คำจำกัดความ
สมองบกพร่องระดับเบา คืออะไร
สมองบกพร่องระดับเบา (Mild Cognitive Impairment – MCI) เป็นระยะเริ่มต้นระหว่างอาการเสื่อมสภาพทางสมองเมื่ออายุเพิ่มขึ้นและอาการที่รุนแรงมากขึ้นของโรคสมองเสื่อม อาการนี้เกี่ยวข้องกับปัญหาทางความจำ ภาษา ความคิด และการตัดสินใจ ที่เกิดการเปลี่ยนแปลงมากกว่าช่วงอายุปกติ
หากคุณมีภาวะสมองบกพร่องระดับเบา คุณอาจตระหนักได้ว่าความทรงจำหรือสภาพจิตใจมีการถดถอย ครอบครัวและเพื่อนที่ใกล้ชิดอาจสังเกตได้ถึงการเปลี่ยนแปลง แต่การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ โดยทั่วไปไม่ได้รุนแรงพอที่จะปรากฏขึ้นชัดในชีวิตประจำวันหรือกิจวัตรทั่วไป
ภาวะสมองบกพร่องระดับเบา อาจเพิ่มความเสี่ยงของอาการสมองเสื่อมได้ในอนาคต ซึ่งมีสาเหตุมาจากโรคอัลไซเมอร์หรืออาการทางประสาทอื่นๆ แต่ในบางคนที่มีภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ไม่ได้มีอาการทรุดลง และบางคนมีอาการดีขึ้น
สมองบกพร่องระดับเบา พบได้บ่อยแค่ไหน
ภาวะสมองบกพร่องระดับเบาเป็นอาการที่พบได้ทั่วไป โปรดปรึกษากับหมอของคุณ สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
อาการ
อาการของภาวะสมองบกพร่องระดับเบา
อาการที่พบได้ทั่วไปของภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ได้แก่
- คุณลืมสิ่งของบ่อยครั้ง
- คุณลืมเหตุการณ์สำคัญ อย่างเช่น การนัดหมายหรือการพบปะในสังคม
- คุณลืมความคิดที่อยู่ในหัวหรือลืมหัวข้อสนทนา ชื่อหนังสือหรือชื่อหนัง
- คุณรู้สึกกดดันมากขึ้นเมื่อคุณต้องทำการตัดสินใจ วางแผนการทำงานให้เสร็จ หรืออธิบายคำแนะนำต่างๆ
- คุณเริ่มมีปัญหาในการหาเส้นทางในสิ่งแวดล้อมที่คุ้นเคย
- คุณกลายเป็นคนใจร้อนมากขึ้นหรือแสดงถึงการติดสินใจพลาดบ่อยครั้ง
- ครอบครัวหรือเพื่อนของคุณสังเกตได้ถึงการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้
- โรคซึมเศร้า
- มีความฉุนเฉียวและรุนแรง
- วิตกกังวล
- ไร้ความรู้สึก
อาจมีอาการบางประเภทที่ไม่ได้ปรากฏอยู่ข้างบน ถ้าคุณมีความกังวลเกี่ยวกับอาการ โปรดปรึกษาหมอของคุณ
ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด
หากคุณมีสัญญาณหรืออาการอะไรก็ตามที่เหมือนอาการตามด้านบน หรือ หากคุณมีข้อสงสัย โปรดปรึกษากับหมอของคุณ ร่างกายของทุกคนแสดงออกแตกต่างกันไป มันจึงดีที่สุดเสมอในการปรึกษากับหมอของคุณ ว่าอะไรคือสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับสถานการณ์ของคุณ
สาเหตุ
สาเหตุของภาวะสมองบกพร่องระดับเบา
ภาวะสมองบกพร่องระดับเบานั้นไม่มีสาเหตุและอาการผิดปกติที่โดดเด่น อาการของภาวะสมองบกพร่องระดับเบา อาจคงที่เป็นเวลานานหลายปี และพัฒนาไปสู่โรคอัลไซเมอร์ หรือโรคสมองเสื่อมประเภทอื่น หรืออาการดีขึ้นเมื่อผ่านไปเป็นเวลานาน
มีหลักฐานชี้ชัดถึงภาวะสมองบกพร่องระดับเบาที่เพิ่มระดับของการเปลี่ยนทางสมองแบบเดิมอยู่บ่อยครั้ง ประเภทเดียวกันกับที่พบในโรคอัลไซเมอร์หรือโรคสมองเสื่อมประเภทอื่น การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้บางส่วน ได้ถูกระบุไว้ในงานวิจัยศพของผู้ที่มีภาวะสมองบกพร่องระดับเบา การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ ได้แก่
- ความผิดปกติของก้อนโปรตีนเบต้าอะไมลอยด์ (beta-amyloid protein) และก้อนโปรตีนขนาดเล็กเทา (tau) ซึ่งเป็นลักษณะของโปรตีนในโรคอัลไซเมอร์ (tangles)
- เลวี บอดี้ (Lewy bodies) ซึ่งเป็นก้อนโปรตีนขนาดเล็กที่เกี่ยวข้องกับโรคพาร์กินสัน สมองเสื่อมด้วยเลวี บอดี้ และบางกรณีของโรคอัลไซเมอร์
- มีอาการเส้นเลือดในสมองแตกเล็กน้อยหรือลดการไหลเวียนของเลือดเข้าสู่หลอดเลือดสมอง
การศึกษาผ่านการฉายภาพสมองแสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงที่อาจเกี่ยวข้องกับภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ได้แก่:
- เกิดการหดตัวของฮิปโปแคมปัส (hippocampus) สมองส่วนที่สำคัญสำหรับการสร้างความทรงจำ
- การขยายใหญ่ของโพรงสมอง (ventricles)
- ลดการใช้กลูโคส น้ำตาลที่เป็นแหล่งพลังงานหลักสำหรับเซลล์สำคัญในสมอง
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของภาวะสมองบกพร่องระดับเบา
มีปัจจัยเสี่ยงมากมายสำหรับภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ได้แก่
- อายุที่เพิ่มขึ้น
- มีรูปแบบของยีนส์ชนิดพิเศษที่เรียกว่า APOE-e4 ที่มีความเกี่ยวข้องกับโรคอัลไซเมอร์ แม้ว่าการมียีนส์เฉพาะนี้ จะไม่ได้การันตีว่าคุณจะประสบกับภาวะสมองบกพร่อง
- เบาหวาน
- การสูบบุหรี่
- ความดันโลหิตสูง
- คอเลสเตอรอลที่เพิ่มขึ้น
- โรคซึมเศร้า
- ออกกำลังกายไม่เพียงพอ
การวินิจฉัยและการรักษา
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ใดๆ ทุกครั้งควรปรึกษาหมอของคุณเพื่อรับทราบข้อมูลเพื่อเติม
การวินิจฉัยภาวะสมองบกพร่องระดับเบา
ภาวะสมองบกพร่องระดับเบา เป็นการวินิจฉัยทางการแพทย์ที่จะเป็นสิ่งที่แสดงถึงการตัดสินอย่างมืออาชีพของหมอ เกี่ยวกับเหตุผลของอาการของบุคคลนั้นๆ หากหมอมีความลำบากในการยืนยันการวินิจฉัยภาวะสมองบกพร่องระดับเบาหรือสาเหตุของภาวะสมองบกพร่องระดับเบา การตรวจทางชีวภาพ อย่างเช่น การฉายภาพสมอง และ การตรวจของเหลวในไขสันหลัง อาจเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อระบุว่าบุคคลนั้นมีภาวะสมองบกพร่องระดับเบา อันเนื่องมาจากอัลไซเมอร์หรือไม่
การสืบค้นภาวะทางการแพทย์ เพื่อหาภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ได้แก่
- ประวัติทางการแพทย์ ที่หมอจะจดบันทึกอาการปัจจุบัน โรคที่เคยเป็นในอดีต อาการทางการแพทย์และประวัติครอบครัว ที่เคยมีปัญหาเกี่ยวกับความทรงจำหรือภาวะสมองเสื่อม
- การประเมินประสิทธิภาพต่างๆของร่างกายและกิจวัตรประจำวัน ซึ่งจะมุ่งเน้นไปที่การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น
- เพิ่มข้อมูลจากสมาชิกในครอบครัวหรือเพื่อนที่ไว้ใจในการให้มุมมองเพิ่มเติมเกี่ยวกับประสิทธิภาพที่อาจมีการเปลี่ยนแปลง
- การประเมินสภาวะทางจิตใจ โดยใช้การตรวจรูปแบบสํ้นๆ ซึ่งออกแบบมาเพื่อประเมินความจำ การวางแผน การตัดสินใจ ความสามารถในการเข้าใจข้อมูลจากการมอง และทักษะทางความคิดที่สำคัญอื่นๆ
- การตรวจระบบประสาทเพื่อประเมินถึงประสิทธภาพของเส้นประสาทและการตอบสนอง การเคลื่อนไหว การประสานกัน สมดุลและประสาทสัมผัส
- การประเมินอารมณ์เพื่อตรวจหาโรคซึมเศร้า อาการอาจรวมถึงปัญหาความจำ หรือรู้สึก “มืดมน’ โรคซึมเศร้าสามารถแพร่กระจายได้และอาจพบได้มากในผู้สูงอายุ
- การตรวจแล็บ ได้แก่ การตรวจเลือดและการฉายภาพโครงสร้างของสมอง
หากการสืบค้นทางการแพทย์ไม่ได้สร้างภาพทางการแพทย์ที่แน่ชัด หมออาจแนะนำการตรวจทางประสาททางจิตวิทยา ซึ่งเกี่ยวข้องกับการตรวจต่างๆ เพื่อประเมินทักษะการคิดวิเคราะห์
การรักษาภาวะสมองบกพร่องระดับเบา
ไม่มียาหรือการรักษาเฉพาะทางใดๆสำหรับผู้ที่มีภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ที่ได้รับการอนุมัติจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (FDA) อย่างไรก็ตาม ภาวะสมองบกพร่องระดับเบามีการศึกษาอย่างต่อเนื่อง การศึกษาทางการแพทย์ ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องจะช่วยชี้ทางสว่างมากขึ้นเกี่ยวกับความผิดปกติ และค้นหาการรักษาที่อาจช่วยพัฒนาอาการหรือป้องกันหรือชะลอการเกิดภาวะสมองเสื่อมได้
ยารักษาอัลไซเมอร์
ในบางครั้ง หมอจะจ่ายยาอะซิติลโคลีนเอสเทอเรส อินฮิบิเตอร์ (cholinesterase inhibitors) ยาที่ได้รับการรับรองสำหรับโรคอัลไซเมอร์ สำหรับผู้ที่มีภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ซึ่งมีอาการสูญเสียความทรงจำเป็นอาการหลัก อย่างไรก็ตาม ยาอะซิติลโคลีนเอสเทอเรส อินฮิบิเตอร์ ไม่เป็นที่แนะนำสำหรับการรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะสมองบกพร่องระดับเบาทั่วไป
การรักษาอาการอื่นๆที่ส่งผลกระทบต่อสภาพจิตใจ
อาการอื่นๆที่พบได้ทั่วไปของภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ทำให้คุณเป็นคนขี้ลืมหรือสภาพจิตใจต่ำกว่าปกติ การรักษาอาการเหล่านี้สามารถช่วยพัฒนาความจำของคุณและสภาพจิตใจโดยรวมของคุณได้ อาการที่สามารถส่งผลกระทบต่อความทรงจำ ได้แก่
- ความดันโลหิตสูง ผู้ที่มีภาวะสมองบกพร่องระดับเบา มีแนวโน้มที่จะมีปัญหาทางหลอดเลือดในสมอง ความดันโลหิตสูงอาจทำให้อาการนี้ทรุดลงและก่อให้เกิดปัญหาด้านความทรงจำ หมอของคุณจะสังเกตความดันโลหิตของคุณและแนะนำขั้นตอนในการลดระดับลง หากความดันโลหิตสูงเกินไป
- เมื่อคุณซึมเศร้า คุณมักจะรู้สึกหลงลืมอยู่บ่อยครั้งและสภาพจิตใจ “มืดมน’ โรคซึมเศร้าเป็นโรคที่พบได้ทั่วไปในผู้ที่มีภาวะสมองบกพร่องระดับเบา การรักษาโรคซึมเศร้าอาจช่วยพัฒนาความทรงจำ และช่วยให้คุณรับมือกับการเปลี่ยนแปลงในชีวิตของคุณได้ง่ายขึ้น
- อาการหยุดหายใจขณะหลับ การหายใจของคุณจะมีอาการหยุดซ้ำๆในขณะที่คุณหลับ ทำให้การพักผ่อนในช่วงกลางคืนเป็นเรื่องลำบาก อาการหยุดหายใจขณะหลับ ทำให้คุณรู้สึกเหนื่อยมากขึ้น ขี้ลืมและไม่สามารถจดจ่ออยู่กับสิ่งใดๆได้ การรักษาสามารถพัฒนาอาการเหล่านี้และฟื้นฟูการตื่นตัวได้
การเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองที่ช่วยจัดการกับภาวะสมองบกพร่องระดับเบา
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองต่อไปนี้ที่อาจช่วยให้คุณรับมือกับภาวะสมองบกพร่องระดับเบา ได้แก่
- การออกกำลังกายเป็นประจำ จะส่งผลดีต่อสุขภาพหัวใจและอาจช่วยป้องกันหรือชะลอการเสื่อมของสมอง
- อาหารที่มีไขมันต่ำและมีผลไม้และผักมาก เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ดีต่อสุขภาพหัวใจที่ยังช่วยป้องกันสุขภาพเสื่อม
- กรดไขมันโอเมก้า 3 เป็นสิ่งที่มีประโยชน์ต่อหัวใจ งานวิจัยส่วนใหญ่แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ที่มีต่อสุขภาพสมอง ซึ่งใช้การบริโภคปลาเป็นเกณฑ์สำหรับปริมาณกรดไขมันโอเมก้า 3 ที่รับประทานเข้าไป
- การกระตุ้นสติปัญญา อาจป้องกันภาวะสมองเสื่อม งานวิจัยแสดงให้เห็นว่า การใช้คอมพิวเตอร์ การเล่นเกม การอ่านหนังสือ และกิจกรรมทางสติปัญญาอื่นๆ อาจช่วยรักษาประสิทธิภาพและป้องกันภาวะสมองเสื่อม
- การพบปะทางสังคม อาจช่วยให้ชีวิตมีความอภิรมย์มากขึ้น และช่วยรักษาสภาพจิตใจและชะลอการเสื่อมสภาพทางจิตใจ
- การฝึกความจำและการฝึกทางสมองอื่นๆ อาจช่วยพัฒนาประสิทธิภาพทางสมองของคุณ
หากมีข้อสงสัยใดๆ โปรดปรึกษากับหมอของคุณ เพื่อเข้าใจวิธีแก้ปัญหาที่ชัดเจนยิ่งขึ้นสำหรับตัวคุณเอง
[embed-health-tool-bmi]
