แผ่นดินไหว คือภัยพิบัติทางธรรมชาติจากการสั่นสะเทือนของพื้นดิน โดยเกิดขึ้นจากการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลก ทำให้เกิดการเคลื่อนที่ของชั้นหินและดิน ซึ่งอาจมีตั้งแต่การสั่นสะเทือนระดับเบาไปจนถึงรุนแรง และอาจทำให้เกิดความเสียหายต่อสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ เช่น ถนนหรือตึก และอาจส่งผลให้ผู้ที่ได้รับผลกระทบเกิดความวิตกกังวลหรือภาวะ PTSD ได้หลังจากนั้น
[embed-health-tool-bmi]
PTSD ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากแผ่นดินไหว
PTSD (Post-traumatic stress disorder) คือ ความผิดปกติของสภาพจิตใจที่เกิดขึ้นหลังจากเหตุการณ์รุนแรง ที่ส่งผลกระทบต่อจิตใจทั้งทางตรงและทางอ้อม
โดยปกติแล้ว คนที่ผ่านเหตุการณ์ร้ายแรงอาจจะปรับตัวและรับมือกับสถานการณ์ในช่วงสั้น ๆ ได้ยาก แต่เมื่อเวลาผ่านไปอาการก็มักจะดีขึ้น อย่างไรก็ตาม หากอาการยังคงไม่ดีขึ้นแม้เวลาจะผ่านไป และส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ก็จะถือว่าคนนั้นมีอาการ PTSD
ยกตัวอย่างเช่น เหตุการณ์แผ่นดินไหว 7.7 ริกเตอร์ที่เมียนมาร์ซึ่งส่งผลให้เกิดแรงสั่นสะเทือนไปจนถึงประเทศโดยรอบ รวมไปถึงประเทศไทย จนทำให้เกิดเหตุการณ์ตึกถล่ม ซึ่งส่งผลให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บ เสียชีวิต และสูญหายอีกเป็นจำนวนมาก
ทั้งคนที่อยู่ในเหตุการณ์ คนใกล้เคียง หรือแม้แต่ผู้ที่ได้รับรู้ผ่านทางข่าวจากช่องทางต่าง ๆ ล้วนแล้วแต่มีโอกาสเกิด PTSD จากเหตุการณ์นี้ได้ทั้งสิ้น
การเข้ารับการรักษาหลังจากมีอาการ PTSD เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้สามารถรับมือและจัดการกับสภาพจิตใจให้ดียิ่งขึ้นได้
อาการ PTSD
อาการ PTSD มักจะปรากฏภายในช่วง 3 เดือนแรกหลังจากเหตุการณ์รุนแรง แต่บางคนอาจมีอาการหลังจากนั้นหลายปีก็ได้เช่นกัน
อาการของ PTSD ที่พบได้ มีดังนี้
- มองเห็นเหตุการณ์เดิมซ้ำ ๆ อาจเป็นได้ทั้งภาพหลอน ฝันร้าย หรือภาพ flashback ทำให้เกิดความวิตกกังวล รู้สึกเหมือนกำลังติดอยู่ในสถานการณ์เดิมซ้ำ ๆ
- พยายามหลีกเลี่ยงและกลัว บางคนอาจพยายามหลีกเลี่ยงสิ่งที่เกี่ยวข้องหรือทำให้นึกถึงเหตุการณ์รุนแรง เช่น คนที่กลัวตึกถล่มจากแผ่นดินไหวอาจจะหลีกเลี่ยงการเข้าไปในตึกสูง
- ตื่นตัวมากเกินไป บางคนอาจจะวิตกกังวลและคอยสังเกตสิ่งรอบข้างอยู่ตลอดเวลา ทำให้อาจมีอาการหงุดหงิด ไม่มีสมาธิ หรือระเบิดอารมณ์ออกมารุนแรง
- ปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น นอนไม่หลับ เครียด ซึมเศร้า ปวดหัว เจ็บหน้าอก รวมไปถึงอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการใช้สารเสพติดได้
นอกจากนี้ เด็กและวัยรุ่นก็อาจจะมีอาการที่แตกต่างออกไป
สำหรับเด็กเล็ก
- อาจมีปัญหาฉี่รดที่นอน
- อารมณ์ก้าวร้าว รุนแรง
- ลืมวิธีการพูด อยู่ ๆ ก็พูดไม่ได้
- ยึดติดกับคนรอบข้างมากกว่าเดิม
สำหรับวัยรุ่น นอกเหนือจากอาการทั่วไปที่คล้ายกับวัยผู้ใหญ่แล้ว บางคนอาจจะเริ่มแสดงพฤติกรรมต่อต้าน ก่อกวน ไม่เชื่อใจ หรือมีพฤติกรรมรุนแรงขึ้นได้เช่นกัน
การรับมือกับอาการ PTSD จากแผ่นดินไหว
แนวทางในการรับมือกับอาการ PTSD ที่เกิดขึ้น มีดังนี้
- ประเมินอาการตัวเอง ลองสังเกตอาการของตัวเองว่ามีรูปแบบและลักษณะแบบไหน รุนแรงแค่ไหน มีอะไรเป็นสิ่งกระตุ้น และอาการดีขึ้นไหมเมื่อเวลาผ่านไป
- ดูแลสุขภาพของตัวเอง หลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำร้ายสุขภาพ เช่น เครื่องดื่มแอลกอร์ฮอล์ การสูบบุหรี่ การใช้สารเสพติด และหันมาใช้เวลาเพื่อพักผ่อนและผ่อนคลายให้มากขึ้น
- หากอาการยังไม่มีขึ้น ควรเข้าพูดคุยและปรึกษากับจิตแพทย์ เพื่อจัดการกับความรู้สึกที่เกิดขึ้น ปรับความคิด และกล้าที่จะเผชิญหน้ากับสิ่งที่ทำให้เกิดความกลัวได้ นอกจากนี้ จิตแพทย์จะสามารถประเมินได้ว่าจำเป็นต้องได้รับการรักษาเพิ่มเติมหรือใช้ยาหรือไม่
