คราบพลัค สาเหตุและวิธีป้องกัน

คราบพลัค (Plaque) คือ แผ่นคราบจุลินทรีย์ที่มีลักษณะเหนียว เป็นสีเหลือง หรือใส ที่เกิดจากแบคทีเรียและน้ำตาล ซึ่งอาจเกาะอยู่บริเวณเคลือบผิวฟัน หากสะสมไปนาน ๆ อาจพัฒนากลายเป็นคราบหินปูน ที่อาจเป็นปัจจัยในการทำให้เกิดฟันผุ เหงือกร่น โรคปริทันต์ ที่รุนแรงมากขึ้นได้ ดังนั้นการดูแลสุขภาพช่องปากเป็นเรื่องสำคัญ ที่ควรใส่ใจ 

สาเหตุของการเกิดคราบพลัค

คราบพลัคอาจเกิดจากอาหารที่มีส่วนประกอบของคาร์โบไฮเดรต เช่น นม น้ำผลไม้ ขนมปัง เค้ก ลูกอม ที่อาจเข้าไปติดอยู่ตามบริเวณซอกฟัน หากทิ้งไว้นาน แบคทีเรีย กรด และคาร์โบไฮเดรตอาจทำปฏิกริยา ที่ส่งผลทำให้เกิดฟันผุ รวมถึงการสูบบุหรี่ ที่มีสารนิโคติน อาจเป็นอีกสาเหตุที่ทำให้เกิดคราบพลัค

วิธีป้องกันการสะสมของคราบพลัค

แปรงฟันอย่างน้อย 2 ครั้งต่อวัน

หลังรับประทานอาหารเสร็จเรียบร้อย อาจมีเศษอาหารเข้าไปติดอยู่ตามซอกฟัน ดังนั้นการแปรงฟันหลังจากรับประทานอาหารอย่างน้อย 30 นาที อาจเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยขจัดเศษอาหารที่เป็นตัวการของคราบพลัค ซึ่งควรแปรงฟันอย่างถูกวิธี โดยถือแปรงสีฟันทำมุม 45 องศากับเหงือก และฟันบนแปรงลงล่าง ฟันล่างแปรงขึ้นบน รวมถึงแปรงลิ้น เพื่อขจัดแบคทีเรียและเศษอาหาร การแปรงฟันควรใช้เวลาอย่างน้อยประมาณ 2 นาที และควรแปรงฟันก่อนนอน เพราะหากไม่มีการแปรงฟันก่อนนอนคราบเหล่านั้นอาจสะสมตลอดทั้งคืนควรเลือกใช้แปรงสีฟันที่มีขนแปรงนุ่ม เพราะหากใช้แปรงที่แข็งเกินไป อาจทำให้เหงือกร่น เหงือกอักเสบได้  

ใช้ไหมขัดฟัน

คราบพลัคไม่ได้เกิดขึ้นที่บริเวณหน้าฟันเพียงอย่างเดียว แต่ยังสามารถเกิดที่ตามซอกฟัน ดังนั้นการทำความสะอาดระหว่างซอกฟันจึงสำคัญ เพราะการแปรงฟันเพียงอย่างเดียวอาจไม่สามารถทำความสะอาดระหว่างฟันได้อย่างทั่วถึง ควรใช้อุปกรณ์ช่วยอย่างไหมขัดฟัน อย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง โดยดึงไหมขัดฟันให้ยาวประมาณ 18นิ้ว พันไหมขัดฟันไว้ที่นิ้วกลาง เหลือประมาณ 1-2 นิ้วในการขัดฟัน จับไหมขัดฟันให้แน่น และเลื่อนไหมขัดฟันขึ้นลงเบา ๆ ระหว่างซอกฟันให้ครบทุกซี่ เพื่อสุขภาพช่องปากที่ดี 

ใช้น้ำยาบ้วนปาก

น้ำยาบ้วนปากอาจสามารถช่วยทำให้คราบพลัคที่ติดอยู่หลุดออกไปได้ และยังช่วยให้ง่ายต่อการกำจัดคราบพลัค แต่น้ำยาบ้วนปากมีหลากหลายสูตรให้เลือก มีแอลกอฮอล์และไม่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม ดังนั้นควรลองใช้น้ำยาบ้วนปากที่เหมาะสมกับสภาพภายในช่องปากของตนเอง

หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารประเภทน้ำตาลและแป้ง

แบคทีเรียที่อยู่ในช่องปากมักชอบอาหารประเภทแป้งและน้ำตาล เมื่อแบคทีเรียเหล่านั้นกัดกินและปล่อยกรดอาจทำให้เกิดคราบพลัค ซึ่งการดื่มน้ำมาก ๆ หลังจากรับประทานอาหารประเภทที่มีแป้งและน้ำตาลเข้าไป อาจช่วยให้เศษอาหาร และคราบน้ำตาลหลุดออกได้ 

พบทันตแพทย์อย่างน้อย 2 ครั้งต่อปี

การพบทันตแพทย์อย่างน้อยทุก 6 เดือน หรือ 1 ปี อาจช่วยลดปัจจัยเสี่ยงในการเกิดปัญหาสุขภาพช่องปากได้ เช่น คราบหินปูน โรคเหงือก โรคปริทันต์ เนื่องจากบางครั้งการสังเกตความผิดปกติของช่องปากเองอาจไม่เพียงพอ