Metabolic Syndrome คือ อะไร เกี่ยวกับโรคเบาหวานอย่างไร

Metabolic Syndrome คือ เมแทบอลิกซินโดรมซึ่งเป็นกลุ่มของอาการหรือปัญหาสุขภาพต่าง ๆ ที่เกิดจากระบบเผาผลาญทำงานผิดปกติ เช่น น้ำตาลในเลือดสูง ไตรกลีเซอไรด์สูง ความดันโลหิตสูง ซึ่งสัมพันธ์กับภาวะดื้ออินซูลิน และเป็นปัจจัยเสี่ยงของโรคเบาหวาน โรคหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมอง วิธีดูแลตัวเองเบื้องต้นป้องกันมิให้เกิดภาวะเมเเทบอลิกซินโดรมรวมไปถึงโรคแทรกซ้อน ได้แก่ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ งดสูบบุหรี่ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย

Metabolic Syndrome คือ อะไร

ภาวะเมแทบอลิกซินโดรม หมายถึง กลุ่มของอาการหรือปัญหาสุขภาพที่เกิดจากระบบเผาผลาญของร่างกายทำงานผิดปกติไป ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของโรคเบาหวาน โรคหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมอง

ทั้งนี้ ผู้ที่เข้าเกณฑ์วินิจฉัยว่ามีภาวะเมแทบอลิกซินโดรม คือ ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพอย่างน้อย 3 ใน 5 ข้อต่อไปนี้

เมแทบอลิกซินโดรม มีสาเหตุมาจากอะไร

ปัจจุบันนี้ ยังไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจนของภาวะเมแทบอลิกซินโดรม แต่อาจเกิดจากปัจจัยดังต่อไปนี้

• ภาวะดื้ออินซูลิน (Insulin Resistance) ซึ่งเป็นภาวะที่เซลล์ในร่างกายตอบสนองต่อฮอร์โมนอินซูลินบกพร่องไป โดยที่ฮอร์โมนอินซูลินนี้จะถูกสร้างเเละหลั่งจากตับอ่อน เพื่อมาควบคุมระดับน้ำตาลในกระเเสเลือด เมื่อเซลล์เกิดภาวะดื้ออินซูลิน ตับอ่อนจึงต้องพยามผลิตอินซูลินมากขึ้นเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลให้ได้ตามปกติ และเมื่อตับอ่อนทำงานหนักขึ้น จึงเกิดความเสียหายจนผลิตอินซูลินน้อยลงในที่สุด ส่งผลระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ นำไปสู่การเป็นโรคเบาหวานในที่สุด ทั้งนี้ ภาวะดื้ออินซูลินสัมพันธ์กับอาการต่าง ๆ ของภาวะเมแทบอลิกซินโดรม จึงอาจเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า Insulin Resistance Syndrome
• โรคอ้วนลงพุง หรือผู้ที่มีน้ำหนักเกินหรือรูปร่างอ้วนที่ชั้นไขมันเด่นมาสะสมบริเวณช่องท้องมากกว่าส่วนอื่น ๆ (Central Obesity) อาจเกิดจากหลาย ๆ ปัจจัย ทั้ง พันธุกรรม พฤติกรรมสุขภาพที่ไม่ดี เช่น ไม่ค่อยขยับเคลื่อนไหวร่างกาย ไม่ออกกำลังกาย รับประทานอาหารจำพวกไขมันสูงหรือน้ำตาลสูง ทั้งนี้ ชั้นไขมันในช่องท้องจะเปลี่ยนเป็นกรดไขมันอิสระส่งผลให้ร่างกายผลิตคอเลสเตอรอล LDL ซึ่งเป็นไขมันเลวเพิ่มขึ้น และมีคอเลสเตอรอล HDL ซึ่งเป็นไขมันดีลดลง เเละยังทำให้ระบบเผาผลาญของร่างกายทำงานผิดปกติไปอีกด้วย
• วัย เมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น ประสิทธิภาพของระบบต่าง ๆ ในร่างกายอาจทำงานผิดปกติไป รวมทั้งระบบเผาผลาญที่อาจทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพเหมือนเก่า ทำให้ร่างกายไม่สามารถเผาผลาญพลังงานได้ตามปกติ จึงมีพลังงานส่วนเกินที่สะสมในรูปแบบไขมันเพิ่มมากขึ้น และนำไปสู่ภาวะเมแทบอลิกซินโดรมได้
• พันธุกรรม ผู้ที่มีภาวะนี้อาจมียีนส์บางกลุ่มที่ทำให้เสี่ยงในการเกิดโรคได้ง่ายกว่าผู้อื่น

Metabolic Syndrome รักษาได้อย่างไร

โดยทั่วไปแล้ว นอกจากการรับประทานยา คุณหมอจะเน้นการรักษาที่ช่วยลดปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ ของการเกิดภาวะเมแทบอลิกซินโดรม โดยการปรับพฤติกรรมสุขภาพ ซึ่งยังช่วยป้องกันโรคแทรกซ้อน เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง สำหรับการปรับพฤติกรรมสุขภาพมีเเนวทางเบื้องต้นดังต่อไปนี้

Metabolic Syndrome ป้องกันได้อย่างไร

ภาวะเมแทบอลิกซินโดรม อาจป้องกันได้ด้วยการออกดูเเลสุขภาพเบื้องต้นดังต่อไปนี้