ามเนื้อขยับเองโดยไม่สามารถควบคุมได้ เช่น นิ้วกระตุกเอง แขนสะบัดเองโดยไม่ตั้งใจ เป็นต้น

ทำความรู้จัก อาการยึกยือ (Tardive Dyskinesia)

อาการยึกยือ (Tardive Dyskinesia)  เกิดจากผลข้างเคียงของการใช้ยารักษาทางจิตเภท ส่งผลให้กล้ามเนื้อเกิดความผิดปกติไม่สามารถควบคุมได้ เช่น ตากระพริบเอง นิ้วกระตุก อย่างไรก็ตาม อาการยึกยือไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคนที่ทานยารักษาโรคทางจิตเภท ดังนั้นหากคุณรับประทานยาทางจิตเภทและพบว่าตนเองมีอาการเสี่ยงต่อการเป็นอาการยึกยือควรรีบปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสม

สาเหตุของอาการยึกยือ

สาเหตุของอาการยึกยือ เกิดจากผลข้างเคียงของการรับประทานยาที่รักษาโรคทางจิตเภท โดยยาที่รักษาโรคจิตเภทจะไปยับยั้งการทำงานของสารโดพามีน (Dopamine)  (สารโดพามีนมีหน้าที่ช่วยให้ระบบกล้ามเนื้อสามารถเคลื่อนไหวได้อย่างราบรื่น) โดยเฉพาะในผู้ที่รับประทานยารักษาโรคทางจิตเภทนาน 3 เดือน ขึ้นไปมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดอาการยึกยือ ซึ่งยาส่วนใหญ่ที่มีผลต่อการเกิดอาการยึกยือ มีดังต่อไปนี้

• ยาฮาโลเพอริดอล (Haloperidol)
• ยาฟลูนาริซีน (Flunarizine)
• ยาริสเพอริโดน (Risperidone)
• โอแลนซาปีน (Olanzapine)

หากคุณรับประทานยาที่เกี่ยวกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน กรดไหลย้อน และยาที่ใช้ในการรักษาเกี่ยวกับโรคกระเพาะ นานเกิน 3 เดือน อาจทำให้เกิดอาการยึกยือได้เช่นกัน เช่น

• ยาเมโทโคลพราไมด์ (Metoclopramide)
• คลอร์โปรมาซีน (Chlorpromazine)

นอกจากนี้ยังสาเหตุและปัจจัยอื่น ๆ ที่อาจทำให้เกิดอาการยึกยือ เช่น ผู้หญิงสูงอายุวัย 55 ปี หมดวัยประจำเดือน, ผู้ที่ใช้แอลกอฮอล์หรือสารเคมีในทางที่ผิด และผู้ที่มีเชื้อสายเอเชียอเมริกัน เป็นต้น

สัญญาณเตือนอาการยึกยือ

อาการยึกยือส่งผลให้กล้ามเนื้อของผู้ป่วยเคลื่อนไหวเองโดยไม่สามารถควบคุมด้วย รวมถึงอาการอื่น ๆ ดังต่อไปนี้

• แลบลิ้นออกมาเองโดยไม่ได้ตั้งใจ
• ตากระพริบเอง
• คิ้วกระตุก
• นิ้วกระดิกเอง
• เม้มปาก
• แขนสะบัดเอง
• แกว่งแขน
• ย่ำเท้า
• เอวกระตุก

วิธีการรักษา

ในเบื้องต้นแพทย์จะสอบถามประวัติและอาการของผู้ป่วย หากคุณต้องรับประทานยาที่รักษาโรคทางจิตเภทและมีปัญหาเรื่องกล้ามเนื้อเคลื่อนไหวเอง แพทย์อาจปรับเปลี่ยนยาเพื่อไม่ให้เกิดผลข้างเคียงสำหรับผู้ป่วย เช่น

• ยาดูเตตราเบนาซีน (Deutetrabenazine)
• ยาวาลเบนาซีน (Valbenazine)

โดยยาทั้ง 2 ชนิดนี้ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยา (Food and Drug Administration : FDA) เพื่อควบคุมการทำงานของโดพามีนบริเวณสมองและควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย

[embed-health-tool-bmi]