ลูกหลุดเกิดจากอะไร สามารถป้องกันได้หรือไม่

ผู้ที่กำลังวางแผนตั้งครรภ์หรือกำลังตั้งครรภ์ในระยะแรกซึ่งเป็นช่วงที่เสี่ยงได้ง่าย อาจกังวลเกี่ยวกับสุขภาพของลูก และมีข้อสงสัยว่า ลูกหลุดเกิดจากอะไร สามารถป้องกันได้หรือไม่ ทั้งนี้ ภาวะแท้งลูก หรือที่อาจเรียกว่า ลูกหลุด มักเกิดขึ้นเนื่องจากทารกไม่สามารถพัฒนาและเจริญเติบได้อย่างเหมาะสม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผลจากความผิดปกติของโครโมโซมที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ พัฒนาของอวัยวะของตัวอ่อนที่ผิดปกติ อาจไม่มีสาเหตุจากส่วนอื่นแน่ชัด ทำให้ไม่มีวิธีป้องกันที่แน่นอน อย่างไรก็ตาม การดูแลตัวเองอย่างเหมาะสม เช่น รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และสัมผัสฝุ่นควันที่เป็นพิษ นอนหลับให้เพียงพอ อาจลดความเสี่ยงของการแท้งหรือลูกหลุดได้

ลูกหลุดเกิดจากอะไร

การแท้งลูก หรือที่เรียกว่า ลูกหลุด (Miscarriage) คือ การสูญเสียทารกในครรภ์ในช่วงก่อนสัปดาห์ที่ 20 ของการตั้งครรภ์หรือในช่วงไตรมาสแรก มักแต่พบได้บ่อยในช่วง 12 สัปดาห์แรกของการตั้งครรภ์ เกิดจากตัวอ่อนในครรภ์มีโครโมโซมผิดปกติ หรือเกิดจากกระบวนการแบ่งตัวของไซโกต (Zygote) ซึ่งเป็นเซลล์เริ่มต้นของตัวอ่อนผิดปกติ การพัฒนาของโครงสร้างร่างกายหลักมีความผิดปกติ ทำให้ตัวอ่อนไม่สามารถเจริญเติบโตหรือมีพัฒนาการไปเป็นทารกอย่างสมบูรณ์ได้ ร่างกายของคุณแม่จึงขับทารกในครรภ์ออกมาเอง โดยอาการที่พบได้บ่อยที่สุดเมื่อลูกหลุด คือ การมีเลือดออกจากช่องคลอด ซึ่งอาจมีตั้งแต่จุดเลือดออกสีแดงออกชมพูหรือสีน้ำตาล ไปจนถึงเลือดออกในปริมาณมาก อาจพบมีชิ้นเนื้อหลุดออกมาด้วยได้  ร่วมกับมีอาการปวดท้องส่วนล่างคล้ายลักษณะการปวดประจำเดือน หากอายุครรภ์ยังน้อยหลายคนอาจคิดว่าเป็นเพียงเลือดประจำเดือนเท่านั้น

คุณแม่ตั้งครรภ์หลายท่านอาจเกิดภาวะลูกหลุดโดยไม่รู้ตัวว่ากำลังตั้งครรภ์ เนื่องจากยังมีอายุครรภ์อ่อนเกินไปจึงยังไม่มีอาการตั้งครรภ์ที่ชัดเจน

ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ หรือสาเหตุที่ทำให้ลูกหลุด อาจมีดังนี้

• การติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัส
• การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีรังสีหรือสารเคมีที่เป็นพิษในระดับสูง
• การมีฮอร์โมนแปรปรวนหรือการที่มีภาวะพร่องฮอร์โมนที่ทำหน้าที่ช่วยพยุงการตั้งครรภ์ในช่วงแรก
• ภาวะที่ไข่ที่ได้รับการผสมแล้วฝังตัวที่ผนังมดลูกอย่างไม่เหมาะสม
• อายุของคุณแม่มากกว่า 35 ปี
• ความผิดปกติของมดลูก
• ภาวะปากมดลูกปิดไม่สนิท (Cervical incompetence) โดยภาวะนี้มักทำให้เกิดการแท้งในช่วงไตรมาสที่2
• พฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การสูบบุหรี่ การใช้ยาเสพติด การดื่มแอลกอฮอล์
• ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน เช่น โรคลูปัสที่ทำลายเนื้อเยื่อในร่างกายของตัวเอง
• โรคไตเรื้อรัง
• โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด (Congenital Heart Disease)
• โรคเบาหวานที่ควบคุมไม่ได้ จนทำให้มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงกว่าเกณฑ์
• โรคต่อมไทรอยด์
• การฉายรังสี
• การใช้ยาบางชนิด เช่น ไอโซเตรติโนอิน (Isotretinoin) ที่ใช้รักษาสิว
• ภาวะทุพโภชนาการอย่างรุนแรง
• การติดเชื้อสเตรปโตคอคคัสกรุ๊ปบี (Group B beta strep)

ลูกหลุด อาการ เป็นอย่างไร

อาการที่เป็นสัญญาณว่าลูกหลุด อาจมีดังนี้

หลังลูกหลุด ควรทำอย่างไร

โดยทั่วไป หากผู้ที่มีอายุครรภ์อ่อนมากเกิดภาวะลูกหลุด ร่างกายมักขับเนื้อเยื่อของการตั้งครรภ์ เช่น ชิ้นส่วนทารก รก ออกมาทั้งหมด จึงไม่จำเป็นต้องรับการรักษาทางการแพทย์ แต่ก็อาจต้องได้รับการดูแลจากคุณหมอเพื่อป้องกันการตกเลือดและการติดเชื้อ และอาจต้องอัลตราซาวด์เพื่อยืนยันว่าไม่มีเนื้อเยื่อต่าง ๆ หลงเหลืออยู่ในมดลูก

แต่หากร่างกายของคุณแม่ไม่ได้ขับเนื้อเยื่อออกมาทั้งหมด คุณหมออาจต้องขูดมดลูก (Dilation And Curettage) หรือดูดมดลูก (Manual Vacuum Aspiration) เพื่อนำเนื้อเยื่อที่ยังหลงเหลืออยู่ในมดลูกออกมาให้หมด และอาจต้องให้ยาเพื่อให้เลือดหยุดไหลหลังขูดมดลูก และคุณแม่อาจต้องสังเกตอาการของตัวเองอีกระยะหนึ่งแม้จะกลับไปพักผ่อนที่บ้านแล้วก็ตาม หากพบว่ามีอาการเลือดออกมากขึ้น หนาวสั่น เป็นไข้ ควรไปพบคุณหมอโดยเร็ว

ลูกหลุดสามารถป้องกันได้หรือไม่

ลูกหลุดเป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติและไม่สามารถป้องกันได้ 100% ขึ้นกับสาเหตุดังกล่าวข้างต้น แต่การดูแลตัวเองอย่างเหมาะสมด้วยวิธีดังต่อไปนี้ อาจช่วยให้คุณแม่มีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง และลดความเสี่ยงในการสูญเสียทารกในครรภ์ได้