การผ่าตัดเนื้องอกมดลูก คือกระบวนการผ่าตัดเพื่อกำจัดเซลล์ที่เจริญเติบโตผิดปกติภายในมดลูก ซึ่งมีทั้งการผ่าตัดแบบกำจัดแค่เพียงส่วนที่เป็นเนื้องอก กับการผ่าตัดนำมดลูกออกไปทั้งหมด ขึ้นอยู่กับความรุนแรงและการลุกลามของเนื้องอก การศึกษาเกี่ยวกับการเตรียมตัวก่อนผ่าตัดมดลูก อาจช่วยลดวามเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการผ่าตัดได้

การผ่าตัดเนื้องอกมดลูกคืออะไร

การผ่าตัดเนื้องอกมดลูก คือ กระบวนการผ่าตัดเพื่อกำจัดเนื้องอกในมดลูกออกไป โดยแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้

1. การผ่าตัดเฉพาะแค่ส่วนของเนื้องอก (Myomectomy) คือการผ่าตัดเพื่อนำเนื้อส่วนที่เป็นเพียงเนื้องอกออก เหมาะสำหรับผู้ที่วางแผนจะตั้งครรภ์ในอนาคต ทั้งนี้ควรสังเกตอาการผิดปกติหลังการผ่าตัด หากพบว่ามีไข้ หายใจลำบาก เลือดออกทางช่องคลอดมาก ควรพบคุณหมอทันที
2. การตัดมดลูก (Hysterectomy) คือการผ่าตัดเพื่อนำเนื้องอกมดลูกและมดลูกออกไปทั้งหมด ส่งผลให้ไม่สามารถตั้งครรภ์ได้อีกในอนาคต และจะเข้าสู่ภาวะหมดประจำเดือนทันที วิธีการนี้มักใช้กับผู้ที่มีอายุ 40-50 ปีขึ้นไป

การผ่าตัดมดลูกมีอยู่ 3 รูปแบบ ได้แก่

• การตัดมดลูกออกเพียงบางส่วน เป็นการผ่าตัดเพื่อนำแค่เฉพาะส่วนบนของมดลูกออกไป แต่ยังคงเหลือส่วนปากมดลูกเอาไว้
• การตัดมดลูกออกทั้งหมด เป็นการผ่าตัดเพื่อนำส่วนของมดลูกทั้งหมด รวมไปถึงปากมดลูกออกไป
• การตัดมดลูกแบบถอนราก เป็นการผ่าตัดเพื่อนำมดลูกและเนื้อเยื่อโดยรอบ รวมไปถึงรังไข่ ท่อนำไข่ ต่อมน้ำเหลือง ต่อมไขมัน และเนื้อเยื่อบางส่วนของช่องคลอดออกไปด้วย

วิธีการผ่าตัดเนื้องอกมดลูก

วิธีการผ่าตัดเนื้องอกมดลูก มี 3 รูปแบบ ดังนี้

1. การผ่าตัดเนื้องอกมดลูกผ่านการเปิดช่องท้อง เป็นการผ่าตัดเพื่อนำเนื้องอกในมดลูกออกโดยการกรีดบริเวณท้องน้อยในแนวนอนสำหรับเนื้องอกขนาดเล็ก หรือผ่าในแนวตั้งสำหรับเนื้องอกขนาดใหญ่
2. การผ่าตัดเนื้องอกมดลูกผ่านกล้อง เป็นการผ่าตัดโดยการสอดกล้องผ่านช่องคลอดเข้าไปในมดลูก แล้วใช้เครื่องมือผ่าตัดขนาดเล็กตัดเนื้องอกภายในมดลูกออกมา ในกรณีที่เนื้องอกมีขนาดใหญ่ อาจไม่สามารถผ่าตัดออกจนหมดในครั้งเดียวได้ จึงอาจจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดครั้งที่ 2
3. การผ่าตัดโดยใช้หุ่นยนต์ช่วย เป็นการผ่าตัดที่คล้ายกับการส่องกล้องแต่ใช้หุ่นยนต์ผ่าตัดแทน โดยคุณหมอจะกรีดแผลขนาดเล็กใกล้กับสะดือ และรสอดกล้องและเครื่องมือผ่าตัดขนาดเล็กเข้าไป จากนั้นคุณหมอจะควบคุมการเคลื่อนไหวของเครื่องมือผ่านแผงควบคุม วิธีการนี้อาจทำให้เสียเลือดน้อยกว่า มีความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนน้อย และอาจใช้เวลาในการพักฟื้นน้อยกว่าการผ่าตัดรูปแบบอื่น แต่อาจใช้เวลานานและมีค่าใช้จ่ายสูงกว่า

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดเนื้องอกมดลูก

คุณหมออาจนัดหมายตรวจสุขภาพโดยรวม และส่องกล้องตรวจเนื้องอกในมดลูก ในคืนก่อนวันผ่าตัด อาจต้องนอนค้างคืนที่โรงพยาบาล และอดอาหารและเครื่องดื่ม อย่างน้อย 6-8 ชั่วโมงก่อนการผ่าตัด โดยผู้ป่วยควรแจ้งเกี่ยวกับยา อาหารเสริม สมุนไพร และวิตามิน ที่กำลังใช้อยู่ให้คุณหมอทราบก่อนการผ่าตัด เนื่องจากยาบางชนิดอาจส่งผลให้มีเลือดออกมากกว่าปกติ หรืออาจเกิดปฏิกิริยากับยาที่คุณหมออาจให้ในรับประทานก่อนวันผ่าตัด

จากนั้นจะให้ผู้ป่วยดมยาสลบและใช้เครื่องช่วยหายใจ หรืออาจใช้ยาชาเฉพาะที่ฉีดบริเวณกระดูกสันหลัง แล้วจึงเริ่มการผ่าตัด ระยะเวลาในการผ่าตัดขึ้นอาจอยู่กับประเภทของการผ่าตัดและขนาดของเนื้องอก

วันที่ผ่าตัดเนื้องอกมดลูกควรพาคนในครอบครัวหรือคนใกล้ชิดมาคอยดูแลและเฝ้าสังเกตอาการหลังการผ่าตัด เพราะอาจมีการเจ็บปวดหรือเคลื่อนไหวลำบาก

ความเสี่ยงของการผ่าตัดเนื้องอกมดลูก

ความเสี่ยงของการผ่าตัดเนื้องอกมดลูก อาจมีดังนี้

• การสูญเสียเลือด การผ่าตัดทุกชนิด รวมไปถึงการผ่าตัดเนื้องอกมดลูกล้วนมีโอกาสทำให้ร่างกายสูญเสียเลือด อย่างไรก็ตาม คุณหมอจะดำเนินการผ่าตัดอย่างระมัดระวังที่สุด เพื่อไม่ให้เลือดออกมากจนเกินไป
• แผลเป็น การผ่าตัดอาจสร้างความเสียหายต่อเนื้อเยื่อ และส่งผลให้เกิดรอยแผลเป็นได้
• มดลูกแตก เนื่องจากการผ่าตัดเนื้องอกมดลูกอาจจำเป็นกรีดลึกลงไปในบริเวณผนังมดลูก จึงอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะมดลูกแตกระหว่างการคลอดบุตรได้ โดยเฉพาะการคลอดแบบผ่าคลอด
• ภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น ภาวะกลั้นปัสสาวะลำบาก มดลูกหย่อน อาการปวดเรื้อรัง ลิ่มเลือด ตกเลือด