แปปสเมียร์ เป็นการตรวจหาการเปลี่ยนแปลงบริเวณปากมดลูก เพื่อคัดกรองมะเร็งปากมดลูก มักทำควบคู่ไปกับการตรวจภายใน ในผู้หญิงที่อายุมากกว่า 30 ปี พร้อมกับการตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวี ซึ่งเป็นเชื้อที่ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ที่ทำให้เกิดโรคมะเร็งปากมดลูก

ข้อมูลพื้นฐาน

การตรวจ แปปสเมียร์ คืออะไร

แปปสเมียร์ (Pap Test) หรือการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก เป็นการตรวจหาการเปลี่ยนแปลงบริเวณปากมดลูก ในการตรวจนี้ แพทย์จะขูดเอาตัวอย่างเซลล์ปากมดลูกมาตรวจ แพทย์จะใส่ตัวอย่างเซลล์ลงบนสไลด์ (Pap smear) หรือผสมในน้ำยาช่วยรักษาสภาพเซลล์ และส่งไปยังห้องปฏิบัติการ เพื่อตรวจสอบด้วยกล้องจุลทรรศน์ เซลล์จะถูกตรวจหาความผิดปกติที่อาจชี้ให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ที่ผิดปกติ เช่น ดีสพลาเซีย (dysplasia) หรือมะเร็งปากมดลูก

ช่วงเวลาการตรวจแปปสเมียร์ขึ้นอยู่กับอายุและปัจจัยเพิ่มความเสี่ยงต่างๆ ควรปรึกษาแพทย์ถึงความถี่ในการตรวจ

ชนิดของไวรัสเอชพีวี (HPV) ที่มีความเสี่ยงสูงมักเป็นสาเหตุของการเกิดมะเร็งปากมดลูก ในผู้หญิงที่อายุมากกว่า 30 ปี การตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวี ควรทำควบคู่ไปกับการตรวจแปปสเมียร์ หากคุณอายุต่ำกว่า 26 ปี คุณสามารถรับวัคซีนป้องกันไวรัสเอชพีวี ที่ทำให้เกิดมะเร็งปากมดลูกได้

ทำไมต้องตรวจแปปสเมียร์

การตรวจแปปสเมียร์เป็นการตรวจเพื่อคัดกรองมะเร็งปากมดลูก มักทำควบคู่ไปกับการตรวจภายใน ในผู้หญิงที่อายุมากกว่า 30 ปี การตรวจแปปสเมียร์จะทำควบคู่กับการตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวี ซึ่งเป็นเชื้อที่ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ที่ทำให้เกิดโรคมะเร็งปากมดลูก

คุณและแพทย์ควรตัดสินใจถึงช่วงเวลาการเข้ารับการตรวจ และความถี่ในการตรวจ โดยทั่วไป แพทย์จะแนะนำให้ตรวจแปปสเมียร์เมื่ออายุ 21 ปี และตรวจซ้ำทุกๆ 2-3 ปี หากอายุมากกว่า 30 ปี แพทย์จะแนะนำให้ตรวจทุกๆ 3 ปี หรือทุกๆ 5 ปี ในกรณีที่ตรวจแปปสเมียร์ควบคู่ไปกับการตรวจหาเชื้อเอชพีวี

หากคุณมีปัจจัยเสี่ยง แพทย์อาจแนะนำให้ตรวจบ่อยขึ้น โดยไม่คำนึงอายุ ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ มีดังนี้

• การวินิจฉัยโรคมะเร็งปาดมดลูก หรือ ผลการตรวจแปปสเมียร์ระบุว่ามีเซลล์ก่อมะเร็ง
• ได้รับยาไดเอ็ททิลสติลเบสตรอล (diethylstilbestrol; DES) ระหว่างอยู่ในครรภ์
• การติดเชื้อเอชไอวี
• ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เนื่องจากการเปลี่ยนถ่ายอวัยวะ การรับเคมีบำบัด หรือ การใช้คอร์ติคอสเตียรอยด์อย่างต่อเนื่อง

ควรปรึกษาแพทย์ถึงผลและความเสี่ยงของการตรวจแปปสเมียร์ และตัดสินใจถึงวิธีที่ดีสุดโดยคำนึงถึงปัจจัยเสี่ยงของคุณ

โดยทั่วไป องค์กรต่าง ๆ ตกลงให้มีการตรวจแปปสเมียร์ได้เมื่อคุณมีอายุ 21 ปี

สิ่งที่ควรรู้ก่อนตรวจ

สิ่งที่ควรรู้ก่อนการตรวจ แปปสเมียร์

ผลการตรวจประเภทนี้ไม่ใช่การตัดการมีอยู่ของเซลล์ที่ผิดปกติ (dysplasia) หรือมะเร็งปากมดลูก ออกไปโดยสิ้นเชิง การตรวจอาจเกิดความผิดพลาดในการหาเซลล์ที่ผิดปกติในขณะที่มีเซลล์ผิดปกติอยู่ การตรวจติดกัน 3 ครั้งจะช่วยลดโอกาสที่ผลการตรวจจะผิดพลาดได้ หรืออาจตรวจพบเซลล์ที่ผิดปกติ ทั้งที่จริงไม่มีเซลล์เหล่านั้นอยู่ (false-positive) ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการอ่านค่าของผลการตรวจที่ได้

ผู้หญิงที่มีผลการตรวจพบว่ามีเซลล์ผิดปกติ หรือผู้ที่มีอายุมากกว่า 30 ปี อาจเข้ารับการตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวี (HPV) ซึ่งเป็นเชื้อที่ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ที่ทำให้เกิดหูดที่อวัยวะเพศ เชื้อไวรัสเอชพีวีที่มีความเสี่ยงสูงบางชนิด ทำให้เกิดโรคมะเร็งปากมดลูก อาจต้องทำการตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวี ร่วมกับการตรวจแปบสเมียร์หรือไม่ก็ได้ ผลการตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวี สามารถช่วยให้แพทย์ตัดสินใจ ว่าต้องมีการตรวจหรือรักษาเพิ่มเติมหรือไม่

การตรวจแปปสเมียร์เพียงอย่างเดียว ไม่สามารถใช้เพื่อตรวจวินิจฉัยเซลล์ที่ผิดปกติหรือมะเร็งปากมดลูกได้ อาจต้องมีการตรวจชนิดอื่นๆด้วย เช่น การตรวจปากมดลูก

การตรวจแปปสเมียร์ไม่ใช่การตรวจเพื่อหาการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ หรือมะเร็งชนิดอื่นนอกจากมะเร็งปากมดลูก หากสงสัยว่าติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ อาจมีการตรวจประเภทอื่นๆ เพื่อยืนยันข้อสงสัยร่วมด้วย

การตรวจช่องคลอดด้วยตนเอง (Vaginal self-exam /VSE) อาจช่วยให้คุณรู้จักร่างกายของตนเองมากขึ้น และอาจสามารถทำให้พบสิ่งผิดปกติหรืออาการต่างๆ ที่จำเป็นต้องเข้าพบคุณหมอ การตรวจช่องคลอดด้วยตนเองควรทำควบคู่กับการตรวจภายใน แต่ไม่สามารถทดแทนการตรวจภายในได้ และควรทำควบคู่ไปกับการตรวจแปปสเมียร์โดยแพทย์อีกด้วย

ขั้นตอนการตรวจ

การเตรียมตัวสำหรับการตรวจ แปปสเมียร์

เพื่อให้การตรวจมีประสิทธิภาพ ควรปฏิบัติตามวิธีต่อไปนี้ก่อนการตรวจ

• งดการมีเพศสัมพันธ์ การสวนล้างช่องคลอด การใช้ยาสอด หรือการใช้ครีม เจล หรือโฟมฆ่าเชื้ออสุจิ ก่อนการตรวจ 2 วัน เนื่องจากยาเหล่านี้อาจล้างเซลล์ที่ผิดปกติออกไปได้
• ไม่เข้ารับการตรวจในขณะมีประจำเดือน แม้การตรวจจะสามารถทำได้ แต่ควรหลีกเลี่ยง

ขั้นตอนการตรวจ แปปสเมียร์

การตรวจแปปสเมียร์เป็นการตรวจที่ไม่ซับซ้อนและเร็ว ผู้ทำการตรวจคือ แพทย์ พยาบาลหรือสูตินรีแพทย์

ในระหว่างการตรวจ แพทย์จะใช้เครื่องมือที่เรียกว่า สเปคคูลัม (speculum) สอดเข้าไปในช่องคลอด จากนั้นจะใช้ไม้พายขนาดเล็กหรือแปรงเล็กเก็บตัวอย่างเซลล์จากปากมดลูก จากนั้น นำตัวอย่างเซลล์ใส่บนสไลด์กระจกเพื่อส่งไปยังห้องตรวจ ผลการตรวจจะออกภายในหนึ่งสัปดาห์

หลังการตรวจแปปสเมียร์

การตรวจแปปสเมียร์อาจทำให้รู้สึกไม่สบาย แต่เป็นการตรวจที่ไม่เกิดความเจ็บ หากเกิดความรู้สึกเจ็บ ควรแจ้งแพทย์ พยาบาลหรือ สูตินรีแพทย์ทันที

ในบางครั้ง อาจมีการแจ้งจากห้องปฏิบัติการถึงความไม่สมบูรณ์ของตัวอย่างเซลล์ และอาจต้องเข้ารับการตรวจใหม่ นั่นไม่ได้หมายความว่า การตรวจที่ผ่านไปแสดงผลที่ผิดปกติ การนำตัวอย่างเซลล์อาจไม่เพียงพอ หรือเซลล์อาจถูกบังด้วยเลือดหรือเมือก

ผลการตรวจ

ผลที่ได้รับหมายความอย่างไร

ผลการตรวจจะออกภายใน 1 ถึง 2 สัปดาห์ ควรถามแพทย์ถึงเวลาการรับผลการตรวจ

ผลปกติ

เซลล์ตัวอย่างมีเพียงพอและไม่พบเซลล์ที่ผิดปกติ

ผลผิดปกติ

เซลล์ตัวอย่างไม่เพียงพอ หรือพบเซลล์ที่ผิดปกติ โดยส่วนใหญ่ เกิดปัญหาที่ปากมดลูก หากผลที่ออกมาไม่ชัดเจนหรือมีการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ปากมดลูกเพียงเล็กน้อย แพทย์อาจให้มีการตรวจซ้ำทันที และเข้ารับการตรวจภายใน 6 เดือน หรือ 1 ปี

เซลล์ที่ผิดปกติจะเปลี่ยนเป็นเซลล์มะเร็ง การรักษาเซลล์เหล่านี้ช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งปากมดลูกได้ หากผลการตรวจของคุณผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับผลที่ออกมา แพทย์จะเป็นผู้อธิบายและตอบคำถามของคุณ การรักษาเซลล์ที่ผิดปกติมักทำที่โรงพยาบาลในช่วงเวลาที่นัดหมาย

หากผลที่ออกมาพบว่ามีความผิดปกติมาก แพทย์จะแนะนำให้มีการตรวจอื่นๆ ผลการตรวจเหล่านี้จะช่วยให้แพทย์หาวิธีการรักษาที่เหมาะสมที่สุด

การตรวจแปปสเมียร์ไม่สมบูรณ์เสมอไป ผลเป็นบวกและลบที่ผิดพลาดอาจเกิดขึ้นได้ และทำให้เกิดความกังวลและสับสน

• ผลบวกผิดพลาด (False positive) ผลประเภทนี้เกิดขึ้นเมื่อแจ้งว่าพบเซลล์ที่ผิดปกติ แต่ในความจริงแล้ว ไม่มีเซลล์ที่ผิดปกติหรือเป็นเซลล์มะเร็ง หากแพทย์แจ้งว่า ผลเป็นบวกผิดพลาด นั่นหมายถึง ไม่มีปัญหาเกิดขึ้น
• ผลลบผิดพลาด (False negative) เกิดขึ้นเมื่อมีการแจ้งว่าเซลล์ที่ตรวจปกติ แต่แท้จริงแล้วเกิดปัญหากับเซลล์ปากมดลูกที่เกิดความผิดพลาดจากการตรวจ และผลนี้ทำให้ทราบว่ามีเซลล์ผิดปกติและเข้ารับการรักษาช้าลง แต่การเข้ารับการตรวจสม่ำเสมอเพิ่มโอกาสในการตรวจพบเซลล์ที่ผิดปกติได้เร็วขึ้น มะเร็งปากมดลูกใช้เวลาหลายปีในการแพร่กระจาย หากเกิดความผิดพลาดในการตรวจเซลล์ในครั้งแรก อาจพบเซลล์ดังกล่าวในการตรวจครั้งต่อมาได้

ระยะการตรวจแปปสเมียร์ตามปกติอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับห้องปฏิบัติการและโรงพยาบาล ควรปรึกษาแพทย์หากมีคำถามเกี่ยวกับผลการตรวจ

หากคุณมีคำถามเกี่ยวกับการตรวจแปปสเมียร์ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อความเข้าใจที่ดีขึ้น

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัย หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด