ปวดกราม สาเหตุ อาการ และการรักษา

ปวดกราม หรือปวดขากรรไกร เป็นอาการที่อาจเกิดขึ้นจากการบาดเจ็บที่บริเวณข้อต่อขากรรไกร ไซนัสอักเสบ ทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น อาการปวดที่บริเวณกรามและขากรรไกร ขยับขากรรไกรลำบาก หูอื้อ ปวดหู ปวดฟัน หน้ามืด มีไข้ อาการปวดกรามสามารถรักษาได้ด้วยการจัดการกับสาเหตุ เช่น ใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อ ใช้ยาแก้อักเสบเพื่อช่วยบรรเทาอาการปวดเสบ ใช้ยาแก้ปวดเพื่อลดอาการปวด นอกจากนี้ ในช่วงที่มีอาการปวดกรามก็ควรหลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารแข็ง ๆ หรืออาหารที่มีคาเฟอีน เพราะอาจทำให้อาการปวดกรามรุนแรงขึ้นได้

คำจำกัดความ

ปวดกรามคืออะไร

ปวดกราม หรือ ปวดขากรรไกร เป็นภาวะสุขภาพที่พบได้บ่อย และในบางกรณี นอกจากผู้ป่วยจะรู้สึกปวดบริเวณกรามหรือขากรรไกรแล้ว อาการปวดยังอาจลามไปยังบริเวณอื่นบนใบหน้าได้ด้วย ภาวะปวดกรามหรือปวดขากรรไกรนี้สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การติดเชื้อที่ไซนัส การปวดฟัน ปัญหาที่หลอดเลือดหรือเส้นประสาท ส่วนใหญ่แล้วไม่จำเป็นต้องเข้ารับการรักษาฉุกเฉิน แต่ในบางกรณี ก็อาจเป็นอาการบ่งชี้ถึงภาวะสุขภาพรุนแรงได้เช่นกัน

ปวดกรามพบได้บ่อยแค่ไหน

อาการปวดกรามหรือปวดขากรรไกร เป็นภาวะที่พบได้ทั่วไปในคนทุกเพศทุกวัย โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

อาการ

อาการของปวดกราม

อาการของปวดกรามค่อนข้างหลากหลาย ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้ปวด อาการที่พบอาจมี ดังต่อไปนี้

• ปวดบริเวณใบหน้า และอาการยิ่งแย่ลงเมื่อขยับขากรรไกร
• มีอาการกดเจ็บที่ข้อต่อและกล้ามเนื้อบริเวณขากรรไกร
• ขยับขากรรไกรลำบาก
• มีเสียง “กึก” เมื่ออ้าปากหรือหุบปาก
• มีเสียงอื้อในหู หูอื้อ
• ปวดหู
• ปวดศีรษะ (อาจมีอาการปวดหูและมีแรงกดทับที่หลังหูร่วมด้วย)
• วิงเวียน
• ขากรรไกรค้าง
• ปวดฟัน
• ปวดเส้นประสาท
• มีไข้
• หน้าบวม

สำหรับผู้ป่วยบางราย อาจมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการนอกเหนือจากที่ระบุไว้ข้างต้น หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับอาการต่าง ๆ โปรดปรึกษาแพทย์

ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด

หากมีสัญญาณหรืออาการตามรายละเอียดด้านบนหรือมีคำถาม โปรดปรึกษาคุณหมอ เนื่องจากร่างกายคนแต่ละคนแสดงอาการแตกต่างกัน จึงควรปรึกษาคุณหมอเกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ

สาเหตุ

สาเหตุของอาการปวดกราม

อาการปวดกรามมักเกิดจากความผิดปกติหรือการบาดเจ็บบริเวณข้อต่อขากรรไกร โดยสาเหตุที่พบได้บ่อย ได้แก่

โรคความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร

โรคความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร (Temporomandibular Joint Disorders หรือ TMD) อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น

• อาการเจ็บปวดที่กล้ามเนื้อซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของขากรรไกร
• ข้อต่อขากรรไกรได้รับบาดเจ็บ
• ข้อต่อขากรรไกรขยับมากเกินไป
• หมอนรองกระดูกขากรรไกรเคลื่อนที่

ซึ่งปัญหาเหล่านี้อาจมาจากการนอนกัดฟัน การขบกรามเวลาโมโห เครียด หรือตื่นเต้น การได้รับบาดเจ็บบริเวณข้อต่อขากรรไกรจากการเล่นกีฬา เป็นต้น

โรคปวดศีรษะแบบคลัสเตอร์

โรคปวดศีรษะแบบคลัสเตอร์ (Cluster Headaches) หรือโรคปวดศีรษะแบบชุด ๆ มักทำให้เกิดอาการปวดบริเวณหลังตาและเบ้าตา ซึ่งบางครั้ง อาการปวดอาจลามมาที่บริเวณกรามหรือขากรรไกรได้เช่นกัน

อาการปวดฟัน

บางครั้ง อาการติดเชื้อที่ฟันอย่างรุนแรง ที่เรียกว่าฝีหนองที่รากฟัน ก็อาจทำให้มีอาการปวดลามไปถึงบริเวณขากรรไกรได้เช่นกัน

โรคไซนัสอักเสบ

ไซนัส (Sinus) คือช่องว่างหรือโพรงอากาศที่อยู่ในกะโหลกศีรษะใกล้ข้อต่อขากรรไกร หากไซนัสติดเชื้อโรค เช่น ไวรัส แบคทีเรีย จนเกิดการอักเสบ ก็อาจทำให้มีน้ำมูกมากขึ้นจนไปเพิ่มแรงกดทับที่บริเวณข้อต่อขากรรไกร และทำให้ปวดกราม หรือปวดขากรรไกรได้

ภาวะหัวใจวาย

ภาวะหัวใจวายอาจทำให้เกิดอาการปวดที่บริเวณอื่นนอกเหนือจากทรวงอกได้ เช่น ที่หลัง ที่แขน ที่คอ รวมถึงที่ขากรรไกรด้วย ภาวะหัวใจวายถือเป็นภาวะฉุกเฉินที่ควรได้รับการช่วยเหลือทางการแพทย์ทันทีที่เกิดอาการ ฉะนั้น หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบเรียกรถฉุกเฉินโดยด่วน

• รู้สึกแน่นหน้าอก
• หายใจหอบถี่
• เหงื่อออก
• คลื่นไส้
• หน้ามืดจะเป็นลม

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของอาการปวดกราม

ปัจจัยที่อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดอาการปวดกราม อาจมีดังนี้

• การเคี้ยวของแข็ง เช่น น้ำแข็ง ถั่ว อาจทำให้ฟันแตก และเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อในช่องปากได้
• การไม่ดูแลรักษาสุขภาพฟัน เช่น ไม่ยอมแปรงฟัน ไม่ใช้ไหมขัดฟัน อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่กราม ทำให้เกิดอาการปวดกราม
• การมีน้ำหนักเกิน อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดหัวใจวาย ที่อาจทำให้เกิดอาการปวดกรามได้

การวินิจฉัยและการรักษาโรค

ข้อมูลที่นำเสนอไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยอาการปวดกราม

คุณหมอจะซักประวัติและสอบถามเกี่ยวกับความรู้สึก อาการ บริเวณที่เกิดอาการ รวมถึงสาเหตุที่ทำให้ปวดกราม หรือปวดขากรรไกร และคุณหมออาจต้องใช้การทดสอบอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น การตรวจเลือด การเอกซเรย์ ในบางกรณี คุณหมออาจให้เข้ารับการตรวจวินิจฉัยทั้งสภาพร่างกายและจิตใจ โปรดปรึกษาคุณหมอสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

การรักษาอาการปวดกราม

การรักษาอาการปวดกราม ขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการปวด โดยคุณหมออาจใช้ยาดังต่อไปนี้

• ยาปฏิชีวนะ (หากพบว่ามีการติดเชื้อแบคทีเรีย)
• ยาคลายกล้ามเนื้อ
• ยาบรรเทาปวด ในรูปแบบยารับประทาน สเปรย์ ยาทา
• ยาฉีดสเตียรอยด์ เพื่อลดอาการอักเสบและอาการบวม
• ยาต้านไวรัส

ในบางกรณี อาจต้องมีการผ่าตัดเพื่อเอากระดูกที่ถูกทำลายออก หรือผ่าตัดเพื่อแก้ไขขากรรไกร

นอกจากยาและการผ่าตัดแล้ว อาจมีการรักษาด้วยวิธีการอื่น ๆ เหล่านี้ด้วย

• อุปกรณ์กันฟันกระแทก เช่น สนับฟัน ฟันยาง
• กายภาพบำบัด
• การยืดเหยียดกล้ามเนื้อ
• ปรับเปลี่ยนท่าทาง เพื่อป้องกันอาการปวดตึงบริเวณหลังและลำคอ

การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองที่ช่วยรับมือกับอาการปวดกราม

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองเหล่านี้ อาจช่วยรับมือกับอาการปวดกรามได้

• ผ่อนคลายความเครียด ด้วยการเล่นโยคะ เขียนไดอารี นั่งสมาธิ เป็นต้น เพื่อลดความเสี่ยงในการกัดฟัน หรือขบกรามเวลาเครียด หรือวิตกกังวล
• หลีกเลี่ยงอาหารเคี้ยวยาก อาหารแข็ง เหนียวหรือกรอบเกินไป เช่น แอปเปิ้ล น้ำแข็ง หมากฝรั่ง เพราะอาจทำให้ข้อต่อขากรรไกรตึงและนำไปสู่อาการปวดได้
• งดคาเฟอีน เพราะอาจทำให้เกิดอาการปวดตึงบริเวณกล้ามเนื้อ ซึ่งนำไปสู่ภาวะปวดกราม หรือปวดกล้ามเนื้อได้