Alprazolam หรือยาอัลปราโซแลม ใช้เพื่อรักษาโรควิตกกังวล และแพนิค เป็นยาในกลุ่มเบนโซไดอะซีปีน (benzodiazepines) ซึ่งส่งผลต่อสมอง และระบบประสาทส่วนกลาง
[embed-health-tool-bmi]
ข้อบ่งใช้
alprazolam ใช้สำหรับ
alprazolam หรือ ยา อัลปราโซแลม ช้เพื่อรักษาโรควิตกกังวล และแพนิค เป็นยาในกลุ่มเบนโซไดอะซีปีน (benzodiazepines) ซึ่งส่งผลต่อสมอง และระบบประสาทส่วนกลาง อีกทั้งยังกระตุ้นสารสื่อประสาทออกมา ที่เรียกว่า กาบา (GABA) ร่วม เพื่อให้สมองมีการทำงานที่ช้า หรือสงบลง ลดอาการวิตกกังวลจากการทำงานหนักของระบบประสาท
วิธีการใช้ยา alprazolam
- รับประทานยาตามที่แพทย์กำหนด ขนาดยานั้นขึ้นอยู่กับอาการ ช่วงอายุ และการตอบสนองของสุขภาพต่อการรักษา
- อาจสามารถค่อย ๆ เพิ่มขนาดยาขึ้นจนกระทั่งยามีฤทธิ์ให้การรักษาได้
- หากมีการใช้ยานี้เป็นประจำ หรือใช้ในขนาดยาที่สูง บางกรณีอาจมีอาการถอนยา เช่น อาการชัก เป็นต้น ซึ่งเกิดขึ้นได้เมื่อหยุดใช้ยาแบบฉับพลัน ดังนั้นเพื่อป้องกันอาการถอนยานี้ แพทย์จะสั่งให้ค่อย ๆ ลดขนาดยาลงทดแทน จนร่างกายเริ่มปรับตัวได้ก่อนเลิกใช้ยา
โปรดแจ้งแพทย์ให้ทราบหากมีอาการผิดปกติ และมิควรหารับประทาน หรือ เพิ่ม ลดขนาดยาเอง โดยไม่ได้รับการอนุญาต เพราะอาจทำให้ยาที่กินอยู่นั้นไม่มีประสิทธิภาพในการรักษาได้
การเก็บรักษายา alprazolam
- ยาอัลปราโซแลมควรเก็บที่อุณหภูมิห้อง และหลีกเลี่ยงแสงหรือความชื้น เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวยาเกิดความเสียหาย
- ไม่ควรเก็บยานี้ในห้องน้ำ หรือช่องแช่แข็ง
- ไม่ควรทิ้งยาอัลปราโซแลมลงในชักโครก หรือในท่อระบายน้ำ เว้นแต่ได้รับคำแนะนำเช่นนั้น ควรกำจัดยาด้วยวิธีที่ถูกต้องเมื่อยาหมดอายุ หรือไม่มีความจำเป็นต้องใช้งาน โปรดสอบถามเภสัชกรเพิ่มเติม เกี่ยวกับวิธีการกำจัดยาที่ถูกต้อง
- เพื่อความปลอดภัยโปรดเก็บยาให้ห่างจากมือเด็ก และสัตว์เลี้ยง
ยาอัลปราโซแลมบางยี่ห้ออาจจะต้องเก็บรักษาแตกต่างกัน หากมีข้อกังวล หรือข้อสงสัยเพิ่มเติม สามารถสอบถามได้จากเภสัชกร และแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอีกครั้งได้ในทันที
ข้อควรระวังและคำเตือน
ข้อควรรู้ก่อนใช้ยา อัลปราโซแลม
ก่อนใช้ยาอัลปราโซแลม
ควรแจ้งแพทย์ หรือเภสัชกร ให้ทราบหากมีอาการแพ้ยา อิทราโคนาโซล (Itraconazole) , คีโตโคนาโซล (Ketoconazole) รวมถึงยาในกลุ่มยา เบนโซไดอะซีปีน (Benzodiazepines) เช่น ลอราซีแพม (Lorazepam) , โคลนาซีแพม (Clonazepam) เป็นต้น และเพื่อเป็นการสร้างความปลอดภัยอีกขั้น โปรดระบุยาทางการแพทย์ สมุนไพร อาหารเสริมที่กำลังใช้ รวมถึงสภาวะโรคประจำตัวให้แพทย์ทราบ โดยเฉพาะกับผู้ที่เป็นโรคต้อหิน และสตรีกำลังตั้งครรภ์
นอกจากนี้หากอายุมากกว่า 65 ปี ควรใช้ยาอัลปราโซแลมในขนาดที่ต่ำ เนื่องจากยาในขนาดสูงอาจส่งผลอันตราย และอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่รุนแรง ที่สำคัญยาอัลปราโซแลมอาจทำให้ง่วงซึมได้ จึงอาจจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงการขับรถ หรือใช้เครื่องจักร เพราะอาจส่งผลให้ประสบกับอุบัติเหตุจนถึงแก่ชีวิตได้
ความปลอดภัยต่อการตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร
ยังไม่มีงานวิจัยที่น่าเชื่อถือเกี่ยวกับความเสี่ยงในสตรีตั้งครรภ์ที่ใช้ยานี้ในช่วงการตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อหาประโยชน์และความเสี่ยงก่อนการใช้ยานี้ ควรแจ้งแพทย์หากกำลังตั้งครรภ์ หรือวางแผนที่จะตั้งครรภ์โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสแรก เพราะอัลปราโซแลมอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตของทารก
ผลข้างเคียง
ผลข้างเคียงของการใช้ยา อัลปราโซแลม
ผลข้างเคียงที่รุนแรงทั่วไป ที่สามารถพบได้มี ดังนี้
- ง่วงซึม วิงเวียน รู้สึกเหนื่อยหรือระคายเคือง
- มองเห็นไม่ชัด ปวดหัว ความทรงจำมีปัญหา
- นอนไม่หลับ
- บวมที่มือหรือเท้า
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง ขาดการทรงตัวหรือการเคลื่อนไหวอย่างสอดประสาน
- ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก ท้องเสีย
- เหงื่อออกมากขึ้น ปากแห้ง จมูกอุดตัน
- น้ำหนักหรือความอยากอาหารเปลี่ยนแปลง สูญเสียความสนใจเรื่องเซ็กส์
แจ้งแพทย์ทราบ หรือขอเข้าคำปรึกษาในทันทีหากมีผลข้างเคียงที่รุนแรง ดังต่อไปนี้
- มีอารมณ์หดหู่ มีความคิดที่จะฆ่าตัวตาย หรือทำร้ายตัวเอง
- มีพฤติกรรมที่อันตรายแบบผิดปกติ ความยับยั้งชั่งใจลดลง ไม่รู้สึกกลัวอันตราย
- สับสน อยู่ไม่สุข กระวนกระวาย ต่อต้าน เห็นภาพหลอน
- รู้สึกเหมือนจะหมดสติ
- ปัสสาวะน้อยกว่าปกติ หรือไม่ปัสสาวะเลย
- ปวดหน้าอก หัวใจเต้นเร็วหรืออกกระพือขึ้นลง
- ไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อได้ สั่นเทา ชัก
- ดีซ่าน
ไม่ใช่ทุกคนจะเจอกับผลข้างเคียงเหล่านี้ และอาจจะมีอาการอย่างอื่นนอกเหนือจากที่กล่าวมาข้างต้น ถ้ามีข้อสงสัยใด ๆ โปรดปรึกษาแพทย์
ปฏิกิริยาของยา
ปฏิกิริยากับยาอื่น
ยาอัลปราโซแลมอาจมีปฏิกิริยากับยาอื่น ๆ ที่กำลังใช้ร่วมด้วย โดยอาจเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพการทำงานของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงได้ เพื่อหลีกเลี่ยงการมีปฏิกิริยาดังกล่าว ควรแจ้งรายชื่อยาทั้งหมดที่คุณใช้ให้แพทย์ทราบ ไม่ว่าจะเป็นยาที่ได้รับคำสั่งจากทางแพทย์ ยาที่หาซื้อเองโดยการจำหน่ายทางเภสัชกร และสมุนไพร อาหารเสริม เพื่อความปลอดภัยอย่าเริ่ม หยุด หรือเปลี่ยนปริมาณยา โดยยังไม่ได้รับความเห็นชอบจากแพทย์
ก่อนใช้ยาอัลปราโซแลม แจ้งแพทย์หากใช้ยาที่ทำให้ง่วงนอน เช่น ยาแก้หวัด ยาแก้แพ้ ยากล่อมประสาท ยาแก้ปวดแบบเสพติด ยานอนหลับ ยาคลายกล้ามเนื้อ และยาสำหรับอาการชัก โรคซึมเศร้า หรือวิตกกังวล เป็นต้น เนื่องจากยาพวกนี้อาจเพิ่มอาการง่วงนอนที่เป็นผลมาจากการกินยาอัลปราโซแลมเข้าไปร่วม
ปฏิกิริยากับอาหารหรือแอลกอฮอล์
ยาอัลปราโซแลมอาจทำปฏิกิริยากับอาหารและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยจะปรับเปลี่ยนประสิทธิภาพการทำงานของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดผลข้างเคียงรุนแรงอื่นๆ โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
ปฏิกิริยากับอาการโรคอื่น
ยาอัลปราโซแลมอาจส่งผลให้อาการโรคต่าง ๆ เหล่านี้แย่ลง เช่น โรคซึมเศร้า โรคลมชัก โรคปอด ต้อหิน โรคไต โรคตับ พร้อมส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา โปรดแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบถึงสภาวะโรคก่อนใช้ยาเสมอ
ขนาดยา
ข้อมูลนี้ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำจากแพทย์โดยตรง ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนที่จะใช้ยาอัลปราโซแลม
ขนาดยา อัลปราโซแลม สำหรับผู้ใหญ่
ขนาดยาสำหรับผู้ใหญ่เพื่อรักษาอาการวิตกกังวล เป็นยาที่มักมาในรูปแบบเม็ดออกฤทธิ์ทันที และเป็นยาเม็ดแบบแตกตัวโดยมีสารสกัดเข้มข้นสำหรับรับประทาน
- ขนาดยาเริ่มต้น : 0.25 ถึง 0.5 มก. รับประทานวันละ 3 ครั้ง อาจค่อย ๆ เพิ่มขนาดยาทุก ๆ 3 ถึง 4 วัน ไม่เกิน 1 มก. หรือเท่าที่จำเป็น
- ขนาดยาปกติ : 1 ถึง 10 มก. ต่อวัน โดยแบ่งรับประทาน
- ขนาดยาปกติ: อาจเพิ่มได้ถึงขนาดยาสูงสุด 4 มก. โดยแบ่งรับประทาน
ขนาดยาสำหรับผู้ใหญ่เพื่อมีอาการแพนิค (Panic Disorder) เป็นยาเม็ดแบบออกฤทธิ์ทันทีแบบแตกตัว
- ขนาดยาเริ่มต้น : 0.5 มก. รับประทานวันละ 3 ครั้ง อาจค่อย ๆ เพิ่มขนาดยาทุก ๆ 3 ถึง 4 วัน ไม่เกิน 1 มก. หรือเท่าที่จำเป็น
- ขนาดยาปกติ : 1 ถึง 10 มก. ต่อวัน โดยแบ่งรับประทาน
- ขนาดยาโดยเฉลี่ย : 5 ถึง 6 มก. ต่อวัน แบ่งรับประทาน
ขนาดยาเม็ดออกฤทธิ์นาน
- ขนาดยาเริ่มต้น : 0.5 มก. ถึง 1 มก. รับประทานวันละครั้ง อาจค่อยๆ เพิ่มขนาดยาทุก ๆ 3 ถึง 4 วัน ไม่เกิน 1 มก. หรือเท่าที่จำเป็น
- ขนาดยาปกติ : 1 ถึง 10 มก. ต่อวัน โดยแบ่งรับประทาน
- ขนาดยาปกติ : 1 ถึง 10 มก. ต่อวัน วันละครั้ง
- ขนาดยาโดยเฉลี่ย : 3 ถึง 6 มก. วันละครั้ง
ขนาดยาสำหรับผู้ใหญ่เพื่อรักษาโรคซึมเศร้า
- ขนาดยาเริ่มต้น: 0.5 มก. รับประทานวันละ 3 ครั้ง อาจค่อย ๆ เพิ่มขนาดยาทุก ๆ 3 ถึง 4 วัน ไม่เกิน 1 มก. หรือเท่าที่จำเป็น
- ขนาดยาปกติ : 1 ถึง 10 มก. ต่อวัน โดยแบ่งรับประทาน
- ขนาดยาเฉลี่ย : มีงานวิจัยเรื่องการใช้ยาอัลปราโซแลม เพื่อรักษาโรคซึมเศร้ารายงานว่าค่าเฉลี่ยของขนาดยาที่มีประสิทธิภาพคือ 3 มก. แบ่งรับประทานทุกวัน
- ขนาดยาสูงสุด : มีงานวิจัยเรื่องการใช้ยาอัลปราโซแลม เพื่อรักษาโรคซึมเศร้ารายงานว่ามีการใช้ยาที่ขนาดสูงสุดคือ 4.5 มก. แบ่งรับประทานทุกวัน
ขนาดยา อัลปราโซแลม สำหรับเด็ก
ยังไม่มีการจัดขนาดยาสำหรับเด็กโดยเฉพาะ ดังนั้น การใช้ยากับเด็กจึงอาจยังไม่ปลอดภัย ควรปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกร เพื่อทำความเข้าใจกับตัวยาก่อนการใช้งาน
รูปแบบของยา
ความแรงและรูปแบบของยามีดังนี้คือ ยาเม็ดแบบออกฤทธิ์นาน 0.5 มก. 1 มก. 2 มก. 3 มก.
กรณีฉุกเฉินหรือใช้ยาเกินขนาด
หากเกิดเหตุฉุกเฉิน หรือใช้ยาเกินขนาด ควรแจ้งเหตุฉุกเฉินหรือนำส่งโรงพยาบาลใกล้บ้านโดยทันที
อาการของการใช้ยาเกินขนาดมีดังนี้
- ง่วงซึม
- สับสน
- มีปัญหาเรื่องการเคลื่อนไหวอย่างสอดประสาน
- หมดสติ
กรณีลืมใช้ยา
หากลืมรับประทานยาควรรีบรับประทานทันทีที่นึกได้ หรือถ้าหากใกล้ถึงเวลารับประทานยาครั้งต่อไป ให้ข้ามรอบไปรับประทานยาตามตารางปกติได้เลย ไม่ควรเพิ่มปริมาณยา
