การผ่าตัดมดลูก ใช้เพื่อรักษาปัญหาเกี่ยวกับมดลูกต่าง ๆ เช่น เนื้องอกในมดลูก เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ การเรียนรู้เกี่ยวกับการเตรียมตัวก่อนผ่าตัดและดูแลตัวเองหลังการผ่าตัด อาจช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดมดลูกได้

ผ่าตัดมดลูก คืออะไร

การผ่าตัดมดลูก คือ การผ่าตัดที่ช่วยแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นภายในมดลูก โดยมีทั้งการผ่าตัดเพื่อกำจัดแค่เฉพาะส่วนที่มีปัญหา การผ่าตัดเพื่อตัดมดลูกรวมถึงปากมดลูก และการผ่าตัดเพื่อนำทั้งมดลูกและเนื้อเยื่อโดยรอบ เช่น รังไข่ ท่อนำไข่ ออกไปจนหมด โดยการผ่าตัดจะพิจารณาจากปัญหาที่เกิดขึ้นภายในมดลูกตามแต่ละบุคคล

การผ่าตัดมดลูก ทำเพื่ออะไร

การผ่าตัดมดลูกเหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาดังต่อไปนี้

• เนื้องอกในมดลูก เกิดจากเนื้อเยื่อที่เจริญเติบโตงผิดปกติภายในมดลูก ที่อาจส่งผลให้เกิดปัญหาต่าง ๆ เช่น เลือดออกทางช่องคลอด ปัสสาวะบ่อย ท้องผูก ปวดท้องน้อย หากเนื้องอกมีขนาดใหญ่อาจใช้วิธีการผ่าตัดมดลูกออกไปจนหมด แต่หากเนื้องอกมีขนาดเล็กอาจผ่าตัดเพื่อกำจัดเพียงแค่ส่วนของเนื้องอกเท่านั้น
• เลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ หากประจำเดือนมาปริมาณมาก หรือมาไม่สม่ำเสมอ การผ่าตัดมดลูกอาจช่วยบรรเทาอาการนี้ได้
• เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เป็นโรคที่เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญตำแหน่งอื่นนอกเหนือจากในโพรงมดลูกปกติ โดยเฉพาะในบริเวณรังไข่ ท่อนำไข่ หรืออุ้งเชิงกราน ส่งผลให้อาจเสี่ยงต่อการเป็นช็อกโกแลตซีสต์ (Chocolate cyst) และทำให้มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรงได้ หรือถ้าหากไปเจริญที่กล้ามเนื้อมดลูก ก็อาจทำให้มีอาการปวดประจำเดือนมาก เจ็บเวลามีเพศสัมพันธ์ รวมถึงมีภาวะมีบุตรยากด้วยเช่นกัน จึงอาจต้องทำการรักษาโดยการผ่าตัดมดลูก เพื่อนำเนื้อเยื่อมดลูกที่เจริญเติบโตผิดที่ รวมถึงรังไข่และท่อนำไข่ออก
• มดลูกหย่อน อาจทำให้เกิดภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ อาการปวดอุ้งเชิงกราน ขับถ่ายลำบาก
• มะเร็งมดลูก หรือมะเร็งปากมดลูก การผ่าตัดมดลูกอาจเป็นวิธีรักษาที่ดีที่สุดสำหรับผู้ที่เป็นมะเร็งมดลูกและมะเร็งปากมดลูก แต่อาจจำเป็นต้องรักษาร่วมกับการฉายรังสีหรือเคมีบำบัด เพื่อช่วยกำจัดเซลล์มะเร็งที่อาจหลงเหลือหลังผ่าตัด
• อาการปวดท้องน้อยเรื้อรัง การผ่าตัดมดลูกอาจเป็นทางเลือกสุดท้ายหากรักษาด้วยวิธีอื่นไม่ได้ผลสำหรับผู้ที่มีอาการปวดท้องน้อยเรื้อรัง อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดมดลูกอาจไม่ได้ช่วยบรรเทาอาการปวดท้องน้อยเสมอไป ดังนั้นจึงจำเป็นต้องได้รับการประเมินปัญหาอย่างละเอียดโดยคุณหมอ

รูปแบบของการผ่าตัดมดลูก

รูปแบบของการผ่าตัดมดลูก มีดังนี้

• การผ่าตัดมดลูกทางหน้าท้อง เป็นการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้องส่วนล่าง โดยคุณหมออาจกรีดหน้าท้องแนวนอนหรืออาจกรีดเป็นแนวตั้ง ก่อนจะผ่าตัดมดลูกทั้งหมด หรือบางส่วนที่ได้รับผลกระทบ วิธีการผ่าตัดนี้อาจทำให้เกิดรอยแผลเป็นบริเวณหน้าท้อง
• การผ่าตัดมดลูกผ่านทางช่องคลอด คุณหมออาจกรีดแผลเล็ก ๆ บริเวณช่องคลอดด้านใน และทำการผ่าตัดมดลูกออก ซึ่งวิธีนี้อาจทำให้ไม่มีรอยแผลเป็นในบริเวณผิวด้านนอก
• การผ่าตัดมดลูกด้วยการส่องกล้อง คือการผ่าหน้าท้องแล้วสอดอุปกรณ์ผ่าตัดและกล้องเข้าไปเพื่อทำการผ่าตัดมดลูกโดยคุณหมอสามารถดูการผ่าตัดได้ผ่านหน้าจอมอนิเตอร์
• การผ่าตัดมดลูกโดยมีหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด เป็นการผ่าตัดมดลูกโดยการควบคุมผ่านหุ่นยนต์ ทำให้มีความละเอียดสูง เกิดแผลเล็ก และอาจฟื้นฟูได้เร็วกว่าการผ่าตัดรูปแบบอื่น ๆ

การเตรียมตัวผ่าตัดมดลูก

การเตรียมตัวผ่าตัดมดลูก ควรปฏิบัติตามดังนี้

• ทำความเข้าใจเกี่ยวกับประเภทของการผ่าตัดมดลูก ความเสี่ยงหลังการผ่าตัด รวมถึงการดูแลตัวเองหลังการผ่าตัด
• แจ้งให้คุณหมอทราบถึงยา สมุนไพร และอาหารเสริมที่ใช้อยู่ปัจจุบัน รวมถึงโรคประจำตัวและประวัติแพ้ยา
• ดูแลสุขภาพให้ดี พยายามจัดการความเครียด รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หยุดสูบบุหรี่ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และอาจลดน้ำหนักในกรณีที่คุณหมอแนะนำ
• ควรพาคนใกล้ชิดมาคอยดูแลที่โรงพยาบาล เพื่อสังเกตอาการผิดปกติและช่วยเหลือระหว่างที่รักษาตัวในโรงพยาบาล

ผลข้างเคียงของการผ่าตัดมดลูก

ผลข้างเคียงของการผ่าตัดมดลูก อาจมีดังนี้

• เลือดออกบริเวณแผลผ่าตัด หรือมีเลือดออกทางช่องคลอด บางคนอาจมีอาการตกขาวร่วมด้วย
• การติดเชื้อ
• ปัญหาเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะ ที่อาจนำไปสู่ปัญหาการขับถ่าย
• ลิ่มเลือดที่ขาและภายในปอด
• ท้องผูกและลำไส้อุดตัน
• อารมณ์เปลี่ยนแปลง หงุดหงิดง่าย วิตกกังวล โดยเฉพาะผู้ที่ผ่าตัดมดลูกและรังไข่ออกทั้งสองข้าง เนื่องจากรังไข่มีหน้าที่ผลิตฮอร์โมนเพศที่ช่วยควบคุมทางด้านอารมณ์ ดังนั้นจึงอาจจำเป็นต้องได้รับฮอร์โมนทดแทน

วิธีดูแลตัวเองหลังผ่าตัดมดลูก

วิธีดูแลตัวเองหลังผ่าตัดมดลูก อาจทำได้ดังนี้

• พักผ่อนให้เพียงพอ
• หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์เป็นเวลา 6 สัปดาห์ หรือจนกว่าแผลจะหายดี
• ไม่ควรยกของหนักและหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่ใช้แรงมากเป็นเวลา 6 สัปดาห์ ควรเลือกออกกำลังกายแบบเบา ๆ เช่น เดิน วิ่งเหยาะ
• ตรวจสุขภาพตามกำหนด เพื่อตรวจเช็กอาการหลังการผ่าตัดว่ามีความผิดปกติหรือสัญญาณของการติดเชื้อหรือไม่