โรคสมองจากโรคตับ เป็นอาการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับพฤติกรรม ภาวะทางจิตใจ และระบบประสาท ในผู้ที่มีภาวะตับล้มเหลว เกิดขึ้นในมากกว่าร้อยละ 50 ของผู้ป่วยตับแข็ง
คำจำกัดความ
โรคสมองจากโรคตับ คืออะไร
โรคสมองจากโรคตับ (Hepatic encephalopathy) หมายความถึงอาการที่เกิดความเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับพฤติกรรม ภาวะทางจิตใจ และระบบประสาท ในผู้ที่มีภาวะตับล้มเหลว (liver failure) เชื่อกันว่าภาวะแอมโมเนียสูงในกระแสเลือดและสมองนั้นเป็นสาเหตุของความเปลี่ยนแปลงดังกล่าว แบคทีเรียในกระเพาะอาหารและลำไส้จะทำให้เกิดก๊าซแอมโมเนีย โดยปกติแล้ว ตับมักเผาผลาญแอมโมเนีย (ทำให้แอมโมเนียไม่เป็นอันตราย) แต่ผู้ป่วยโรคตับนั้นจะมีก๊าซแอมโมเนียมากกว่าเนื่องจากตับไม่ทำงาน ก๊าซแอมโมเนียส่วนเกินจะเข้าไปในเลือดและสมอง ทำให้เกิดความผิดปกติโดยแทรกแซงการทำงานของสมอง
โรคสมองจากโรคตับพบได้บ่อยเพียงใด
โรคสมองจากโรคตับเกิดขึ้นในมากกว่าร้อยละ 50 ของผู้ป่วยโรคตับแข็ง หากไม่ได้รับการรักษา อาจนำไปสู่ภาวะหมดสติ และเสียชีวิตได้ โรคนี้ไม่ใช่โรคติดต่อ และไม่สามารถถ่ายทอดจากพ่อแม่ไปสู่ลูกได้
อาการ
โรคสมองจากโรคตับมีอาการอย่างไร
อาการหลักของโรคสมองจากโรคตับ ได้แก่ ไม่มีสมาธิ หลงลืม และมึนงง ผู้ป่วยรู้สึกง่วงซึม และมีการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ อาการเฉื่อยชา สูญเสียความทรงจำ และแม้กระทั่งหมดสติ
อาการอื่นๆ ได้แก่ ดีซ่าน มีปัญหาในการพูด ตัวสั่น กระวนกระวาย และมีการเคลื่อนไหวที่ไม่ประสานกันของร่างกาย
นอกจากนี้ ผู้ป่วยมักมีอาการของโรคตับ เช่น ดีซ่าน หน้าอกขยายและอัณฑะเล็กลง (ในผู้ชาย) มีน้ำคั่งในช่องท้อง และขาบวม
โรคสมองจากโรคตับแบ่งออกเป็นระดับ 1 ถึง 4 ระดับ 1 จะมีอาการมึนงงเล็กน้อย สมาธิสั้น หงุดหงิด มีความสามารถในการทำงานที่ต้องใช้สมาธิลดลง ในระดับ 2 ผู้ป่วยมีอาการเฉื่อยชา ง่วงซึม บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลง และการทำงานที่ต้องใช้สมาธิได้ยาก ในระดับ 3 ผู้ป่วยมีอาการง่วงซึม (แต่สามารถปลุกได้) ไม่สามารถทำงานที่ต้องใช้สมาธิ และสับสน (สถานที่และเวลา) ในระดับ 4 มีอาการหมดสติ
อาจมีบางอาการที่ไม่ได้ระบุไว้ข้างต้น หากคุณมีข้อกังวลเกี่ยวกับอาการ โปรดปรึกษาแพทย์
ควรไปพบหมอเมื่อใด
โปรดแจ้งให้แพทย์ทราบ หากคุณหรือคนในครอบครัวมีอาการข้างต้น โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการก่อนเป็นโรคตับ โรคนี้อาจลุกลามอย่างรวดเร็วและเป็นอันตรายอย่างร้ายแรง ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดให้ปรึกษาแพทย์ เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ
สาเหตุ
อะไรทำให้เกิดโรคสมองจากโรคตับ
อาการผิดปกติที่ทำลายตับ และก่อให้เกิดภาวะตับวาย สามารถนำไปสู่โรคสมองจากโรคตับได้ อาการผิดปกติบางประการเหล่านี้ ได้แก่ ตับอักเสบจากไวรัส (เช่น ตับอักเสบบีและตับอักเสบซี) การติดเชื้อรุนแรง โรคแพ้ภูมิตนเอง และกลุ่มอาการราย (Reye’s syndrome)
สาเหตุอื่นๆ อาจเกิดจากยา เช่น ยาต้านการอักเสบแบบไม่ใช่สเตียรอยด์ และสารพิษต่างๆ เช่น แอลกอฮอล์
ผู้ป่วยตับแข็งสามารถเป็นโรคสมองจากโรคตับได้ จากการใช้ยาระงับประสาท และยาระงับปวด (analgesics)
รู้เรื่องปัจจัยเสี่ยง
อะไรเพิ่มปัจจัยเสี่ยงต่องโรคสมองจากโรคตับ
ปัจจัยบางประการอาจเพิ่มความเสี่ยงสำหรับคุณ ในการเป็นโรคสมองจากโรคตับ ดังนี้
- ภาวะขาดน้ำ
- การรับประทานโปรตีนมากเกินไป
- มีเลือดออกในลำไส้ กระเพาะอาหาร หรือหลอดอาหาร
- การติดเชื้อ
- มีอาการเกี่ยวกับไต
- ระดับออกซิเจนในร่างกายต่ำ
- การใช้ยาที่กดระบบประสาทส่วนกลาง (เช่น ยาระงับประสากลุ่มยาบาร์บิทูเรต (barbiturates) หรือกลุ่มเบนโซไดอาเซปีน (benzodiazepine)
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษากับแพทย์ทุกครั้งสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยโรคสมองจากโรคตับ
แพทย์จะตรวจร่างกายโดยละเอียด แพทย์อาจให้มีการตรวจเลือดและเอกซเรย์เพื่อตรวจหาอาการอื่นๆ เนื่องจากโรคสมองจากโรคตับอาจมีอาการเดียวกันกับอาการของภาวะผิดปกติอื่นๆ ภาวะผิดปกติเหล่านี้ ได้แก่ การเลิกสุรา การใช้ยาระงับประสาทเกินขนาด เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ โรคมะเร็งสมอง และภาวะลิ่มเลือดในสมอง
การรักษาโรคสมองจากโรคตับ
โรคสมองจากโรคตับเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ ที่จำเป็นต้องรับการรักษาที่โรงพยาบาล เป้าหมายการรักษาคือเพื่อค้นหาและรักษาที่สาเหตุ เช่น การใช้ยา ภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร และอาการเกี่ยวกับการเผาผลาญของร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากสาเหตุคือภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร ต้องรับการรักษาทันที
ยาประเภทหนึ่งที่เรียกว่ายาแลคทูโลส (lactulose) ออกฤทธิ์เป็นยาระบายและช่วยระบายลำไส้ ดังนั้นจึงทำให้แบคทีเรียไม่สามารถสร้างก๊าซแอมโมเนียได้ ในบางครั้ง มีการใช้ยาปฏิชีวนะที่เรียกว่ายานีโอไมซิน (neomycin) ยาชนิดนี้ทำลายแบคทีเรียในลำไส้ เพื่อให้มีก๊าซแอมโมเนียน้อยลง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองที่ช่วยรับมือโรคสมองจากโรคตับ
ไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองต่อไปนี้ อาจช่วยให้คุณรับมือกับโรคสมองจากโรคตับได้
- พึงระลึกไว้ว่า โรคสมองจากโรคตับสามารถรักษาได้ แต่โอกาสในการเสียชีวิตนั้นมีสูง หากมีอาการโคม่า
- โปรดแจ้งให้แพทย์ทราบ หากสมาชิกในครอบครัวที่ป่วยเป็นโรคตับ มีอาการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม บุคลิกภาพ หรือจิตใจ
- ห้ามดื่มแอลกอฮอล์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเป็นตับแข็ง
- โปรดจำไว้ว่า ยานอนหลับที่สามารถหาซื้อได้ทั่วไป และจากที่แพทย์สั่งนั้นสามารถทำห้เกิดความผิดปกติในผู้ป่วยโรคตับได้
หากคุณมีข้อสงสัย โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจได้ดีขึ้นถึงวิธีการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับคุณ
Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค และการรักษาโรคแต่อย่างใด
[embed-health-tool-bmi]
