เมนไม่มา หรือ ประจำเดือนไม่มา คือ ภาวะที่ประจำเดือนไม่มาประมาณ 1-3 เดือน อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ภาวะความเครียด ฮอร์โมนไม่สมดุล การตั้งครรภ์ หากไม่ทำการรักษาอาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนขึ้นได้อย่าง เยื่อบุโพรงมดลูกหนา มีบุตรยาก ภาวะกระดูกพรุน เป็นต้น

เมนไม่มา คืออะไร

ประจำเดือนของผู้หญิงส่วนใหญ่มักจะมาโดยเฉลี่ยประมาณ 28 วัน หรือในช่วง 21-40 วัน ซึ่งอาการประจำเดือนไม่มาตามรอบเดือน อาจแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้

• ภาวะขาดประจำเดือนปฐมภูมิ (Primary Amenorrhea) คือ ภาวะที่ไม่มีประจำเดือน เมื่อมีอายุ 15 ปี
• ภาวะขาดประจำเดือนทุติยภูมิ (Secondary Amenorrhea) คือ ภาวะที่เคยมีประจำเดือนมาก่อน แต่อาจมีภาวะประจำเดือนไม่มาประมาณ 3 เดือนขึ้นไป

นอกจากนี้ ผู้หญิงบางคนอาจมีรอบเดือนที่ไม่สม่ำเสมอ หรือประจำเดือนมามากกว่าปกติ ซึ่งอาจแตกต่างกันในแต่ละบุคคล

สาเหตุที่เมนไม่มา

สาเหตุที่อาจทำให้ประจำเดือนไม่มา อาจมาจากหลายปัจจัยด้วยกัน ดังนี้

• ความเครียด เมื่อระดับความเครียดเพิ่มขึ้น อาจทำให้รอบเดือนเลื่อน หรือประจำเดือนไม่มาได้ ควรบรรเทาความเครียดด้วยกิจกรรมที่ชื่นชอบ เพื่อความผ่อนคลาย เช่น การออกกำลังกาย การวิ่ง
• การลดน้ำหนัก หรือน้ำหนักเกิน หากน้ำหนักลดลงอย่างกะทันหันด้วยการจำกัดปริมาณแคลอรี่ อาจส่งผลให้ร่างกายหยุดการผลิตฮอร์โมนที่จำเป็นสำหรับการตกไข่ ส่วนการมีน้ำหนักเกินก็อาจทำร่างกายผลิตฮอร์โมนแอสโตรเจนในปริมาณมากได้เช่นกัน ซึ่งทั้ง 2 สิ่งนี้อาจส่งผลให้ประจำเดือนไม่มา
• ผลข้างเคียงจากยาคุม ยาคุมกำเนิดบางประเภท เช่น ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว การฉีดยาคุม ห่วงคุมกำเนิด อาจส่งผลให้ประจำเดือนขาด แต่เมื่อหยุดใช้ยาคุมประจำอาจกลับมาปกติ
• อยู่ในช่วงตั้งครรภ์ เป็นสาเหตุทั่วไปที่อาจเกิดขึ้นหลังจากมีเพศสัมพันธ์ เมื่อรอบเดือนมาช้าอาจรอประมาณ 2-3 วันแล้วจึงตรวจด้วยชุดการทำสอบการตั้งครรภ์ หรือเข้ารับการตรวจจากคุณหมอ เพื่อยืนยันให้แน่ชัดว่าตั้งครรภ์หรือไม่
• เข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ช่วงวัยหมดประจำเดือนอาจเกิดขึ้นเมื่ออายุ 45-55 ปี เนื่องจากระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน และการตกไข่เริ่มลดลง
• กลุ่มอาการถุงน้ำในรังไข่หลายใบ เป็นภาวะที่อาจเกิดขึ้นได้ไม่บ่อย แต่อาจทำให้ผู้หญิงส่วนใหญ่ประจำเดือนไม่มาได้ เพราะถุงนำในรังไข่อาจยังไม่มีการพัฒนาโดยสมบูรณ์ จึงไม่อาจปล่อยไข่ทำให้ไข่ตกได้

วิธีรักษาเมนไม่มา

ประจำเดือนที่ไม่มาเนื่องจากการตั้งครรภ์ อาจไม่สามารถรักษาด้วยวิธีใด ๆ ได้ เนื่องจากเป็นเรื่องของระบบการทำงานในร่างกายหลังมีเพศสัมพันธ์ แต่การรักษาเมื่อประจำเดือนไม่มาด้วยสาเหตุเข้าสู่ช่วงวัยหมดประจำเดือน ภาวะซึมเศร้า ความเครียด คุณหมออาจให้รับการบำบัดด้วยฮอร์โมนทดแทน หรือให้คำแนะนำถึงการดูแลสุขภาพในชีวิตประจำวัน เช่น การออกกำลังกายอย่างพอดี พักผ่อนให้เพียงพอ

สำหรับผู้ที่ประจำเดือนไม่มาเนื่องจากความผิดปกติของการทำงานต่อมไทรอยด์ หรือต่อมใต้สมอง คุณหมออาจรักษาด้วยยา หรือการผ่าตัดตามอาการ และสาเหตุที่เกิดขึ้น