แผลสด หมายถึงแผลที่เกิดจากของมีคมบาดหรือการที่ผิวหนังสัมผัสกับวัตถุใด ๆ จนทำให้ผิวหนังเปิด ฉีก ขาด มีเลือดออก เมื่อเป็นแล้วควรรีบปฐมพยาบาลเบื้องต้น เพราะหากปล่อยทิ้งไว้อาจเพิ่มความเสี่ยงให้ติดเชื้อได้ วิธีรักษาแผลสดให้หายเร็ว ทำได้โดยการทายาฆ่าเชื้อ และสมานแผล นอกจากนั้น ควรดูแลตนเองรักษาความสะอาดร่างกายและ บริเวณแผลสม่ำเสมอ
[embed-health-tool-heart-rate]
แผลสด คืออะไร
แผลสด หมายถึง แผลที่เพิ่งเกิดขึ้น ยังไม่แห้ง อาจมีขนาดเล็กหรือใหญ่ก็ได้ มักเกิดจากการถูกของมีคมบาด หรือผิวหนังสัมผัสกับวัตถุผิวหยาบอย่างรุนแรงจนเกิดการฉีกหรือขาด
หากปล่อยแผลสดทิ้งไว้โดยไม่รักษาหรือปฐมพยาบาลอาจทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อจนมีอาการดังต่อไปนี้
- ไข้สูง เกิน 38 องศาเซลเซียส
- ต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้หรือขาหนีบบวม
- แผลไม่หาย หรือหายช้าผิดปกติ
นอกจากนี้ การติดเชื้อจากบาดแผล ยังอาจนำไปสู่อาการป่วยอื่น ๆ ได้ เช่น โรคบาดทะยัก โรคแบคทีเรียกินเนื้อ เนื้อเยื่อเซลล์อักเสบ
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น เมื่อเป็นแผลสด
เมื่อเป็นแผลสด ผู้ที่เป็นแผลหรือคนใกล้ตัว ควรดูแลแผลสดเบื้องต้นตามคำแนะนำต่อไปนี้
- ใช้ผ้ากอซกดแผลเพื่อให้เลือดหยุดไหล
- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด และหากพบเศษไม้ เศษแก้ว หรือสิ่งปรกในบาดแผล ให้ใช้แหนบที่ล้างแอลกอฮอล์แล้วหนีบเศษวัสดุเหล่านั้นออก
- หากแผลสกปรก ควรล้างด้วยแอลกอฮอล์ล้างแผล หรือ โพวิโดนไอโอดีน (Povidone iodine)
- ใส่ยาฆ่าเชื้อลดความเสี่ยงติดเชื้อเช่น fucidin ointment , bacidal ointment , chloramphenical ointment เพื่อช่วยรักษาความชุ่มชื้นบริเวณบาดแผลและป้องกันผิวหนังเป็นแผลเป็น
- ปิดแผลด้วยผ้ากอซหรือพลาสเตอร์ เพื่อป้องกันบาดแผลเปียกน้ำหรือติดเชื้อ และเปลี่ยนผ้าพันแผลอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง
วิธีรักษาแผลสดให้หายเร็ว
หากต้องการให้แผลสดหายเร็วขึ้น ควรดูแลตัวเองตามคำแนะนำต่อไปนี้
- นอนหลับให้เพียงพอ เนื้อเยื่อบริเวณบาดแผลจะฟื้นฟูตนเองได้ขณะที่ร่างกายนอนหลับ ดังนั้น เพื่อให้แผลสดหายเร็วยิ่งขึ้น จึงควรนอนหลับให้เพียงพอหรือนอนหลับโดยปราศจากการรบกวน
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อการสมานบาดแผล เช่น อาหารที่อุดมไปด้วยโปรตีนและวิตามินชนิดต่าง ๆ อย่างผักใบเขียว ไข่ ผลไม้ ถั่ว ไก่ หรือเครื่องใน
- งดการออกกำลังกายหนัก ถ้าหากบาดแผลมีการเย็บ หรือปากแผลเปิดกว้าง
- งดสูบบุหรี่ สารเคมีในบุหรี่ออกฤทธิ์ขัดขวางการลำเลียงออกซิเจนที่จะส่งไปเลี้ยงและช่วยฟื้นฟูแผลสดและสร้างเนื้อเยื่อใหม่ ดังนั้น จึงควรงดสูบบุหรี่ เพื่อให้แผลสดหายเร็วขึ้น
งานวิจัยชิ้นหนึ่ง เรื่องประสิทธิภาพของว่านหางจระเข้ในการฟื้นฟูบาดแผล เผยแพร่ในวารสาร Iranian Journal of Medical Sciences ปี พ.ศ. 2562 นักวิจัยได้ศึกษาผลการทดสอบหลาย ๆ ชิ้นเกี่ยวกับประสิทธิภาพของว่านหางจระเข้ และพบข้อสรุปว่า ว่านหางจระเข้มีประสิทธิภาพป้องกันแผลเปื่อย และยังใช้รักษาแผลไหม้ แผลจากการผ่าตัด และแผลเรื้อรังได้
ขณะเดียวกัน งานวิจัยอีกชิ้นหนึ่ง ศึกษาเกี่ยวกับศักยภาพของเคอร์คิวมินต่อโรคผิวหนัง ตีพิมพ์ในวารสาร Nutrients ปี พ.ศ. 2562 ระบุว่า เคอร์คิวมินมีคุณสมบัติหลายประการที่สัมพันธ์กับการฟื้นฟูของบาดแผล โดยหนึ่งในนั้นคือการกระตุ้นให้เซลล์ไฟโบรบลาสต์ (Fibroblast) ในผิวหนัง เปลี่ยนเป็นเซลล์อีกชนิดที่เรียกว่าไมโอไฟโบรบลาสต์ (Myofibroblast) ซึ่งเป็นกระบวนการหนึ่งที่ทำให้บาดแผลเล็กลง
