ความดัน คืออะไร พร้อมวิธีอ่านค่าความดันเบื้องต้น

ความดัน หรือความดันโลหิต คือ ค่าความดันของกระแสเลือดที่กระทบผนังหลอดเลือดแดง  เนื่องจากหัวใจสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงทั่วร่างกาย ทั้งนี้ หากมีค่าความดันโลหิตสูง หรือค่าความดันโลหิตต่ำอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายได้ ดังนั้น การรู้วิธีการอ่านค่าความดันเบื้องต้นอาจช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะความดันต่ำหรือสูงและรักษาระดับความดันให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้

ความดัน คืออะไร

ความดัน คือ ค่าความดันของกระแสเลือดที่กระทบผนังหลอดเลือดแดงเนื่องจากหัวใจสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงทั่วร่างกาย แบ่งออกเป็น 2 ค่า ได้แก่

• ค่าความดันโลหิตตัวบน หรือตัวเลขค่าบน (Systolic Blood Pressure) คือ ค่าแรงดันโลหิตขณะที่หัวใจบีบตัวหรือสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงทั่วร่างกาย
• ค่าความดันโลหิตตัวล่าง หรือตัวเลขค่าล่าง (Diastolic Blood Pressure) คือ ค่าแรงดันโลหิตขณะที่หัวใจคลายตัว

วิธีอ่านค่าความดันเบื้องต้น

การอ่านค่าความดันโลหิต โดยปกติ จะอ่านจากตัวเลขค่าบนก่อนแล้วจึงตามด้วยตัวเลขค่าล่าง ระดับความดันโลหิต อาจแบ่งได้ดังนี้

• ค่าความดันต่ำ ตัวเลขค่าบนต่ำกว่า 90 มิลลิเมตรปรอท และตัวเลขค่าล่างต่ำกว่า 60 มิลลิเมตรปรอท (90/60 มิลลิเมตรปรอท)
• ความดันปกติ ตัวเลขค่าบนต่ำกว่า 120 มิลลิเมตรปรอท และตัวเลขค่าล่างต่ำกว่า 80 มิลลิเมตรปรอท (120/80 มิลลิเมตรปรอท)
• ความดันเริ่มสูง ตัวเลขค่าบน 120-129 มิลลิเมตรปรอท และตัวเลขค่าล่างต่ำกว่า 80 มิลลิเมตรปรอท (120-129/80 มิลลิเมตรปรอท)
• ความดันสูงขั้นต้น ตัวเลขค่าบน 130-139 มิลลิเมตรปรอท และตัวเลขค่าล่าง 80-89 มิลลิเมตรปรอท (130-139/80-89 มิลลิเมตรปรอท)
• ความดันสูง ตัวเลขค่าบนสูงกว่า 140 มิลลิเมตรปรอท และตัวเลขค่าล่างสูงกว่า 90 มิลลิเมตรปรอท
• ความดันสูงระดับอันตราย ตัวเลขค่าบนสูงกว่า 180 มิลลิเมตรปรอท และตัวเลขค่าล่างสูงกว่า 110-120 มิลลิเมตรปรอท (180/110 มิลลิเมตรปรอท) ควรรีบไปพบคุณหมอ เพื่อรักษาภาวะความดันโลหิตสูง

ภาวะความดันผิดปกติ

ค่าความดันผิดปกติ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ ความดันโลหิตสูงและความดันโลหิตต่ำ ซึ่งอาจมีอาการแตกต่างกันดังต่อไปนี้

ความดันโลหิตสูง

ความดันโลหิตสูงในระยะต้น อาจมักไม่ค่อยมีอาการ

• อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ
• เวียนศีรษะ ปวดศีรษะอย่างรุนแรง
• เลือดกำเดาไหล
• แน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก
• เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย
• ตาพร่า มัว
• ปัสสาวะมีเลือดปน

หากมีอาการดังกล่าวควรรีบไปปรึกษาคุณหมอ เนื่องจากอาจเสี่ยงเป็นโรคที่อาจก่อให้เกิดโรคหัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง โรคไต รวมถึงปัญหาทางด้านสายตา

ความดันโลหิตต่ำ

ความดันโลหิตต่ำ อาจมีอาการดังนี้

• วิงเวียนศีรษะ
• หน้ามืด เป็นลม
• คลื่นไส้
• ตาพร่ามัว
• เหนื่อยล้า อ่อนเพลีย
• ไม่ค่อยมีสมาธิ
• หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ หายใจถี่ขึ้น
• ช็อก ซึ่งเป็นภาวะที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

ผู้ที่มีความดันผิดปกติ ควรหมั่นไปพบคุณหมอตามนัด เพื่อติดตามอาการและหาทางรักษาให้ค่าความดันกลับมาเป็นปกติ

วิธีป้องกันค่าความดันผิดปกติ

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ดังต่อไปนี้ อาจช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะความดันโลหิตสูงและความดันโลหิตต่ำได้

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช และควรรับประทานอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่ ทั้งนี้ เนื่องจากการบริโภคโซเดียมเกินความต้องการของร่างกาย อาจส่งผลทำให้ไตเสื่อมและทำงานได้น้อยลง ไตจึงขับโซเดียมได้ไม่ดี จนอาจทำให้มีเกลือและน้ำคั่งในอวัยวะต่าง ๆ และส่งผลให้ความดันโลหิตสูง
• หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และรวมถึงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ น้ำอัดลม เพราะอาจส่งผลต่อระดับความดันโลหิตได้ ทั้งนี้ ควรดื่มน้ำวันละ 7-8 แก้ว เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำที่อาจส่งผลทำให้ความดันโลหิตต่ำได้
• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ เพราะการสูบบุหรี่อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคเป็นความดันสูง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง ทั้งยังอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพโดยรวมด้วยรวมถึงส่งผลต่อปัญหาสุขภาพอื่น ๆ อีกด้วย ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น เดินเร็ว ว่ายน้ำ อย่างน้อย 30 นาที/วัน หรือ 150 นาที/สัปดาห์ เพื่อช่วยควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ทั้งนี้ ไม่ควรออกกำลังกายอย่างหักโหม
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อย 7-8 ชั่วโมง/วันจัดการกับความเครียด โดยอาจหางานอดิเรกทำ เช่น ปลูกต้นไม้ ฟังเพลง ดูหนัง เนื่องจากความเครียดอาจส่งผลทำให้ความดันขึ้นได้เช่นกัน